Wist je dat er een reptiel in ons brein zit?... Arts en statisticus Luc Swinnen legt in zijn nieuw boek haarfijn uit wat de gevolgen zijn wanneer dat reptiel het van ons overneemt bij onbegrijpelijk gedrag en wat we ertegen kunnen doen. Een voorpublicatie...
Charles Darwin heeft de echte functie van stress ontdekt. Stress zet aan tot vernieuwing en tot leren. Wie zich niet aanpast aan veranderingen in de omgeving sterft. De evolutie maakt kleine stapjes, maar zet een sprong voorwaarts als er grote problemen opduiken.
Maar stress kan chronisch worden. Je zou kunnen zeggen dat in zware stormen de schipper, meer bepaald onze hersenen, niet meer in staat is zijn schip te besturen. Dan worden we gegijzeld door de amygdala. Dat is een deel van het zoogdierenbrein. Er zijn twee amygdalae, die diep in de temporale kwab van de hersenen liggen en deel uitmaken van het limbische systeem. Er bestaan veel verbindingen met de nabijgelegen prefrontale cortex van het mensenbrein. Dat circuit speelt een centrale rol bij de verwerking van walging en de regulatie van angst. De amygdala legt verbanden tussen informatie die binnenkomt in het brein en koppelt die informatie aan woede of angst. En zet ons aan tot onmiddellijke actie. We worden dan gegijzeld door de amygdala. De reactie van de amygdala kan onmiddellijk, reflexief gebeuren.
De amygdala is te vergelijken met een kraaiennest van een schip, voortdurend op de uitkijk voor gevaar. Als er gevaar dreigt, neemt de amygdala onmiddellijk het gezag over de hersenen over. Die kaping richt alle aandacht op mogelijk gevaar. We kunnen niet meer flexibel reageren of op ons geheugen vertrouwen. We blijven gewoon gefixeerd op gevaar en reageren onmiddellijk met woede of angst. Nu kan de prefrontale cortex niet meer remmen, en het brein wil actie. Maar de amygdala maakt fouten.
Een klassiek voorbeeld: je denkt een slang te zien en verstijft, maar achteraf blijkt het een vervormde stok te zijn. Je ademhaling ging snel en oppervlakkig, je hart sloeg snel en je spieren waren gespannen. In je lichaam werd een massa stresshormonen opgewekt, vooral adrenaline, maar ook cortisone en dat is toxisch voor je brein. Het maakt verbindingen tussen de synapsen kapot, zodat er een minder goede prikkeloverdracht is.
Mensen, die veel te maken krijgen met een amygdala hijacking, produceren massa's cortisol en breken als het ware een stuk van hun synapsen af. De amygdala-kaping is een onmiddellijke emotionele reactie. Daniël Goleman beschreef deze actie in zijn boek 'Emotionele intelligentie'. Sommige emotionele informatie gaat direct naar de thalamus en de amygdala en komt niet in contact met de hogere hersenregio's. Er is dan geen remming. Dat geeft een sterke emotie, stress en de productie van grote hoeveelheden van het neurotoxische cortisol. Het denken wordt daarin niet betrokken. De ratio wordt gewoon uitgeschakeld. Het is alsof de man in het kraaiennest een beslissing neemt aan te vallen of snel weg te zeilen zonder de kapitein van het schip te raadplegen.
Dat is te vergelijken met een ontremming en een ernstige overreactie op een gebeurtenis in je leven. Een wagen op de autoweg rijdt met een snelheid van pakweg 75 kilometer per uur. Woedend maak je allerlei gebaren naar de onvoorzichtige chauffeur en steek je voorbij. Tijdens de verdere rit realiseer je je dat er nooit echt gevaar heeft bestaan. Waarom dan zo woedend reageren? Even voorzichtig voorbijrijden was voldoende geweest. Waarom ben je zo razend geworden? Je was het slachtoffer van een amygdala-kaping.
Razend geworden? Je was het slachtoffer van een amygdala-kaping
Onder normale omstandigheden komt informatie binnen in de neocortex, het remmend gedeelte van het brein. Daar zal de prikkel gewikt en gewogen worden zodat je rationeel kunt reageren. Maar soms is deze weg kortgesloten. Signalen gaan dan direct naar het zoogdierenbrein, meer bepaald het emotionele brein in de amygdala. De kapitein van het schip wordt niet geraadpleegd. De matrozen beslissen zelf. Dan krijg je een impulsieve, allesvernietigende emotionele respons. Pas minuten later kun je weer rationeel reageren. Meestal realiseer je je dan dat al die emoties niet nodig waren. Waarom gebeurt dan een amygdala-gijzeling? Dat is nog een overblijfsel van honderdduizenden jaren geleden.
Stel, dat je rustig door het landschap aan het wandelen bent en plots zie je een sabeltandtijger. Je hebt geen zin om als snoepje te dienen voor dit monster. Dan valt er geen tijd te verliezen. Dan is een amygdala-kaping een goede zaak. In het moderne leven is het onwaarschijnlijk dat we hongerige, bloeddorstige beesten tegenkomen. We komen echter wel bestuurders tegen die ons de weg afsnijden, of respectloze collega's en talloze andere situaties die heel goed kunnen leiden tot een occasionele amygdala-kaping.
Wat doe je bij een amygdala-kaping?
Probeer rustig te ademen en een rustig beeld voor de geest te halen. Praat tegen jezelf en probeer de kapitein in je remmend deel van het brein aan de praat te krijgen. Tel tot tien, dan zijn de stofjes in je brein in dosis afgenomen. Ga in de schoenen van de andere staan als het een mens is die de kaping uitlokt. Als je geen remming voelt kunnen jarenlange vriendschappen door een gijzeling definitief kapotgaan. Zeg sorry na de gijzeling. Leer je emoties kennen en ook de uitlokkende factoren.
Nog altijd is een contact met een slang of een spin bij veel mensen aanleiding voor een amygdala-kaping. Maar er zijn ook andere oorzaken. Zoals mensen die jouw status aantasten, discussiëren, of je neerbuigend behandelen. Mensen die je negeren. Onhaalbare deadlines op het werk. De chef die jou een uitbrander geeft. Ook sociale steun is een belangrijk element als een buffer tegen stress en beschermt je tegen amygdala-kaping. Gezondheidspsycholoog Kelly McGonigal (Stanford University) wees erop dat tijdens stressreacties ook oxytocine wordt aangemaakt. Het is een neurotransmitter, die betere sociale reacties mogelijk maakt. Dus: een stressreactie verhoogt niet alleen cortisol en adrenaline, maar ook het knuffelhormoon oxytocine. Oxytocine maakt dat we beter kunnen omgaan met vrienden en dierbaren. Doe er jouw voordeel mee na de amygdala-kaping.
Bron: Knack
Nota: alles wat hierboven afgedrukt staat, wordt hieronder beter uitgelegd...
En?... Vind je deze Spiritualia website ietwat interessant?...
Interessant genoeg om die te sponsoren; dankzij een bijdrage van 2 euro/maand, zijnde: 24 euro? Meer mag ook, natuurlijk! Laat het ons in elk geval weten door naar 'Berichten' te gaan, - of, door op deze link te klikken. Alvast bedankt - want, daarmee blijft Spiritualia online!
Nota: Van de duizenden maandelijkse bezoekers zijn er tot op heden reeds 21 lezers die bereid waren te sponsoren. Joepie! Ben jij de 22ste? :-)
En, indien je een zelfstandige bent, kan je jezelf via Zoek&Vind aanmelden.