Deze tekst vind ik dermate belangrijk dat ik me in wezen verplicht voel om - in de meeste van mijn toekomstige blogs - een link ernaar te plaatsen. Indien je je 'geroepen' voelt: lees het meermaals en kauw elk woord todat je het sap ervan proeft.
Reeds eerder schreef ik dingen over 'niveaus van bewustzijn', over 'menstypen', en zo meer - wetende, dat veel lezers mij niet kunnen begrijpen, en me soms sommige dingen kwalijk kunnen nemen. Om die reden haal ik er ditmaal geen Boeddha, noch een Jezus bij, maar Gurdjieff. Zo zei hij honderd jaar geleden, rond de jaren 1914 dus, het volgende over de 'mens'...
"De taal waarin begrijpen mogelijk is, is gebouwd op de kennis van het verband tussen het object dat onderzocht wordt en de evolutie die ervoor mogelijk is. Anders gezegd: op de kennis van zijn plaats op de ladder der evolutie. Hiertoe zijn vele van onze gebruikelijke begrippen onderverdeeld volgens de trappen van deze evolutie.
Laten wij weer het begrip 'mens' nemen. De taal waarover ik het heb, kent in plaats van het ene woord 'mens' zeven woorden, namelijk mens nummer een, mens nummer twee, mens nummer drie, mens nummer vier, mens nummer vijf, mens nummer zes en mens nummer zeven. Met deze zeven begrippen zullen wij elkaar kunnen begrijpen wanneer wij over de mens spreken.
Mens nummer zeven is een mens, die ten volle de ontwikkeling heeft bereikt die voor de mens mogelijk is en alles bezit wat de mens kan bezitten, dat wil zeggen: wil, bewustzijn, een duurzaam en onveranderlijk 'Ik', individualiteit, onsterfelijkheid en vele andere eigenschappen die wij onszelf in blindheid en onwetendheid toeschrijven. Alleen wanneer wij tot op zekere hoogte mens nummer zeven en zijn eigenschappen begrijpen, kunnen wij ook de geleidelijk te doorlopen stadia begrijpen waarlangs wij hem kunnen benaderen, dat wil zeggen: het voor ons mogelijke ontwikkelingsproces.
Mens nummer zes staat heel dicht bij mens nummer zeven. Hij verschilt enkel hierin van hem, dat sommige van zijn eigenschappen nog niet duurzaam zijn geworden.
Mens nummer vijf is ook een voor ons onbereikbaar menselijk niveau - want, hij heeft eenheid bereikt.
Mens nummer vier is een tussenstadium. Over hem zal ik later spreken.
Mens nummer een, twee en drie vormen de mechanische mensheid: dit zijn de mensen, die op het peil zijn blijven staan waarop zij werden geboren.
Mens nummer een is de mens bij wie het zwaartepunt van zijn psychische leven ligt in het bewegingscentrum. Het is de mens van het fysieke lichaam, de mens in wie de bewegings- en instinctfuncties voortdurend de overhand hebben op de emotie- en denkfuncties.
Mens nummer twee staat op hetzelfde peil van ontwikkeling, maar bij hem ligt het zwaartepunt van zijn psychische leven in het emotiecentrum; de mens dus bij wie de emotiefuncties de overhand hebben op alle andere: de gevoelsmens, de emotionele mens.
Mens nummer drie staat ook op hetzelfde ontwikkelingspeil, maar bij hem ligt het zwaartepunt van zijn psychische leven in het intellectcentrum; met andere woorden, de mens in wie de denkfuncties de overhand hebben op de bewegings-, instinct- en emotiefuncties: de verstandsmens, die overal een theorie voor heeft en altijd uitgaat van verstandelijke overwegingen. De mens, die over allerlei dingen filosofeert, maar niet bekwaam is om die dingen in de praktijk uit te voeren.
Iedereen wordt geboren als mens nummer een, nummer twee of nummer drie. Mens nummer vier wordt niet kant en klaar geboren. Hij wordt geboren als nummer een, nummer twee of nummer drie, en wordt pas mens nummer vier als gevolg van inspanningen van zeer bepaalde aard. Mens nummer vier is altijd het product van schoolwerk. De mens kan niet als zodanig worden geboren, noch zich toevallig of als resultaat van de gewone invloeden van opvoeding, onderwijs en cultuur tot mens nummer vier ontwikkelen. Mens nummer vier staat reeds op een ander niveau dan mens nummer een, twee of drie; hij heeft een duurzaam zwaartepunt dat bestaat uit zijn denkbeelden, uit zijn besef van de waarde van het werk, en uit zijn relatie tot de school. Bovendien zijn zijn psychische centra reeds begonnen in evenwicht te komen; één centrum kan in hem niet meer zo de andere overheersen als bij de mensen van de eerste drie categorieën. Mens nummer vier begint zichzelf reeds te kennen en begint te weten waarheen hij gaat.
De verdeling van de mens in zeven groepen, of zeven nummers, verklaart duizend en één dingen, die anders onbegrijpelijk zijn. Deze verdeling vormt een eerste toepassing van het begrip der relativiteit op de mens. Dingen die schijnbaar hetzelfde zijn, kunnen volkomen verschillend zijn, afhankelijk van de soort mens van wiens standpunt uit of met betrekking tot wie zij worden beschouwd.
In overeenstemming hiermee worden alle innerlijke en uiterlijke manifestaties van de mens, alles wat hem eigen is en alles wat door hem wordt voortgebracht, ook in zeven groepen verdeeld.
Er kan dus nu worden gezegd dat er een weten nummer een bestaat; een weten, dat gebaseerd is op nabootsing of op instincten, of dat uit het hoofd is geleerd, ingepompt of ingestampt. Een mens nummer een, indien hij werkelijk een mens nummer een in de volle zin van het woord is, leert alles aan als een papegaai of een aap.
Het weten van mens nummer twee is enkel het weten van wat hij prettig vindt; wat hij niet prettig vindt, wil hij niet weten. Altijd en in alles wenst hij iets prettigs. Of, als hij ziek is, wil hij omgekeerd enkel weten wat hij niet prettig vindt, wat hem afstoot en wat angst, afschuw en walging in hem oproept.
Het weten van mens nummer drie is een weten gebaseerd op subjectief logisch denken, op woorden, op letterlijk begrip. Het is het weten van boekenwurmen, van schoolse geleerden. Mensen nummer drie hebben bijvoorbeeld geteld hoeveel maal iedere letter van het Arabische alfabet in de Koran voorkomt en hebben daarop een heel stelsel van Koran-interpretatie gebouwd.
Het is precies zo met het 'zijn'. Er is het 'zijn' van mens nummer een, dat wil zeggen: het 'zijn' van een mens die volgens zijn instincten en gewaarwordingen leeft; het 'zijn' van mens nummer twee, dat wil zeggen het 'zijn' van de emotionele, de gevoelsmens; het 'zijn' van mens nummer drie: de rationele, theoretische mens, enzovoorts.
Het is nu volkomen duidelijk waarom het weten niet ver af kan staan van het 'zijn'; de mensen nummer een, twee en drie kunnen op grond van hun 'zijn' niet de kennis van mens nummer vier, vijf en hoger bezitten. Wat men hun ook geeft, zij zullen het op hun eigen wijze verklaren. Zij zullen ieder denkbeeld terugbrengen tot het peil waarop zij zelf staan.
Dezelfde verdeling in zeven categorieën moet op alles worden toegepast wat op de mens betrekking heeft. Er is een kunst nummer een, dat wil zeggen de kunst van mens nummer een, een nabootsende, kopiërende of een primitieve en grof-sensuele kunst, zoals de dansen en muziek van wilde volksstammen. Er is kunst nummer twee: emotionele kunst; kunst nummer drie: cerebrale, uitgedachte kunst; en er moet kunst nummer vier, vijf, enzovoorts bestaan.
Op precies dezelfde wijze is er een godsdienst van mens nummer een, dat wil zeggen een godsdienst bestaande uit riten, uiterlijke vormen, offeranden en ceremoniën van indrukwekkende pracht en praal of omgekeerd van een somber, wreed en wild karakter, enzovoorts. Er is een godsdienst van mens nummer twee: de godsdienst van geloof, liefde, aanbidding, impulsiviteit, enthousiasme, die echter gemakkelijk omslaat in een godsdienst van vervolging, onderdrukking en uitroeiing van 'ketters' en 'heidenen'. Er is een godsdienst van mens nummer drie, de intellectuele, theoretische godsdienst van bewijzen en argumenten, gebaseerd op logische gevolgtrekkingen, overwegingen en uitleggingen. De godsdiensten nummer een, twee en drie zijn feitelijk de enige die wij kennen; alle ons bekende en bestaande godsdiensten en sekten behoren tot één van deze drie groepen. Wat de godsdienst van mens nummer vier, vijf, zes en zeven aangaat, deze kennen wij niet en kunnen wij niet kennen zolang wij blijven wat wij zijn.
Indien wij in plaats van godsdienst in het algemeen het christendom nemen, dan zien wij wederom dat er een christendom nummer een bestaat, dat wil zeggen heidendom in de vermomming van christendom. Christendom nummer twee is een emotionele godsdienst, soms heel zuiver maar krachteloos, soms bloeddorstig en vol verschrikking, leidend tot inquisitie of godsdienstoorlogen. Christendom nummer drie, waarvan wij voorbeelden vinden in verscheidene vormen van protestantisme, is gebaseerd op dialectiek, beredenering, theorieën, enzovoorts. Verder is er een christendom nummer vier, waarvan de mensen nummer een, twee en drie zich echter geen enkele voorstelling kunnen maken.
In feite is christendom nummer een, twee en drie enkel uiterlijke nabootsing. Alleen mens nummer vier streeft ernaar een christen te zijn en alleen mens nummer vijf kan werkelijk een christen zijn. Want, een christen zijn betekent: het zijn van een christen te hebben, dat wil zeggen te leven naar Christus' voorschriften.
De mensen nummer een, twee en drie kunnen niet naar Christus' voorschriften leven omdat alles met hen 'gebeurt'. Heden dit en morgen iets heel anders. Vandaag zijn zij bereid hun laatste hemd weg te geven en morgen zijn zij in staat iemand in stukken te scheuren omdat hij weigert hun zijn hemd af te staan. Zij zijn de speelbal van iedere toevallige gebeurtenis. Zij zijn geen meester over zichzelf en daarom kunnen zij niet besluiten christenen te zijn en werkelijk christen zijn.
Wetenschap, wijsbegeerte en alle uitingen van 's mensen leven en werken kunnen op precies dezelfde wijze in zeven groepen worden ingedeeld. Maar de gewone taal van de mensen staat heel ver van dergelijke indelingen af, en daarom kunnen zij elkaar zo moeilijk begrijpen.
Bij het ontleden van de verschillende subjectieve betekenissen van het woord 'mens' hebben wij gezien hoe verschillend en tegenstrijdig, en bovenal hoe duister en onwaarneembaar de betekenissen en nuances van betekenissen zijn die in een woord gelegd kunnen worden door de gebruikelijke associaties."
- Getekend: George Ivanovitch Gurdjieff -
DIMschool richt dus dan ook tot mensen, die 'zich geroepen voelen'...
Een beetje extra reclame: Ook DIMschool vzw verkoopt leder van de allerbeste kwaliteit aan mensen die hun eigen schoenen willen maken, en zich ondertussen wensen voor te bereiden om de eerste stappen te wagen op hun persoonlijke weg. Volgens Gurdjieff is de Wens het meest krachtige in de wereld. Veel hoger dan God, maar je moet wél weten wat er onder Wens en Wensen wordt verstaan. In elk geval, weet je nu al dat er een wensen bestaat voor een menstype-1, een wensen voor een menstype-2, een wensen voor een menstype-3, enzovoorts. Misschien beginnen we elkaar al ietwat beter te begrijpen...
Indien je bovenvermelde tekst goed hebt begrepen, dan begrijp je ook dat er diverse menstypen-1 bestaan, waaronder: menstype 1.1.1 - menstype 1.2.1 - menstype 1.3.1 - menstype 1.1.2 - menstype 1.1.3, menstype 1.2.2, enzovoorts, enzovoorts.
Maar ook: 2.1.1 - 2.2.1 - 2.2.2 - 2.1.3, enzovoorts, voor wat menstype-2 betreft, en 3.1.1 - 3.1.2 - 3.3.3 - 3.2.1, enzovoorts, voor wat het menstype-3 aangaat.
De bedoeling hiervan is niet (!) om mensen in vakjes te plaatsen, maar het is wel handig dat - indien we het over 'een mens' hebben, we weten over welk menstype we het hebben, opdat we elkaar kunnen be-grijp-en, en zijn/haar plaats op de ladder van evolutie kennen.
Een Jezus, bijvoorbeeld - in de veronderstelling dat de Bijbelse Jezus wel degelijk heeft bestaan - was een menstype-8 naar het schijnt. Ook hij hield zich voornamelijk met slechts 12 leerlingen bezig, die hij tot vissers van 'mensen' opleidde, en niet met 12.000, noch met 120.000, enzovoorts. Om die reden kwam hij 'met het zwaard'. Niet om de ver-1-igen, maar om te verdelen...
Natuurlijk zal eenieder het op zijn/haar manier vertalen; er boeken over schrijven zelfs, en daardoor aanhangers aantrekken. Geloof me, of niet: maar ook het merendeel van mensen, die een geloof verkondigen - waaronder priesters, bisschoppen en kardinalen, zijn doodgewone stervelingen, en behoren meestal tot het menstype-1.