DIMschool vzw presenteert: 'Zelfkennis voor beginnelingen'

Zelfkennis, verwijst naar 'het kennen van het Zelf'.
door Tsenne Kikke - donderdag 6 februari 2025 17:39

'Welke mens kent zichzelf niet,' zou je je kunnen afvragen. Iedereen kent toch zichzelf? Waarom dan nog een cursus 'Zelfkennis' volgen - of een Werkgroep aanvullen?

Natuurlijk hangt het ervan af wat jij onder 'Zelfkennis' verstaat. Vraag het aan honderd mensen en je verkrijgt totaal van elkaar verschillende antwoorden. En natuurlijk loopt eenieder van hen met de juiste definitie in het hoofd rond.

Zo lezen we, bijvoorbeeld, op het internet: 'Zelfkennis is het bewust zijn van de eigen gedachten, emoties en gevoelens. Wie ben ik en waarom ben ik op deze wereld? De zelfkennis, ofwel dat wat ik denk en voel, hoe ik reageer in relatie tot anderen, dit alles laat me in de realiteit zien wat ik daarvoor kende als mijn identiteit. Zelfkennis is het begin van wijsheid omdat het de eigen geconditioneerdheid doorziet waardoor een duidelijker besef ontstaat van dat wat vals is en dat wat waar is.'

- Over datzelfde 'Zelfkennis' lezen we op Wikipedia dan weer het volgende: "Zelfkennis is het vermogen om de eigen denkwijze, de mogelijkheden en de onmogelijkheden van de eigen geest en van het eigen lichaam te kunnen inschatten en daar rationele conclusies uit te trekken. Het wordt ook wel 'intra-persoonlijke intelligentie' genoemd (zie Howard Gardner). Anderzijds is het een feit dat volledige en betrouwbare zelfkennis slechts dank zij de omgang met anderen verkregen kan worden. Ieder persoon heeft in zijn persoonlijkheid facetten die hij alleen in contact met anderen - dus in sociale situaties - kan leren kennen.

Zelfkennis heeft ook raakvlakken met het autobiografisch geheugen; het geheugen voor feiten en gebeurtenissen uit de eigen levensgeschiedenis.

In het algemeen wordt aan zelfkennis maatschappelijk betekenis gehecht doordat het interactie met medemensen soepeler maakt. Iemand met weinig zelfkennis maakt volgens psychologische inzichten vaak gebruik van projectie om eigenschappen, met name gebreken, bij anderen aan de kaak te stellen die hij zelf heeft zonder dat hij zich daar bewust van is. Ook wordt verondersteld dat iemand die zichzelf beter kent minder onderhevig is aan een kwetsbaar ego.

Zelfkennis is onder meer belangrijk bij strategisch denken: onderhandelingen, bij vecht- en denksporten en voor mensen in een beroep waarin een tegenstander moet worden overtroefd, bijvoorbeeld bij politie en in het leger. Sunzi schreef het volgende over zelfkennis in zijn boek 'De kunst van het oorlogvoeren': "De generaal die zichzelf en zijn tegenstander kent, zal honderd veldslagen winnen. Wie wel zichzelf kent, maar niet de vijand, zal naast elke overwinning een nederlaag lijden. Wie noch zichzelf, noch de vijand kent, zal zeker verliezen".

Op het Orakel van Delphi stond de spreuk: 'Gnothi seauton', wat betekent: 'Ken uzelf'. Het is nog steeds een van de meest bekende filosofische aforismen dat slechts door enkelingen écht kan begrepen worden. Het houdt tevens in dat voor het verwerven van 'ware kennis' eerst zelfkennis dient verworven te worden, zijnde: kennis van het zelf."

- Om nogmaals te bewijzen dat iedereen er een andere definitie aan geeft, drukken we een andere beschrijving af: "Beschikken over zelfkennis is een groot goed, dat wisten ze al in de oudheid. Wie zichzelf kent, weet waar zijn sterke en zwakke punten liggen. Zelfkennis maakt het makkelijker om van eigen fouten te leren, maar bijvoorbeeld ook om samen te werken met anderen. Bovendien is zelfkennis onontbeerlijk voor een gezonde en succesvolle carrière.

Zelfkennis begint bij zelfreflectie: nadenken over jezelf. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe goed ken je jezelf? Wat kun je en wat kun je niet? Wat tel je mee bij het beantwoorden van deze vragen? Is het belangrijk dat je alles weet over de nieuwste versie van Windows of is het belangrijker dat je een extravert persoon bent die goed is in het motiveren van mensen?"

- Hoe verschillend van elkaar ook: allen schrijven ze over Zelfkennis; een Zelfkennis, gericht tot de mens die met het lichaam is vergroeid. Maar, we hebben het nu over de ware betekenis van dat woordje 'Zelfkennis' met betrekking tot: 'Mens, Ken jezelf!'. De gehele leer van Sri Nisargadatta Maharaj handelt eveneens over de thema's 'Zijn' en 'Ik Ben', maar door enkel en alleen zijn boeken te lezen, zul je hem nooit kunnen be-grijp-en. Zo zei hij, bijvoorbeeld:

"Is het niet belangrijk voor je om te weten of je alleen maar een lichaam bent, of iets anders? Zie je niet dat al je problemen zorgen van het lichaam zijn? Eten, kleren, onderdak, een gezin, vrienden, reputatie, veiligheid, overleven..., al die dingen verliezen hun betekenis op het moment dat je je realiseert dat je misschien niet alleen maar een lichaam bent. Laat de gehechtheid aan het irreële los, dan zal het reële snel en moeiteloos zijn eigen plaats innemen.

Het is genoeg om te weten wat je niet bent. Wat je bent hoef je niet te weten. Want, zolang je met 'kennen' bedoelt het beschrijven in de taal van de dingen die je als waarneming of als begrip kent, kan er geen sprake zijn van zoiets als ontkenning. Je kunt hoogstens zeggen: "Dat ben ik". Het klopt eenvoudig niet? Wat je kunt aanduiden met 'dit' of 'dat' kun je niet zelf zijn. Je bent niets iets dat kan worden waargenomen, of wat je je kunt voorstellen."

DIMschool vzw, opgericht in 1993, specialiseert zich reeds lange tijd in het geven van cursussen over 'Zelfkennis'.

Zelfkennis leunt nu eenmaal als énige leerstelling volledig aan bij de spreuk van het Orakel van Delphi 'Ken uzelf': een beginsel rijk aan inhoud - en, geloof me of niet: in die betekenis kent geen mens zichzelf. We hebben het dan wel over het 'Kennen van het zogenaamde 'Ware Innerlijke Zelf', waar sommigen misschien over spreken, schrijven of fantaseren, maar geen flauw benul hebben van wat er eventueel daadwerkelijk mee wordt bedoeld, tenzij in hun droom- en verbeeldingswereld.

Andere namen die aan dat Zelf worden gegeven, zijn - onder andere: 'Ware Ik' en 'Ik ben'. Sommigen spreken over een 'iets in zichzelf'. Maar, te midden van al jouw diverse persoonlijkheden en honderdtallen ikjes: wie of wat is die Ware ik?

De 'ik' die 's morgens opstaat en aan de ontbijttafel zit? De 'ik', of persoonlijkheid, die met de auto - al dromend en gedachten najagend - naar het werk rijdt? De 'ik' die op het werk arriveert? Of, de 'ik' die 's avonds terug thuiskomt? Enzovoorts, enzovoorts: veranderlijkheid tot in het oneindige.

Ondanks het feit dat je 's avonds in geheel niet meer dezelfde bent als die ochtend, omdat ook jouw lichaam die dag fysieke veranderingen onderging, ben je natuurlijk nog altijd geïndentificeerd met datzelfde stoffelijke deel van jezelf.

Toch hebben prikkels, meestal komende van buitenaf, in de loop van elke dag verschillende 'ikjes' ten tonele geroepen. Elke gedachte, elke prikkel, elk gevoel, elke emotie, elke wens, elk verlangen, elk droombeeld, elke begeerte, elke ontmoeting met een persoon, enzovoorts, riep automatisch een andere persoonlijkheid of ander 'ikje' op.

Als persoon, bijvoorbeeld, zul je je tegenover een knap uitziend iemand van het andere geslacht anders gedragen dan tegenover iemand van je eigen geslacht, tenzij je homo of lesbisch bent natuurlijk. Ook tegen jouw eigen partner zal je je misschien niet op die manier gedragen. Bijvoorbeeld: omdat het 'nieuwe' eraf is?

Je zet dus andere persona, andere maskers op, maar buiten al die maskers is er op één dag tijd aan het uiterlijke van jouw lichaam zelf weinig veranderingen te zien, en leef je misschien in de veronderstelling dat je te allen tijde één en dezelfde persoon bent geweest. Niets is dus minder waar. In de loop van de dag kunnen tientallen, zelfs honderdtallen ikjes over jouw lichaam hebben geregeerd, al was het maar voor eventjes. Een 'ikje' zal regeren... totdat enkele seconden later een prikkel een ander 'ikje' oproept, die de vorige 'ik' natuurlijk niet kent.

