De mens, die dermate met zijn lichaam is vergroeid, zal aan 'gelukkig zijn' een totaal andere betekenis geven dan de persoon die zich van zijn lichaam heeft kunnen onthechten, al was het maar gedeeltelijk - of, met tussenpozen. Tijdens meditatie, bijvoorbeeld, waarbij men moet weten 'hoe' te mediteren; een iets wat je zelden of nooit in boeken of op het internet zult kunnen terugvinden.
Anders gezegd: al hetgeen dat aan de massa wordt gericht, is geen voeding voor de enkeling. Het moet, net als gewone voeding, 'veredeld worden'. Zo vertaal ik het althans.
Daar waar de materialistisch ingestelde mens zich gelukkig kan voelen met al de dingen die hij in zijn leven tot nog toe heeft bereikt en/of verworven, zal de meer spiritueel ingestelde persoon zich even gelukig kunnen voelen met al hetgeen hij niet bereikt of verworven heeft - dit, dankzij de toestand van zijn 'innerlijke zijn'.
Dit 'innerlijke zijn' - of, 'dat iets in ons' - of, noem het 'ziel' als je wilt - kan onmogelijk begrepen worden door mensen die ervan overtuigd zijn dat ze enkel en alleen hun lichaam zijn. Natuurlijk kunnen ze de talrijke eigenschappen die ze niet bezitten, zoals: een hoog niveau van bewustzijn, vrije wil, het beschikken over een persoonlijke ziel, wakker zijn, et cetera - erbij fantaseren, en dat is hun goed recht: zelfs heilzaam voor hun denken en gemoedsrust.
In elk geval denken de meeste mensen dat gelukkig zijn iets te maken heeft met iets te hebben, of met iets te doen, of door het te verbeelden. Misschien is voor de mensen, die bezit sterk op prijs stellen, iemand liefhebben zelfs een compenserende vorm van hebben.
In het baanbrekende boek van Alan Watts (oorspronkelijk gepubliceerd in 1940), getiteld 'Gelukkiger dan je denkt', biedt de auteur een meer uitdagende stelling aan, namelijk: authentiek geluk komt van het omarmen van het leven als geheel, en wel in al zijn tegenstellingen en paradoxen; een houding, die Watts de 'manier van acceptatie' noemt.
Met tal van voorbeelden onttrokken uit de wereld van de filosofie, westerse mystiek en analytische psychologie, toont Watts aan dat geluk voortkomt uit het accepteren van zowel de buitenwereld om ons heen als de binnenwereld in onszelf - de onbewuste geest, met zijn irrationele verlangens, die op de loer ligt buiten het bewustzijn van het ego.
Hoewel het in het prille begin van zijn carrière is geschreven, vertoont 'Gelukkiger dan je denkt' de kenmerken van zijn volwassen stijl: het kristalheldere schrijven, de ongekunstelde analogieën, de droge humor en de hoeveelheid kennis, die Alan Watts hebben gemaakt tot de persoon die we via zijn andere boeken hebben leren kennen.
Ondanks het feit dat ik aan 'gelukkig zijn' een totaal andere definitie zou durven toebedelen, geef ik toe dat ik écht heb genoten van de inhoud van dit boek. Hieronder vind je er een uittreksel van...
INTRODUCTIE
Gedurende de afgelopen vijftig jaar zijn twee invloeden de psyche van de Westerse beschaafde wereld binnengedrongen. Beide hebben een diepgaande, doch geleidelijke uitwerking op onze levenshouding. Eén van deze invloeden is vanuit het Westen zelf op het toneel verschenen, terwijl de andere uit verre Oosten afkomstig is. Aanvankelijk zag niemand dat deze twee invloeden iets met elkaar gemeen hadden, maar nu we er meer ervaring mee hebben, wordt het duidelijk dat zij in wezen niet alleen nauw met elkaar verbonden zijn, maar ook dat hun uitwerking veel verder reikt dan waar zij door deskundigen worden bestudeerd.
De eerste invloed, een product van het Westen, is de vorm van wetenschappelijke psychologie die wordt geassocieerd met de namen Freud en ]ung, en die haar onderzoek en toepassing baseert op het idee van de onbewuste geest. Deze vorm van psychologie heeft een zuiver praktisch doel, namelijk: het genezen van mensen met een psychische aandoening. De tweede invloed is een product van het Oosten: de wijsheid van het oude India en China, die pas relatief recent in al haar facetten aan ons is geopenbaard door het werk van geleerden op het gebied van het Sanskriet, Pali, Chinees en Japans.
Aanvankelijk dacht men dat de wijsheid die zij onthulden alleen voor academici interessant was, en als het aan de miserable vanité des savants had gelegen, zou de rijkdom van het hindoeïsme, boeddhisme en taoïsme net zozeer voorbehouden zijn gebleven aan geleerden als de Romeinse wet en Egyptische hiërogliefen. Men zag echter al snel in dat de rijkdom van deze spirituele literatuur niet alleen mooi was om te lezen en zich in te verdiepen. Men zag er ook de praktische toepasbaarheid van in. De ideeën en principes, die erin werden beschreven, waren niet alleen net zo toepasbaar op onze eigen tijd en situatie als op het oude Oosten. Ze boden ook een leidraad voor hoe we konden omgaan met problemen die ons na aan het hart lagen. Bovendien leken ze iets te kunnen toevoegen aan de wijsheid van het Westen, ook al waren de ideeën en principes niet helemaal nieuw voor ons.
Voor deskundigen op dit gebied kan het interessant zijn om zich te verdiepen in de verbanden tussen oosterse religie en de psychologie van het onbewuste, maar het doel van dit boek reikt veel verder. Want, geen van beide ontwikkelde zich oorspronkelijk puur ten behoeve van deskundigen. Beide hebben als doel het bijstaan van de mensheid als geheel, en aangezien zowel binnen de oosterse religie als in de westerse psychologie van het onbewuste vergelijkbare onderzoeksmethoden worden gebruikt, hebben beide tot vergelijkbare conclusies geleid, of wellicht beter gezegd, tot vergelijkbare ‘werkhypothesen’. Deze vorm van psychologie leert ons dat het bewuste zelf van de mens en zijn vermogen om zijn verstand te gebruiken en emoties te ervaren en uiten, de uiterlijke verschijningsvormen zijn van een verborgen, geestelijk universum, waarin de werkelijke oorsprong van zijn gedachten en handelingen kan worden aangetroffen.
Met andere woorden: volgens deze psychologie is het ware zelf van de mens veel meer dan zijn bewuste ‘ego’ of ‘ik’ dat het onwetende instrument is van het onbewuste, of van de ‘natuur-in-de-mens’. Wanneer het ego zich hier niet van bewust is, eigent het zich vermogens en bekwaamheden toe die het in conflict brengen met het onbewuste. Het grootste deel van onze psychische problemen komen voort uit dit conflict. Maar wanneer we ons bewust worden van de beperkingen van het ego, en zijn relatie met het onbewuste begrijpen, is het mogelijk om geestelijke gezondheid tot stand te brengen. Dit lijkt opvallend sterk op de vele oosterse leringen wanneer we de term ‘onbewust’ of ‘natuur-in-de-mens’ vervangen door oosterse termen, zoals Tao, Brahman en dergelijke, die verwijzen naar het (voor ons) onbekende zelf van zowel de mens als het leven, of de natuur.
We moeten ons dus verder in deze overeenkomsten verdiepen...
Meer indo over deze aanrader vind je in onze rubriek 'Boekrecensies'!