Mensen kunnen minder hitte aan dan gedacht

De vaak gebruikte temperatuurlimiet voor menselijk overleven bij extreme hitte moet naar beneden worden bijgesteld.
door Tsenne Kikke - vrijdag 2 februari 2024 6:58

We hebben de maximale temperatuur waarbij mensen kunnen overleven ernstig overschat. Vooral ouderen houden het minder goed uit bij extreme hitte dan we dachten.

De maximale temperatuur waarbij mensen kunnen overleven, is lager dan verwacht. Dat blijkt uit onderzoek van fysioloog Coen Bongers van de Radboud Universiteit in Nijmegen en zijn collega’s. Zij berekenden de maximale temperatuur en luchtvochtigheid die mensen kunnen verdragen vooraleer zij sterven aan een hitteberoerte.

Natte bol temperatuur

Voor het bepalen van de maximale temperatuur waarbij mensen kunnen overleven, moeten wetenschappers rekening houden met de luchtvochtigheid. Dat is belangrijk omdat de luchtvochtigheid invloed heeft op de overlevingskans bij hoge temperaturen. Een hoge luchtvochtigheid is gevaarlijker dan een lage luchtvochtigheid, omdat zweetdruppels slechter verdampen in vochtige lucht. Het lichaam kan dan minder goed afkoelen.

Om het effect van zweten na te bootsen in temperatuurmetingen plaatsen wetenschappers een natte doek over een thermometer. Die thermometer meet dan de zogeheten natte bol temperatuur. Bij een lage luchtvochtigheid kunnen druppels uit de doek verdampen, zodat de thermometer afkoelt. De natte bol temperatuur is dan lager dan de omgevingstemperatuur. Als de luchtvochtigheid honderd procent is, kan er geen water uit de doek verdampen en is de natte bol temperatuur gelijk aan de omgevingstemperatuur.

Hitteberoerte

Uit eerder onderzoek volgde dat de mens niet langer dan zes uur kan overleven bij een natte bol temperatuur van 35 graden Celsius. Dit onderzoek hield echter geen rekening met het feit dat mensen andere hoeveelheden zweten. Oude mensen zweten bijvoorbeeld minder dan jonge mensen, en vrouwen zweten over het algemeen minder dan mannen.

Het nieuwe model van Bongers en zijn collega’s berekent het effect van de omgevingstemperatuur op de lichaamstemperatuur van zowel jonge (18 tot 30 jaar) als oude (meer dan 65 jaar) mensen. Een mens maakt altijd uit zichzelf warmte. Als die warmte niet meer afgegeven kan worden, omdat de omgeving bijvoorbeeld te heet is of de lucht te vochtig, dan blijft de lichaamstemperatuur stijgen. De onderzoekers gaan ervan uit dat een mens sterft als zijn lichaamstemperatuur gestegen is naar minstens 43 graden Celsius voor een periode van minstens zes uur lang. De kans op een hitteberoerte is dan namelijk onvermijdelijk.

Overschat

Uit hun berekeningen blijkt dat de overlevingsgrens van mensen veel lager ligt dan de eerder genoemde natte bol temperatuur van 35 graden Celsius. De maximale overlevingstemperatuur wordt het meest overschat bij droge omstandigheden en voor oudere mensen. Voor oude vrouwen ligt de maximale natte bol temperatuur in droge omstandigheden wel 13,1 graden Celsius lager dan verwacht.

Dat klinkt nog vaag, maar kijk eens naar het volgende voorbeeld. Stel je voor dat een oude man in de schaduw zit te lezen bij een luchtvochtigheid van 10 procent. Volgens het oude model zal hij pas van de hitte sterven als de luchttemperatuur minstens zes uur lang boven de 60 graden Celsius reikt. Dat is tot nu toe nog nergens op de aarde voorgekomen. Volgens het nieuwe model zal deze persoon, in diezelfde omstandigheden, al sterven bij een luchttemperatuur van 46,4 graden Celsius. Dat is een realistisch scenario in onder andere delen van Zuid en West-Azië.

De maximale temperatuur waarbij mensen kunnen overleven wordt dus ernstig overschat. Ook de berekeningen van Bongers en zijn collega’s zijn mogelijk een overschatting. Zij hielden namelijk geen rekening met andere bekende doodsoorzaken van hitte, zoals hartdood of nierfalen.

Hitte

Dit onderzoek laat zien dat sommige delen van de wereld bijna onleefbaar zullen worden door klimaatverandering, zei thermofysioloog Hein Daanen van de Vrije Universiteit in Amsterdam, die niet betrokken was bij het onderzoek. "Dan kun je ook klimaatvluchtelingen verwachten, mensen die willen ontsnappen aan de hitte," beweerde hij.

Daarnaast zal fysieke inspanning in veel warme gebieden erg lastig worden. "Als je inspanning verricht produceer je warmte. Het is al heel lastig als je in rust bent, maar naarmate je meer warmte produceert, wordt het vrijwel onmogelijk om die warmte kwijt te raken."

Om zichzelf te beschermen zullen mensen in warme gebieden, zoals in India, het fysieke werk dus moeten verminderen. "Je ziet dus ook dat de rijstproductie daalt, naarmate de omgevingstemperatuur en de vochtigheid stijgen," zei Daanen.

Bron: New Scientist

Combinaties van temperatuur en luchtvochtigheid met de bijbehorende natte bol temperatuur:

Luchttemperatuur Luchtvochtigheid Natte bol temperatuur

35°C 100% 35°C

35°C 50% 26.6°C

35°C 20% 19.3°C

48°C 40% 35°C

38°C 81% 35°C

40°C 70% 35°C

Nota: reeds in 2022 verscheen er op deze website de blog 'Vochtige hitte is gevaarlijker dan eerst gedacht'.

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -