Deze blog werd geïnspireerd door een tekst van Ike Picone en Sari Depreeuw, die interessante kanttekeningen plaatsten bij de mogelijkheden die gebruikers hebben om te reageren op een Nieuws Online.
Effectief: meestal zijn de reacties nietszeggende impulsieve uitingen waarin lezers hun gevoelens te kennen geven. Wat onze website betreft, is het onze drieste ervaring dat het hier meestal gaat over 'verdwaalde personen'. Daar bedoel ik mee: mensen, die per toeval, en dus via Google, op onze site terechtkwamen, hun ongenoegen of verwonderingen in enkele woorden te kennen gaven - geen rekening houdende met journalistieke deontologie, en soms dan ook nog in een taal geschreven van een 10-jarige - om daarna nooit meer bij ons in te loggen, godzijdank.
Met andere woorden: deze soort van reacties kunnen dus even goed achtergelaten worden door bezoekers die en passant hun mening een beetje spuien, zodat de ideeën die leven in de 'echte' community niet noodzakelijk weerspiegeld worden. Integendeel, de 'trouwe lezers' kunnen zelfs teleurgesteld en geschokt afdruipen. We zijn onszelf hiervan sterk bewust.
Op nieuwssites, en dus niet alleen op de onze, krijg je haast onder elk artikel een bonte veelheid aan reacties voorgeschoteld die je meteen vertellen hoe andere lezers of de goegemeente erover denken. De meerwaarde van deze vorm van gebruikersparticipatie kan alvast ter discussie gesteld worden.
Eén van de hoofdvragen is: wat dragen deze lezersreacties de journalistiek en ook het breed maatschappelijke debat bij? Vele nieuwssites bieden zelfs lezers een forum om hun opinie wereldkundig te maken, met een schijnbaar oneindige stroom aan reacties op een artikel tot gevolg. Toch doet deze stroom eerder denken aan een 'klaagmuur', dan aan een discussie of een dialoog.
Lezers krijgen de mogelijkheid hun ei te leggen. Mooi, maar als dit het enige doel is, dan is een nieuwssite misschien niet de ideale plaats? Andere lezers vinden er misschien niets aan of ergeren zich aan het gebrek aan nuance, aan de beledigende of agressieve toon van de reacties.
De redactie van een website kan ook de bedoeling hebben 'het volk' aan het woord te laten. In dat geval kan er het bezwaar worden gemaakt dat de stem van het volk nauwelijks representatief weergegeven wordt in slechts een honderdtal reacties. Misschien kunnen redacties daarom in de toekomst opteren om enkel de meest relevante, inspirerende of rake opinies te publiceren. Zo sporen ze mensen aan om onderbouwde opinies te formuleren die een meerwaarde hebben voor de site en het publieke debat. Je voelt misschien reeds aan waar we naartoe gaan ...
Anderzijds kunnen lezersreacties wel degelijk feitelijke informatie bevatten. Maar in de informatie die momenteel online verschijnt is van respect voor de journalistieke deontologie vaak geen sprake. Bronnen worden niet vermeld of geverifieerd, de correctheid van de informatie wordt niet nagegaan, enzovoort. Misschien kan dit van gewone lezers niet verwacht worden. Toch is de meerwaarde hiervan voor een nieuwssite met voornamelijk redactioneel verwerkte informatie twijfelachtig. Is het dus niet aan een redactie om er voor te zorgen dat wat er op haar nieuwssite verschijnt - zelfs al gaat het om bijdragen van lezers - voldoet aan de basisprincipes van het journalistieke werk?
Natuurlijk verwachten sommige mensen, omdat ze misschien nood hebben aan de nodige aandacht, dat de redactie van een website een dialoog aangaat. Wat betekent dit voor de journalist of webmaster? Moet hij er nieuwe taken bijnemen, terwijl hij nu al onder tijdsdruk staat?
Meteen rijst de vraag welke criteria een redactie hanteert. In de eerste plaats wordt de expressievrijheid beperkt door wetten en zijn bijvoorbeeld bepaalde lasterlijke, racistische uitingen of onthullingen uit het privéleven uit den boze. Omdat de kwaliteit van reacties - op zijn zachtst gezegd - wel eens wil variëren, is een selectie dus welkom. Dit is minder evident dan op het eerste zicht lijkt. Natuurlijk heeft een lezer het recht zijn mening te uiten maar dat betekent niet dat een redactie allerlei schunnigheden of klinkklare onzin op haar forum moet tolereren. Wat denk jij daarvan?...
Kortom: het online gratis aanbieden van redactioneel waardevolle inhoud wordt vandaag de dag steeds nadrukkelijker ter discussie gesteld. Op basis van onze eigen ervaringen werden we dus verplicht een balans op te maken, en onze oorspronkelijke aanpak ietwat bij te sturen om daar waar het nodig was de stekker eruit te trekken.