Thema Atheïsme | Spiritualia

Wat is 'atheïsme'?... De meningen daarover zijn dermate verschillend, dat er geen exacte definitie aan kan worden. De onenigheden tussen de vele auteurs over de beste manier om het te definiëren en te classificeren, is bijvoorbeeld ontstaan doordat men niet precies weet of men de bovennatuurlijke entiteiten ook als goden zou moeten aanschouwen, en zo meer.

Algemeen beschouwd zijn atheïsten mensen die niet in goden geloven. Maar, omdat ze geen gemeenschappelijk geloofssysteem hebben, noch met het een of ander heilig schrift onder de arm rondlopen, of een atheïstische paus hebben, betekent dat ook ze het onder elkaar vaak oneens zijn over veel kwesties en ideeën. Anders gezegd: je ontmoet ze in verschillende vormen en kleuren, en ze hebben andere meningen, overtuigingen en achtergronden. Ze zijn dus even uniek als hun vingerafdrukken.

Volgens sommige schrijvers kan atheïsme min of meer met het agnosticisme verenigbaar worden gesteld, omdat er voor een agnost geen enkele reden te vinden is dat er bovennatuurlijke machten zouden bestaan. Draai, of keer het: in wezen is agnosticisme een zwakkere vorm van atheïsme. Maar, in de ruimste betekenis van het woord kan men van atheïsme zeggen dat het geloof in het bestaan van goden wordt ontkend.

Etymologisch gezien, kan men zeggen dat de wortel van het woord vóór de 5de eeuw voor Chr. uit het Oude Grieks werd afgeleid. Zo betekende 'atheos' in de Oudheid: 'zonder godheid'.

Wereldwijd bestaan er iets meer dan 4.200 religieuze gemeenschappen, sekten, enzovoorts, met elk hun eigen goden, halfgoden, natuurgeesten, en bovennatuurlijke wezens. Het hindoeïsme, bijvoorbeeld, kent 33 miljoen goden en halfgoden.

In elk geval kan atheïsme ook als een geloof worden aanschouwd, zijnde: het geloof dat er geen godheden bestaan, met als gevolg, dat sommigen de mening zijn toegedaan dat 'vrijdenker' een misplaatst woord is, indien het naar een atheïst of agnost verwijst.

Anderzijds kan hetgeen zonet werd vermeld op een humoristische manier worden vertaald. Indien men beweert dat niet in godheden geloven ook een religie is, kan men van het niet verzamelen van postzegels ook zeggen dat het een hobby is.

Niet alle mensen, die niet in een godheid, geloven zijn atheïsten. Wel zijn er natuurlijk talrijke atheïstische religies, zoals bepaalde vormen van het boeddhisme, bijvoorbeeld. Een lering in het boeddhisme is anatta ('niet-zelf'), dat het bestaan van afzonderlijke goden, of geesten, of menselijke zielen uitsluit, of althans tot een illusie (maya) bestempelt, lezen we op Wikipedia. Daarenboven zijn er bepaalde atheïstische gemeenschappen, die eerder als levensbeschouwende instellingen doorgaan, en daardoor dus het (anti-)religieuze aspect trachten te omzeilen, of ontwijken.

Enerzijds heb je dus atheïsten, die niet in het bestaan van een godheid geloven - hetgeen hun goed rechts is, maar sinds 2004 zijn er ook nieuw-atheïsten, die daarenboven het bestaan van religies op een fel bekritiserende manier aanvallen. Voorbeelden daarvan zijn, onder andere: Richard Dawkins, Sam Harris, Christopher Hitchens en Daniel Dennett.