Makro en Deli XL stopten sinds 21 december jongstleden met de verkoop van kikkerbillen. De groothandels hebben dit laten weten nadat 'Wakker Dier' hier de week daarvoor om had verzocht. 'Wakker Dier' was dan ook erg tevreden met de snelle actie van deze groothandels en hoopt nu dat de anderen spoedig volgen - maar, op de menukaart van restaurants worden ze nog altijd regelmatig aangeprijsd. De horeca koopt ze namelijk in bij groothandelaren, die de billetjes op hun beurt halen uit, onder andere, Indonesië, Bulgarije en Roemenië.
Jaarlijks importeert de Europese Unie gemiddeld 4.600 ton, voornamelijk Indonesisch en Vietnamees kikkervlees. Omgerekend maar liefst 100 tot 250 miljoen kikkers. De voornaamste importlanden zijn Frankrijk en Italië, maar ook België en Nederland, één van de grotere importeurs.
‘s Werelds grootste importnatie is de Verenigde Staten, met een jaargemiddelde van 2.300 ton kikkerbillen – waarvoor 50 tot 100 miljoen kikkers zijn omgekomen – en nog eens 45 tot 90 miljoen levende dieren, zijnde: 2.200 ton. Handelswaarde: 13 miljoen dollar per jaar.
De meeste importkikkers in de VS komen uit China, Taiwan, Ecuador, de Dominicaanse Republiek, Brazilië en Mexico. Populairste soorten: de Amerikaanse brulkikker (Lithobates catesbeianus), de Javaanse reuzenkikker (Limnonectes macrodon), de Indiase brulkikker en de Noordelijke luipaardkikker (Lithobates pipiens). In Europa eten we naast Amerikaanse brulkikker vooral verschillende Zuidoost-Aziatische soorten.
Samengevat gaan in westerse landen jaarlijks 240 tot 440 miljoen kikkers de pan in, merendeels afkomstig uit het wild. Duizelingwekkende cijfers. Biologen vrezen, behalve voor decimering van kikkersoorten en hun teloorgang als plaagbestrijders, ook voor ecologische nevenschade. Kikkeretende vogelsoorten kunnen voedselgebrek krijgen. En de waterkwaliteit kan kelderen als bepaalde tropische kikkers, die algen en parasieten eten, verdwijnen.
En dan hebben we nog het dierenleed. De gebruikelijke achteloze slachtmethoden zijn luguber. De Indonesische onderzoeker Mirza Kusrini van de Bogor Landbouwuniversiteit beschreef reeds in 2003 nauwgezet hoe het in zijn werk gaat in Indonesië, Europa’s hofleverancier.
De jacht gebeurt ’s nachts, meestal op de natte rijstvelden, omdat kikkers daar het talrijkst zijn. Om de dieren te laten stilzitten, gebruiken de dorpsvangers lampen. Pengobor – zaklamplopers – worden ze daarom genoemd. De kikkers worden gevangen met een net of een klemspeer aan een lange bamboestok en in een zak gepropt. ‘s Morgens worden ze in trosjes van tien levend aangeboden op de markt, of aan tussenhandelaars.
Slachten gebeurt door de handelaar. Slachten, dat wil zeggen: routineus doormidden hakken of knippen, zonder enige verdoving. Professioneel opererende exporteurs kopen het onderlijfje met de achterpootjes (de kikkerbillen) op, en vriezen ze hygiënisch in. De langdurig spartelende bovenlijfjes gooien ze op een hoop.
"Amfibieën- en reptielenhersenen kunnen goed tegen zuurstofgebrek," vertelde Frank Pasmans, hoogleraar ziekten van amfibieën en reptielen aan de Universiteit Gent en de Vrije Universiteit Brussel. "Nadat een kikkerkopje afgehakt is, kan het nog minuten tot uren lang doorleven. Een doormidden gesneden kikker dus ook.’ En dat doet pijn, ook voor een kikker. Pasmans: ‘Het zenuwstelsel van amfibieën is grosso modo hetzelfde als dat van alle gewervelde dieren. Een kikker die lange tijd verminkt ligt te sterven, lijdt dus vermoedelijk evenzeer als ieder ander dier."
Anders gezegd: de kikkerslacht komt jaarlijks neer op honderden miljoenen keer een langgerekte, onvoorstelbare foltering. Maar is er een alternatief? Bijvoorbeeld: dieren onderkoelen alvorens ze te doorklieven, zoals dat veelal gebeurt op Mexicaanse kikkerfarms?
"Nee, onderkoelen zet slechts de motoriek stil, niet de pijnbeleving," aldus Pasmans, die ook dierenarts is en gespecialiseerd in onder meer reptielen en amfibieën. "Het onderkoelen zelf kan ook pijnlijk en stressvol zijn. Als verdovingsmethode bij operaties op amfibieën is het niet toegestaan."
Ook de stroomstoot, die in India verplicht is, werkt niet: die versuft de kikker weliswaar, maar dat duurt niet lang genoeg. Pasmans: "De meest humane optie lijkt de hersenen snel uitschakelen door een ‘stomptrauma’, zeg maar een klap op de kop. Maar bij het slachten van grote aantallen is dat erg arbeidsintensief."
Nu is het aan jou, beste lezer, om te beslissen of je nog langer kikkerbilletjes wenst te eten...