Hoe leef je verder na een zelfmoord of een suïcidepoging?

Twee getuigen vertellen…
door Tsenne Kikke - zondag 10 september 2023 17:32

Het lichaam is het verlengde van het brein

België is nog steeds koploper in de suïcidestatistieken. Zo’n 913 Vlamingen stapten in 2021 zelf uit het leven. Mercedes verloor haar vriendin aan suïcide, en Emma overleefde twee pogingen. Dit is hun verhaal.

Emma Margot woont in Leusden, in de buurt van Utrecht. De 29-jarige worstelt al van kindsbeen af met depressie en overleefde twee zelfmoordpogingen.

‘Het begon eigenlijk al lang geleden, toen ik erg jong was. Op de basisschool werd ik heel erg gepest. Die periode lijkt nu de oorsprong van veel van mijn problemen, waaronder de depressieve klachten die me zo lang achtervolgden. Ik wist toen nog niet dat ik aan posttraumatische stressstoornis (PTSS) leed, dat was het onderliggende probleem dat mijn leven beheerste.

De enige uitweg

Ergens in 2016 begon ik langzaam maar zeker de wereld om me heen te vermijden. School, sociale activiteiten, alles gleed weg terwijl ik in een negatieve spiraal terechtkwam. Mijn emoties waren destijds een mix van hopeloosheid en wanhoop. Alles voelde overweldigend, en het idee dat mijn toestand zou verbeteren, leek verder weg dan ooit. Zelfmoord leek op dat moment de enige optie om de constante pijn te stoppen. Dat resulteerde in twee zelfmoordpogingen, de eerste in 2016, de tweede in 2017.

De eerste keer dat het mislukte, ging ik met mijn ouders naar de huisarts. Die zorgde voor de medische aspecten en psychologische ondersteuning. De tweede keer – en dit gaat stom klinken – werd ik wakker en besloot het tegen niemand te zeggen. Pas jaren later vertelde ik het aan mijn psycholoog en mensen in mijn omgeving.

Eenzaam

Ik was ongelooflijk eenzaam op dat moment. Hoewel sommigen wisten dat ik het moeilijk had, wist niemand van mijn donkere gedachten. Ik had geen uitlaatklep en hield de meeste dingen voor mezelf. Bovendien bagatelliseerde ik vaak mijn eigen problemen en dacht dat ik me aanstelde. Ik zei tegen mezelf dat het niet zo erg was en dat ik anderen er niet mee lastig hoefde te vallen. Het duurde even voordat ik me realiseerde dat er wél een andere weg was, en ik langzaam aan herstel begon te werken.

Ik merk dat er weinig persoonlijke verhalen te vinden zijn over depressie en psychische problemen, hoewel er veel informatie beschikbaar is over deze onderwerpen. Net daarom vind ik het belangrijk om mijn eigen ervaringen te delen om het taboe rond psychische problemen te doorbreken en anderen te laten weten dat ze niet alleen zijn in hun strijd.

Durf te praten

Terugkijkend op mijn reis, kan ik zeggen dat ik vooruitgang heb geboekt en dat het nu goed met me gaat. Na mijn therapie merkte ik al dat het beter ging. Het klinkt misschien cliché, maar het delen van je gevoelens en gedachten met iemand anders kan echt helpen. Als ik dat eerder had gedaan, denk ik dat het me oprecht had kunnen helpen. Ik wil ook benadrukken dat je het niet alleen hoeft op te lossen. Er zijn mensen die speciaal zijn opgeleid om te helpen, en er is geen reden om je te schamen als je therapie nodig hebt.’

Mercedes Wolters (50) is psychologe en werkt als stafmedewerker bij het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie. Twee jaar geleden verloor ze een goede vriendin aan zelfdoding.

‘Zo’n tweetal jaar geleden, tijdens de coronacrisis, werd mijn vriendin opgenomen in een psychiatrische instelling. De diagnose: een depressie, en ze worstelde ook met zelfmoordgedachten. Toch kwam het nieuws dat ze uit het leven gestapt was als een klap. Ze had een dochter, een echtgenoot, ouders die haar volop steunden. Eigenlijk was ze net heel levenslustig. Ze danste, ging vaak met haar dochter op pad, sprak af met vriendinnen en gaf les. Uiteraard was het leven niet altijd rozengeur en maneschijn, maar dat geldt toch voor iedereen?

Isolement

Door haar depressie raakte ze steeds meer geïsoleerd. Berichten van vrienden bleven onbeantwoord. Als ze haar al hoorden, kregen ze een vrolijke vriendin te zien. Maar achter dat masker verborg ze een groot verdriet. Ik ben een van de weinigen die wisten hoe het echt met haar ging. Tot vlak voor haar dood sprak ik haar nog meermaals per week. Ze ging gebukt onder een grote schaamte. Omdat ze niet voor zichzelf en haar dochter kon zorgen. Ze voelde zich een slechte moeder. Dat woog op haar.

De coronacrisis versterkte haar isolatie nog. Bezoek was niet meer mogelijk. Haar ouders sprak ze buiten, fysiek van elkaar gescheiden door de draad van de instelling. Ook ik had enkel nog contact met haar via een scherm. Toch leek het beter met haar te gaan. Omdat ze een terugkeer naar haar gezin te confronterend vond, had ik haar aangeboden om een tijdje bij mij te komen wonen. Dat overwoog ze. Er waren vooruitzichten. Op een dag kreeg ik een sm’sje waarin ze me bedankte voor de steun en de hulp de afgelopen maanden. Dat deed ze vaker, dus ik was niet meteen gealarmeerd. Achteraf hoorde ik dat ze dat bericht simultaan naar meerdere mensen gestuurd had. Als we dat van elkaar geweten hadden, dan, misschien… Maar dat zijn puzzelstukjes die je pas achteraf bij elkaar legt.

De wereld draait door

Door mijn werk ben ik vertrouwd met suïcidale processen. Dat helpt om de schuld niet te veel bij mezelf te leggen. Ik weet dat ik alles gedaan heb om haar te helpen en ook waar mijn verantwoordelijkheid stopt. Je kan niet voortdurend bij iemand aanwezig zijn. Dat maakt het verdriet natuurlijk niet minder groot. Ik heb een maand nodig gehad om voor ik kon geloven dat ze er echt niet maar was. Ik ben ook een hele tijd thuisgebleven van mijn werk, waar ze gelukkig zeer begripvol waren.

In het begin was het heel onwerkelijk dat de wereld gewoon door draaide, terwijl mijn vriendin dood was. Ook lachende mensen vond ik zeer moeilijk te verdragen, dat voelde heel oneerlijk: zij konden gewoon lachen, maar mijn vriendin was dood. Het duurde lang voor dat gevoel wegebde. De eerste maanden heb ik er heel veel over gepraat. Veel mensen durven zo’n onderwerp niet spontaan aan te snijden, maar ik heb dat bewust wel gedaan. Ik wilde haar dood niet doodzwijgen, ik wilde het benoemen. Het is niet zo dat erover praten per se de pijn verlicht. Dat kan niets of niemand. Maar toch helpt het, ergens.

Intussen zijn we twee jaar verder. Het is niet zo dat ik nog dagelijks aan haar denk, maar ze is nooit ver uit mijn gedachten. Het verdriet is misschien minder overweldigend dan vroeger, maar ik voel wel dat het nog steeds in mijn lijf zit. Op sommige momenten voel ik nog steeds spijt over dat ze er niet meer is, en denk ik aan hoe het anders had kunnen lopen. Al heb ik intussen wel aanvaard dat zij op dat moment die beslissing heeft genomen.’

Bron: Knack Weekend

Ter herhaling: woorden van psychologe Mercedes Wolters, die als stafmedewerker bij het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie werkt...

Ook hulp nodig?... Naar het schijnt kan je terecht op het telefoonnummer 1813 - of, op www.zelfmoord1813.be.

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -