Arme Franz Reichelt (1879-1912) ... Hij had één droom, namelijk een parachutepak ontwerpen. Maar, zoals hij het op een tragische wijze in enkele seconden tijd voor zichzelf heeft moeten vaststellen, kan de droom van een kleermaker, die het moest stellen met technologie daterend uit het begin van de 20ste eeuw, zijn eigen dood betekenen.
Reichelt, geboren in Oostenrijk, verhuisde in 1898, op 19-jarige leeftijd, naar Parijs. Als kleermaker opende hij een succesvolle kleermakerij in het centrum van de stad, die zich vooral richtte tot Oostenrijkers die Parijs bezochten. Maar aan het begin van de 20e eeuw begon hij te dromen over het ontwerpen van een nuttiger kledingstuk dan een gewoon maatpak.
Waar haalde hij de nodige inspiratie vandaan?...
Rond de eeuwwisseling werd de wereld van de luchtvaart uitgetest, en leidde tot talrijke mijlpalen, waaronder die van de beroemde eerste vlucht van de gebroeders Wright in 1903. Te midden van al die avontuurlijke experimenten deden er zich een aantal tragische ongelukken voor: zoals de dood van de Duitse 'zweefvliegkoning' Otto Lilienthal in 1896. Nadat hij 2.000 zweefvluchten had gemaakt, raakte hij in dat jaar zwaargewond bij een mislukte zweefvlucht, en stierf de daaropvolgende dag. Hij zou op zijn sterfbed de memorabele woorden: "Opfer müssen gebracht werden!" ("Offers moeten worden gebracht!") hebben uitgesproken.
Dan was er nog de zaak 'Thomas Selfridge', de eerste persoon die op 26-jarige leeftijd stierf bij een vliegtuigongeluk in 1908.
Reichelt kreeg het toen in zijn hoofd om iets te doen om de veiligheid van deze vroege vliegeniers te verbeteren. Zo werd zijn visie van het parachutepak in zijn hoofd geboren. Nu nog uitwerken...
Net als bij alle valschermen, was zijn idee gebaseerd op het idee om het oppervlak van de vallende persoon te vergroten, opdat de afdaling wordt vertraagd. Maar, in plaats van dat die opgeplooide parachute in een zak met een harnas op de rug wordt gedragen, wilde hij als kleermaker een kostuum maken die de piloot aanhad van zodra hij in een vliegtuig stapte.
Hetgeen hij ontwierp, woog niet zwaar en hinderde geenzins de bewegingen van de drager ervan. Aan het pak naaide hij diverse extra panelen en kleppen uit lappen stof, die tijdens een vrije val nodig waren. In elk geval dacht hij er zo over...
Reichelt's experimenten omtrent het parachutespringen begonnen rond de zomer van 1910. In het prille begin dacht hij dat hij met een gevleugeld pak, die een verzwaarde pop aanhad, succesvol was geweest. Want, nadat die mannequin vanop een vijfde verdieping naar beneden werd geworpen, was hij de mening toegedaan dat er over een zachte landing sprake kon zijn.
Maar met de daaropvolgende ontwerpen slaagden hij er niet om er zijn concept mee te bewijzen. Toen meer dummy's vanaf het dak van zijn kledingzaak naar beneden werden geworpen, stortten ze zich allemaal te pletter op de binnenplaats, hetgeen telkenmale voor een echte persoon een fatale val zou hebben betekent.
Het Franse dagblad 'Le Matin' publiceerde in 1912 een tekst, waarin verhaald werd dat Reichelt zijn idee zelfs aan de toenmalige, toonaangevende luchtvaartorganisatie van het land, 'Aéro-Club de France', presenteerde, en dat hij de volgende woorden als antwoord kreeg: "Het oppervlak van jouw ontwerp is te zwak. Je zult je nek breken."
Vastbesloten om te bewijzen dat zijn parachutespak wel degelijk zou werken, bleef Reichelt zijn ontwerp alsmaar verfijnen en testen. In 1911 begon hij zelfs de pakken zélf uit te testen. Bijvoorbeeld: met één sprong uit een raam, 8 meter boven de grond, ... resulterend in een gebroken been. Zelfs met meerdere mislukkingen bleef Reichelt overtuigd van de doeltreffendheid van zijn pak, daarbij redenerend dat het enige probleem er uit bestond dat de valafstand te kort was om de flappen op een correcte wijze te laten functioneren.
Toen 'Aéro-Club de France' een geldprijs uitreikte aan al wie een superieure valscherm zou kunnen ontwikkelen, was Reichelt ervan overtuigd dat hij die persoon was. Daarop organiseerde hij een reclamecampagne, met de mededeling dat hij vanaf het eerste platform van de Eiffeltoren naar beneden zou springen. Die Eiffeltoren is 317 meter hoog, en dat eerste platform bevindt zich op een hoogte van rond de 55 meter.
Zelfs toen al waren de autoriteiten niet happig om iemand met een experimentele parachute de toelating te geven om vanop een openbaar monument naar beneden te springen. Uiteindelijk kreeg Reichelt de toestemming om zijn demonstratie uit te voeren, maar met dien verstande dat hij het niet zou zijn, maar een mannequin in het door hem ontworpen pak. Dit was echter nooit zijn plan...
Dodensprong
Het evenement vond plaats op zondag 4 februari 1912. Reichelt arriveerde bij de Eiffeltoren op die kille ochtend in zijn parachutistenpak. Als een fiere pauw paradeerde hij ermee in het aanzicht van een 30-tal journalisten en fotografen, die de demonstratie wilden bijwonen.
Nadat hij met zijn pak een tijdlang had gepronkt, beklom hij de metalen trap. Op dat moment begon het voor iedereen duidelijk te worden dat hijzelf zich aan de sprong ging wagen, en dat er dus van een mannequin geen sprake zou zijn.
Zijn vrienden en medewerkers probeerden hem ervan te weerhouden; vooral, wegens de sterke wind en de koude, maar hij had er geen gehoor naar, en bleef zich op een koppige manier aan zijn voorgenomen plan vastklampen.
Zoals hieronder in de korrelige opname uit die tijd te zien is, klom Reichelt op een krukje, dat op een tafel was geplaatst, om zichzelf op de vangrail te plaatsen, en bereidde zich voor om te springen. Daar stond hij dan, een dikke 40 ondraaglijke seconden lang, zijn evenwicht bewarend op een rail, zich mentaal klaar makend om de duik te nemen, ... totdat hij dook.
De 33-jarige Reichelt slaagde er niet in om het pak dat hij aanhad volledig te ontvouwen. Alles leek er op dat het zich eerder omheen zijn lichaam wikkelde, waardoor hij op een soort van een torpedo geleek. Hij stortte dan ook met het hoofd omlaag, net als een baksteen, regelrecht naar beneden. De impact was enorm, en hij was niet meer...
Vooraleer hij sprong, riep hij nog: "Tot ziens!". Helaas had de zwaartekracht een ander plan voor hem in petto. En, moest Otto Lilienthal nog leven, en dan ook nog in de buurt zijn geweest, zou hij waarschijnlijk: "Opfer müssen gebracht werden!", hebben gezegd.
Moraal van dit verhaal: Een droom najagen, kan een mens de dood injagen.