De mens zit vreemder in elkaar dan men vermoedt. Het is een geluk dat je dit niet opmerkt, natuurlijk. Elke mens verandert constant, onbewust. Van minuut tot minuut ben je nooit één en dezelfde, nooit. Wie ben je dus écht, te midden van al die ikjes en aangekweekte, oneigene persoonlijkheden?

Om die reden kan een 'ikje' een belofte maken, waarvan al de andere ikken niets afweten. Hoeveel mensen maken, bijvoorbeeld, in het begin van het jaar een resolutie die ze zelfs de daaropvolgende dag reeds zijn vergeten, en het dus nooit of te nimmer zullen waarmaken? Ken je zo nog zo iemand, buiten jezelf bedoel ik?

Wat Zelf-Kennis betreft...

Och, er zijn zoveel andere zaken in die wereld daarbuiten, die veel boeiender en aangenamer zijn dan jezelf bezig te houden met dat Zelf binnenin jouw lichamelijke zelf, nietwaar? Het leven kan nochtans korter zijn dan we denken. Daarom: Tijd -verspil of benut het.

'Persoonlijkheid' is afgeleid van 'persona', Latijn voor 'masker', een begrip uit de psychologie van Carl Gustav Jung. Maar, we hebben het nu niet over die persoonlijkheden, wel over jouw 'Zelf', en via de Zelfkennis dat men op het internet met tientallen van elkaar verschillende definities tracht te vertalen, heeft dat 'Zelf' geen uitstaans. Ter herhaling: toch niet met 'het kennen van jouw Ware, Innerlijke Zelf'.

Zelfkennis verwijst naar een Zelf, dat enerzijds los van ons stoffelijke lichaam staat, maar er toch mee is verbonden, zolang we van een Aards bestaan kunnen genieten. Anders gezegd: het lichaam is er het voertuig van. Correctie: in wezen zou ons lichaam als voertuig moeten dienen van het Zelf, en dus niet blijvend worden geregeerd door ons Ego, met als zijn ikjes en sub-ikjes - want, dan is het geen voertuig meer, maar een gevangenis. Denk aan Plato's Grot...

Aan Zelfkennis doen, heeft dus weinig of niets te maken met jouw levensstijl, het beroep dat je uitoefent, de godsdienst die je ja dan neen belijdt, de kleur van je haar, ogen, huid, of wat dan ook. Aan Zelfkennis doen is aan de weet komen wie of wat je diep in jezelf in wezen 'bent'. Het tracht de vraag 'Wie Ben Ik?' te beantwoorden. Anders gezegd: mensen weten wel dát ze zijn, maar niet wát ze zijn.

Deze cursus 'Zelfkennis' wordt enkel en alleen door DIMschool vzw aangeboden, vooral gebaseerd op de leerstellingen die G.I. Gurdjieff ons ooit heeft gebracht, maar ook aangevuld met die van, bijvoorbeeld, Ouspensky, Osho, Sri Nisargadatta Maharaj en vele, vele anderen.

Sri Nisargadatta Maharaj: "Je wijdt geen aandacht aan dat wat je bent. Je bent altijd gericht op mensen, dingen of ideeën, maar nooit op jezelf. Richt je aandacht op wat je bent en word bewust van je eigen zijn. Kijk naar hoe je functioneert, neem waar wat je motieven zijn en hoe de resultaten van je activiteiten uitvallen. Bestudeer de gevangenis die je uit onachtzaamheid om je heen hebt opgetrokken. Door te weten wat je niet bent, kom je tot de ontdekking van wat je wél bent. De weg terug naar wat je bent is een weg van ontkenning en weigering van wat je niet bent.

Eén ding staat als een paal boven water: het wezenlijke is geen fantasie en geen bedenksel. Zelfs het besef van 'Ik ben' duurt niet, maar het is wel een nuttige richtingaanwijzer; het geeft de richting aan, maar het toont je niet wat je moet zoeken. Kijk eens heel scherp! Het ogenblik dat je diep overtuigd bent dat het enige wat je naar waarheid over jezelf kunt zeggen, 'Ik ben' is - en dat niets wat je kunt aanwijzen dat is wat je bent - op dat ogenblik is de noodzaak voor het 'Ik ben' voorbij en ben je er niet langer op uit om te verwoorden wat je bent.

Het enige wat je nodig hebt is die neiging kwijt te raken, jezelf te definiëren, te beschrijven, te benoemen. Definities hebben alleen maar betrekking op je lichaam en wat het tot uitdrukking brengt. Zodra deze obsessie met je lichaam verdwijnt, keer je terug naar je natuurlijke staat - helemaal spontaan en zonder enige moeite."

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -