Ridley Scott's 'Napoleon'

Een ware spektakel film…
door Tsenne Kikke - zondag 26 november 2023 20:53

"If there is ever a movie made on my life in the far future, Joaquin Phoenix shall play my role."

- Napoleon Bonaparte -

De film 'Napoleon' van de 86-jarige regisseur Ridley Scott, met een duurtijd van maar liefst 2 uur en 38 minuten, werd in het algemeen niet al te goed onthaald. Op IMDb, bijvoorbeeld, verkreeg hij tot nog toe slechts een 6,8.

Indien je hem wil gaan bekijken, moet je in de eerste plaats rekening houden met het feit dat het een film is, geen documentaire gebaseerd op waargebeurde feiten. Films dienen om ons te entertainen, waardoor dingen kunnen worden opgeblazen en zaken worden vertoond die zich nooit in het echt hebben voorgedaan.

Nu moet ik wel bekennen dat ik via de trailer vaststelde dat de 49-jarige Joaquin Phoenix in zijn rol van Napoleon geen greintje charisma uitstraalt, maar eerder als een saai en somber uitziend personage overkwam. Wel goed om de 'Joker' uit de Batman-stripverhalen te vertolken.

Ook leverden diverse Napoleon-kenners de nodige kritiek.

Toen naar aanleiding van de trailer de eerste voorzichtige kritische commentaren van historici binnenkwamen, reageerde regisseur Ridley Scott in interviews als door een wesp gestoken. "Get a life!" - en, "Was je dan erbij?", bromde hij tegen programmamaker Dan Snow.

In de eerste scène van Scott's film gaat het al meteen fout. Een Parijse menigte zingt het revolutionaire lied 'Ça ira' terwijl Marie Antoinette op 16 oktober 1793 naar de guillotine wordt gevoerd. Napoleon (Joaquin Phoenix) kijkt hoe de beul de lange, warrige haardos van de Franse koningin opzij veegt vooraleer ze wordt onthoofd. Helaas: in werkelijkheid was Napoleon niet aanwezig bij deze gebeurtenis én had Marie Antoinette haar korte coiffure onder een kapje gestoken. Gaan we ons daaraan storen?...

Na die executie volgt de eerste grote gevechtsscène van de film. Napoleon is eind 1793 als commandant van de Franse artillerie bij het beleg van de stad Toulon, die door de Britten wordt bezet. Maar dan oppert de jonge Bonaparte om met een list Toulon binnen te dringen, de kanonnen daar te veroveren en die te gebruiken om de Britse vloot tot zinken te brengen. Dat lukt uiteraard allemaal, ondanks het feit dat het paard van Napoleon door een kanonskogel onder hem vandaan geschoten wordt.

In werkelijkheid vonden de belangrijkste confrontaties bij forten buiten de stad plaats, en Napoleon streed toen niet te paard maar te voet, waarbij hij door een lans in zijn dijbeen werd geraakt. De schepen in de haven van Toulon, die na afloop van het beleg in brand stonden, waren Franse schepen, aangestoken door de Britten bij hun aftocht.

Wel kwamen er waarheden in. Napoleon zegt bij zijn huwelijk met Joséphine dat hij geboren is in 1768, in plaats van in 1769. Dat is juist: de bruid was zes jaar ouder en omdat hij zich hiervoor schaamde, loog hij een jaartje bij zijn leeftijd.

En, in Egypte bestudeert Napoleon op een gegeven moment een mummie. Achter hem staat een zwarte man in generaalsuniform: een tamelijk correcte weergave van de feiten. Napoleon's cavalerie-aanvoerder tijdens de Slag bij de piramiden (1798) was namelijk generaal Thomas Dumas, de vader van Alexandre ‘Drie musketiers’ Dumas. Eigenlijk was hij eerder bruin. Thomas Dumas werd geboren in de Franse kolonie Saint-Domingue, het huidige Haïti, als zoon van de Normandische edelman Alexandre Antoine Davy de Pailleterie en zijn Afrikaanse slavin Marie-Cessette Dumas.

Soldaten zakken door het ijs

Bij de Slag van Austerlitz dd. 2 december 1805 behaalde Napoleon zijn beroemdste overwinning, op een leger van Oostenrijkers en Russen.

Terwijl in de film de Russen en Oostenrijkers uit elkaar worden gedreven en vluchten, verdrinken veel paarden en soldaten, die - dankzij een welgericht bombardement - door het ijs van een bevroren meer zakken.

Ongetwijfeld kwam er in deze scènes veel digitale manipulatie aan te pas, maar enkele kleine details, zoals moddervlekken of regendruppels op de cameralens, zijn wel zichtbaar.

Wellicht heeft de regisseur zich voor deze gevechtsscène laten inspireren door de slag op het ijs uit 1242, waar de Russische prins Alexander Nevski ridders van de Lijflandse Orde bewust door het ijs van het Peipusmeer liet zakken. Dit sterke staaltje is in 1938 verfilmd door Sergej Eisenstein.

Na de desastreus verlopen Russische veldtocht van 1812 wordt Napoleon verbannen naar Elba. Hij ontsnapt in 1815 van dat eiland omdat hij Joséphine zo graag weer wil zien, lijkt het in de film. Dat zij in 1814 al overleden was, maakt voor zijn gevoelens kennelijk weinig uit.

De slag bij Waterloo van 18 juni 1815 is de grote finale van de film. Scott kiest ervoor om Napoleon te laten deelnemen aan een charge te paard – terwijl de keizer in werkelijkheid die dag nauwelijks in het zadel kon zitten en sowieso al jaren niet meer zelf vocht.

Na deze verbijsterende scène kiest Scott ervoor de keizer zijn tegenstander, de hertog van Wellington, te laten ontmoeten op het schip dat hem in ballingschap naar Sint-Helena zal voeren. In werkelijkheid waren de heren nooit dichter dan een paar kilometer bij elkaar. 't Is maar dat je het weet. :-)

Bron: De Standaard

"I used to think that my life was a tragedy, but now I realize, it’s a comedy"

- Napoleon Bonaparte -

Een gids tot de films van Ridley Scott

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -