Vijf jaar geleden overleed Rudi Willemyns op 56-jarige leeftijd in Den Haag. Hij maakte deel uit van de Werkgroep Zelfkennis. Elke week stond hij daar, na twee uur onderweg te zijn geweest, minstens. Naast Zelfkennis was hij sterk geïnteresseerd in astrologie; een astrologie, die zich bezighoudt met de essentie en niet met de oneige persoonlijkheden. Toen hij nog leefde zond hij mij op een dag een tekst, die hij uit het boek ´Gurdjieff tot zijn leerlingen – vroege gesprekken´ had overgetypt. Vandaag las ik die tekst opnieuw, en misschien heb jij, beste lezer, er ook iets aan...
Gurdjieff: "De mens is een meervoudig wezen. Gewoonlijk, wanneer we over onszelf spreken, zeggen wij ´ík´. We zeggen: ´ik´ doe dit, ´ik´ wil dat doen. Maar dat is een vergissing.
Dat ´ik´ bestaat niet, of liever gezegd: er zijn honderden, duizenden ´ikjes´ in ieder van ons. In onszelf zijn wij verdeeld, maar we kunnen de veelvoudigheid van ons wezen alleen leren onderkennen door studie en observatie. Het ene moment is het een ´ik´ dat handelt, het volgende moment een ander ´ik´. De ´ikken´ in ons zijn tegenstrijdig, en daarom functioneren we niet harmonisch.
We leven gewoonlijk maar met een te verwaarlozen klein deel van onze functies en onze kracht, omdat we er ons geen rekenschap van geven dat wij machines zijn, en omdat we de aard en de werkingswijze van ons mechanisme niet kennen.
We zijn machines. Wij worden volkomen beheerst door uiterlijke omstandigheden. Al onze handelingen volgen de weg van de minste weerstand tegen de druk van de uiterlijke omstandigheden.
Neem voor uzelf de proef: kunt u uw emoties aan uzelf doen gehoorzamen? Nee. U kunt proberen ze te onderdrukken of de ene emotie door een andere te verdrijven. Maar u kunt ze niet beheersen. Zij beheersen u.
Ofwel besluit u iets te gaan doen – uw intellectuele ´ik´ kan dit besluit nemen. Maar wanneer het moment aanbreekt om het uit te voeren, betrapt u er zichzelf misschien op dat u precies het tegenovergestelde doet.
Als de omstandigheden gunstig zijn voor uw besluit, kan het zijn dat u het uitvoert, maar als ze ongunstig zijn zult u alles doen wat zij u voorschrijven. U hebt geen controle over uw handelingen. U bent een machine en de uiterlijke omstandigheden bepalen uw handelingen zonder rekening te houden met uw wensen.
Ik zeg niet dat niemand controle kan uitoefenen over zijn handelingen. Ik zeg: u kunt het niet, omdat u verdeeld bent. En zijn twee delen in u; het ene is sterk, het andere zwak. Als uw kracht groeit, zal uw zwakte ook groeien, en deze zal een negatieve kracht worden, tenzij u leert haar tegen te houden.
Als we zouden leren controle over onze handelingen uit te oefenen – dan zou het heel anders zijn. Wanneer een bepaald niveau van ´zijn´ is bereikt, kunnen wij inderdaad controle over ieder deel van onszelf uitoefenen. Maar zoals we nu zijn, kunnen wij zelfs niet doen wat we hebben besloten te doen."
(Op dit moment komt een theosoof tussenbeide met de bewering dat wij de omstandigheden kunnen veranderen.)
"Onze omstandigheden veranderen nooit – die blijven altijd hetzelfde. Er is geen werkelijke verandering – enkel maar een modificatie van de omstandigheden."
Vraag: Is het geen verandering als een mens beter wordt?
Antwoord: Een mens betekent niets voor de mensheid. De ene mens wordt beter, de ander slechter; dat komt weer op hetzelfde neer.
Vraag: Maar is het geen verbetering voor een leugenaar als hij oprecht wordt?
Antwoord: Nee, dat is hetzelfde. Eerst liegt hij mechanisch omdat hij de waarheid niet kan spreken. Dan spreekt hij mechanisch de waarheid omdat dat gemakkelijker voor hem is geworden. Waarheid en leugen hebben alleen waarde met betrekking tot onszelf, als wij er controle over uit kunnen oefenen. Zoals we zijn, kunnen wij niet ´moreel´ zijn, omdat we mechanisch zijn.
De moraal is relatief – subjectief, tegenstrijdig en mechanisch. Daarvoor geldt hetzelfde als voor ons. De fysieke mens, de emotionele mens, de intellectuele mens, elk van hen houdt er een arsenaal van moraalprincipes op na die met zijn aard overeenkomen.
De machine is in iedere mens in drie fundamentele delen verdeeld, drie centra.
Observeer uzelf op welk moment dan ook en vraag uzelf af: ´Waar komt het ´ik´ dat op dit moment aan het werk is vandaan? Behoort het tot het intellectcentrum, tot het emotiecentrum of tot het bewegingscentrum?´ U zult ontdekken dat het waarschijnlijk heel anders is dan wat u zich voorstelde, maar het behoort wel tot één van de drie.
Vraag: Is er geen absolute moraalcode die voor ieder bindend zou moeten zijn?
Antwoord: Ja. Wanneer wij alle krachten kunnen benutten die onze centra beheersen, dan kunnen wij ´moreel´ zijn. Maar tot dan, zolang we maar een deel van onze functies gebruiken, kunnen wij niet ´moreel´ zijn. In alles wat we doen handelen wij mechanisch, en machines kunnen niet ´moreel´ zijn.
Vraag: Hoe kunnen we dan veranderen en al onze krachten gebruiken?
Antwoord: Dat is een andere zaak. De voornaamste oorzaak van onze zwakte is ons onvermogen om onze wil aan de drie centra gelijktijdig op te leggen.
Vraag: Kunnen wij tenminste onze wil aan één centrum opleggen?
Antwoord: Zeker, dat doen wij soms. Het komt zelfs voor dat we in staat zijn gedurende een kort moment controle over een centrum uit te oefenen met werkelijk buitengewone resultaten.
(Hij vertelt de geschiedenis van een gevangene die een prop papier met een boodschap aan zijn vrouw door een raam gooit dat heel hoog zit en moeilijk bereikbaar is. Dat is de enige mogelijkheid om zijn vrijheid te herwinnen. Als het hem de eerste keer niet lukt, zal hij nooit meer een kans krijgen. Hij slaagt die eerste keer door een absolute controle over zijn fysieke centrum waardoor hij iets kan volbrengen waartoe hij anders nooit in staat zou zijn geweest.)
Vraag: Als we volkomen mechanisch zijn, hoe kunnen we dan controle over onszelf krijgen? Kan een machine controle over zichzelf uitoefenen?
Antwoord: Heel juist: natuurlijk niet. Wij kunnen onszelf niet veranderen, we kunnen onszelf alleen maar een beetje bijstellen. Maar wij kunnen veranderd worden, dankzij hulp van buitenaf.
Volgens de esoterische theorieën is de mensheid verdeeld in twee cirkels: een grote buitenste cirkel, die alle menselijke wezens omvat, en een kleine cirkel van mensen die onderricht zijn en begrijpen. Het echte onderricht, het enige wat ons kan veranderen, kan alleen van dit centrum komen, en het doel van deze leer is ons voor te bereiden tot het ontvangen van een zodanig onderricht. Uit onszelf kunnen wij niet veranderen. Dat kan alleen van buitenaf komen.
Alle religies wijzen op het bestaan van een gemeenschappelijk centrum van kennis. In alle heilige boeken is kennis aanwezig. Maar de wens die te vinden leeft niet bij de mensen.
Vraag: Maar hebben wij al niet een grote hoeveelheid kennis?
Antwoord: Ja, teveel kennis van allerlei soort. Onze huidige kennis is gebaseerd op zintuiglijke waarneming – zoals bij kinderen. Als we de ware soort kennis wensen te verkrijgen, moeten wij onszelf veranderen. Door een ontwikkeling van ons ´zijn´ kunnen wij een hoger bewustzijnsniveau bereiken. Verandering van weten komt voort uit een verandering van ´zijn´. Het weten op zichzelf is niets. We moeten allereerst ´kennis van onszelf´ verwerven. En met behulp van deze zelfkennis zullen we leren hoe we kunnen veranderen – vooropgesteld dat wij willen veranderen.
Vraag: En toch moet die verandering van buitenaf komen?
Antwoord: Ja. Wanneer wij klaar zijn voor nieuwe kennis zal zij tot ons komen.
Vraag: Kunnen wij onze emoties veranderen door een beroep op ons oordelingsvermogen te doen?
Antwoord: Het ene centrum van onze machine kan het andere niet veranderen. Bijvoorbeeld: in London ben ik prikkelbaar, het klimaat deprimeert me en maakt me slecht gehumeurd, terwijl ik in India goedgehumeurd ben. Daarom zegt mijn verstand me naar India te gaan waar ik me van die prikkelbaarheid zal kunnen bevrijden. Maar dan: in London merk ik dat ik kan werken. In de tropen kan ik niet zo goed werken; en dus zal ik daar om een andere reden geïrriteerd zijn. U ziet dus dat de emotie onafhankelijk bestaat van het redeneren, en u kunt het ene niet door middel van het andere veranderen.
Bron: ´Gurdjieff tot zijn leerlingen – vroege gesprekken.´ (blz. 77 t/m 82) Mirananda uitgevers B.V. 1981.
En?... Vind je deze Spiritualia website ietwat interessant?...
Interessant genoeg om die te sponsoren; dankzij een bijdrage van 2 euro/maand, zijnde: 24 euro? Meer mag ook, natuurlijk! Laat het ons in elk geval weten door bovenaan naar 'Berichten' te gaan, - of, door op deze link te klikken. Alvast bedankt - want, daarmee blijft Spiritualia online!
Overleven is belangrijk, maar er zijn véél meer centjes nodig om deze website naar buiten toe beter te kunnen promoten!
En, indien je een zelfstandige bent, kan je jezelf via Zoek&Vind aanmelden. En jawel: indien je geen behoefte hebt aan klandezie of naambekendheid kan het ook volledig gratis natuurlijk.