Wat is Zelfkennis ?

Zelfkennis kent, net als alle andere woorden, verschillende betekenissen. Maar indien je het Scheermes van Ockham hanteert, besef je dat het enkel en alleen 'het kennen van het Zelf kan betekenen. Maar wie of wat is dat Zelf?
door Tsenne Kikke - donderdag 9 januari 2025 20:38

DIMschool vzw is vooral gespecialiseerd in het thema 'Zelfkennis'.

Zelfkennis?... Wat is Zelfkennis? Vraag aan duizend mensen wat ze daaronder verstaan en je verkrijgt duizend verschillende antwoorden. Bovendien is elke mens ervan overtuigd dat hij zichzelf kent. Het zou dus meer dan absurd zijn om een cursus Zelfkennis te gaan volgen, nietwaar?

Hetzelfde geldt voor het woordje 'ontwaken'. Denk, bijvoorbeeld, aan Jezus' oorden: "Ontwaak!" - "Ontslaap!" - "Word wakker!"... Maar, waarom zou iemand moeten ontwaken indien hij in de veronderstelling leeft dat hij 'wakker' is? Anderzijds is het een feit: geen mens beseft hoe hij machinaal, onbewust, en dus in slaap door het leven gaat.

Zo heeft het woordje 'bewustzijn' ook 1001 vertalingen en wordt meestal verward met intelligentie. Maar katten, honden, paarden, dolfijnen, chimpansees, spinnen, et cetera, beschikken ook over een bepaalde graad van instinctieve intelligentie; dit, ondanks het feit dat waarachtig bewustzijn bij hen eveneens totaal ontbreekt. Van zodra je aan Zelfkennis doet, weet je het waarom daarvan.

Woorden... Het is niet omdat men een woord heeft aangeleerd - en eveneens in woordenboeken afgedrukt staat - kent, dat men weet wat het precies betekent. Neem de woordjes 'ziel' en 'geest', bijvoorbeeld. Ken jij één mens die precies weet wat ermee wordt bedoeld - en, wat het verschil tussen beide is?... Toch spreken en schrijven velen erover alsof ze het allemaal écht iets over afweten.

Sommige slimmeriken trachten er op een slinkse manier van onderuit te kruipen door te beweren dat deze twee woorden aan elkaar identiek zijn. Toch komen ze in de knoei van zodra ze moeten toegeven dat een tweelingziel identiek zou moeten zijn aan een tweelinggeest... :-)

Zelfkennis betekent, indien we het Scheermes van Ockham gebruiken, zoals het woordje Zelfkennis het zelf zegt, namelijk: 'het kennen van het Zelf'. Dat Zelf heeft dus niets met het lichaam te maken. Het Zelf is niet het ego, noch één van de diverse verschillende persoonlijkheden, noch de honderdtallen ikjes en sub-ikjes in de mens. Elk 'ikje' heeft zo zijn eigen wensen, verlangens, lusten, begeerten, dromen, doelstellingen, enzovoorts. Geen wonder dus dat weinigen onder ons zichZelf kennen.

Het Zelf, of noem het 'Ware Zelf', 'Ik', 'Ware IK', de 'Ik Ben', 'Ziel', of wat dan ook, staat volledig los van dat lichaam - gewoonweg, omdat dat lichaam slechts het tijdelijke, stoffelijke voertuig ervan is. En, volgens de leer van George Ivanovitch Gurdjieff, heeft de mens meer dan één lichaam. Maar, ik ben aan het afdwalen, sorry.

Aan Zelfkennis doen, is aan de weet komen wie of wat jij in wezen bent, losstaand van dat stoffelijke en dus tijdelijke lichaam. Nogmaals: het woord staat voor 'het Kennen van het Zelf. Iedereen kan aan Zelfkennis doen, maar niet iedereen zal aan Zelfkennis (kunnen) doen.

Natuurlijk zijn er mensen die aan het woordje Zelfkennis een totaal andere betekenis geven. Op Wikipedia lezen we, bijvoorbeeld:

"Zelfkennis is het vermogen om de eigen denkwijze, de mogelijkheden en de onmogelijkheden van de eigen geest en van het eigen lichaam te kunnen inschatten en daar rationele conclusies uit te trekken. Het wordt ook wel 'intra-persoonlijke intelligentie' genoemd (zie Howard Gardner). Anderzijds is het een feit dat volledige en betrouwbare zelfkennis slechts dank zij de omgang met anderen verkregen kan worden. Ieder persoon heeft in zijn persoonlijkheid facetten die hij alleen in contact met anderen - dus in sociale situaties - kan leren kennen.

Zelfkennis heeft ook raakvlakken met het autobiografisch geheugen; het geheugen voor feiten en gebeurtenissen uit de eigen levensgeschiedenis.

In het algemeen wordt aan zelfkennis maatschappelijk betekenis gehecht doordat het interactie met medemensen soepeler maakt. Iemand met weinig zelfkennis maakt volgens psychologische inzichten vaak gebruik van projectie om eigenschappen, met name gebreken, bij anderen aan de kaak te stellen die hij zelf heeft zonder dat hij zich daar bewust van is. Ook wordt verondersteld dat iemand die zichzelf beter kent minder onderhevig is aan een kwetsbaar ego.

Zelfkennis is onder meer belangrijk bij strategisch denken: onderhandelingen, bij vecht- en denksporten en voor mensen in een beroep waarin een tegenstander moet worden overtroefd, bijvoorbeeld bij politie en in het leger. Sunzi schreef het volgende over zelfkennis in zijn boek De kunst van het oorlogvoeren: "De generaal die zichzelf en zijn tegenstander kent, zal honderd veldslagen winnen. Wie wel zichzelf kent, maar niet de vijand, zal naast elke overwinning een nederlaag lijden. Wie noch zichzelf, noch de vijand kent, zal zeker verliezen".

Op het Orakel van Delphi stond de spreuk: Gnothi seauton, wat betekent: 'Ken uzelf'. Het is nog steeds een van de bekendste filosofische aforismen en houdt in dat voor het verwerven van ware kennis eerst zelfkennis dient verworven te worden."

Toegegeven: 'Ken uzelf' leunt reeds zeer sterk aan bij de ware betekenis van het woord. Eerst moet een mens aan Zelfkennis doen vooraleer hij zijn Ware Zelf kan leren kennen. Het is dus een leerproces - en, net als bij eender welk ander proces is er tijd mee gemoeid.

Een ander feit is, dat zolang een mens met zijn lichaam geïdentificeerd blijft en dus denkt dat hij dat lichaam - met als zijn talrijke persoonlijkheden en 1001 ikjes is - hij zijn Ware Zijn onmogelijk kan kennen. In de verbeelding, misschien. Deze mens is zó sterk met dat stoffelijke lichaam vergroeid dat zelfkennis dan ook een totaal andere betekenis verkrijgt.

Mensen, die aan Ware Zelfkennis doen, stellen zich herhaaldelijk de vraag 'Wie Ben Ik?'. Tegelijkertijd zijn ze zich ervan bewust dat ze iets meer zijn dan enkel en alleen dat stoffelijke lichaam. Ze stellen dus meer interesse in wat ze 'zijn' dan in wat ze 'hebben', waaronder een naam, een lichaam, een beroep, een gezin, een job, enzovoorts. Met andere woorden: materiële, vergankelijke zaken, kunnen mensen, die aan Zelfkennis doen, minder boeien. Die dingen zijn belangrijk, maar niet levensbelangrijk.

Ze trachten zichZelf in zichzelf te ontdekken. Ontdekken, in de ware betekenis van het woord, zijnde: ont-dekken - of, zichzelf van het deksel ontdoen.

DIMschool vzw is gegarandeerd de énige vereniging in geheel Europa die zich in de ware leer van Zelfkennis heeft gespecialiseerd, het beste brengt van de leer van Gurdjieff en van vele anderen, waaronder de leerstellingen van Sri Nisargadatta Maharaj, bijvoorbeeld.

'k Weet het: het klonk dikke-nek-achtig. Geloof dus geen snars van wat hier afgedrukt staat, maar probeer DIMschool vzw eens gewoonweg voor jezelf uit indien je een zogenaamde 'zoeker naar de waarheid' bent...

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -