Gisteren verzond iemand mij een tekst, getiteld: ‘Uit: Karmaonderzoek 1, Rudolf Steiner, werken en voordrachten.’ Om de een of andere reden had die tekst een diepe indruk op die persoon gemaakt, en naar mij verzonden...: hoogstwaarschijnlijk met de onderliggende gedachte dat ik er ook iets aan zou hebben.
Zoals je misschien weet, was Rudolf Joseph Lorenz Steiner (1861 – 1925) de grondlegger van de antroposofie. Naar het schijnt bestond zijn levensmissie er uit om karma en reïncarnatie in het Westen te introduceren. Om die reden hield hij in 1924 diverse ‘karmavoordrachten’.
Mijn bibliotheek bevat verscheidene boeken van zijn hand, die in het Nederlands werden uitgegeven. Hier en daar staan er knappe dingen in afgedrukt, maar uiteindelijk kwam ik indertijd tot de bevinding dat mijn brein zijn gedachtegoed nooit of te nimmer integraal zou kunnen aanvaarden - en, dat mijn geest behoefte had aan een totaal andere soort van voeding. Maar, dat sluit natuurlijk niet uit dat jij, beste lezer, open kunt staan voor datgene wat me gisteren werd toegezonden...
Uit: 'Karmaonderzoek 1', Rudolf Steiner, werken en voordrachten.
Nu zijn er in de uiterlijke fysieke wereld ook twee poorten. Laten we met deze kosmische beschouwing beginnen, om straks om straks met een heel menselijke te eindigen - twee poorten waardoor het leven van de mens in zijn geheel verder reikt dan deze fysieke wereld. En deze twee poorten zijn voor ons aardebewoners aan de ene kant de maan, aan de andere kant de zon.
Het is natuurlijk zo dat de huidige uiterlijke wetenschap nauwelijks iets weet van de hemellichamen buiten de aarde, zij kent alleen het fysieke aspect, dat door berekeningen te bepalen, of door instrumenten, waar te nemen is.
Denkt u zich eens in wat een Marsbewoner van de aarde zou weten, als hij op dezelfde wijze zijn kennis van de aarde zou vergaren als de aardbewoners dat bij Mars of bij andere planeten doen. Hij zou van de aarde ook niet veel meer weten dan dat zij een glimmend, lichtend lichaam is, dat het zonlicht terugkaatst en in de kosmische ruimte uitstraalt. Hij zou wellicht allerlei hypothesen opstellen, of er op aarde wezens zijn of geen wezens zijn, enzovoorts - net zoals de mens over Mars doet.
Maar de bewoner van de aarde weet natuurlijk van de aarde zelf, dat hij met gelijksoortige wezens en met wezens van andere natuurrijken de aarde bewoont. Diegene nu, die zijn kennis kan putten uit de innerlijke geestelijke lotgevallen van de mensheid, die komt vanuit geestelijke ondergronden tot een dieper inzicht in wat de andere hemellichamen, bijvoorbeeld: de maan en de zon, binnen de kosmos betekenen.
Laten wij eens voor ogen stellen wat er in deze zin - fysiek, psychisch en geestelijk - over de maan te zeggen is. Ik moet hierbij herinneren aan dingen die u kunt nalezen in “De wetenschap van de geheimen der ziel” en in verschillende voordrachtenreeksen die in druk verschenen zijn.
Wij weten daaruit dat de maan eens met de aarde verbonden was. Dat wordt tegenwoordig zelfs ook door de uiterlijke wetenschap aangenomen, tenminste door haar belangrijkste bewoners, dat de hele maan als kosmisch lichaam zich eens heeft losgemaakt van de aarde en zogezegd zijn eigen plaats in het heelal heeft gekozen. Maar de geesteswetenschap laat ons zien dat niet alleen de fysieke maan zich van de aarde heeft losgemaakt, maar met deze maan ook bepaalde wezens, die eens samen met de mensen de aarde bewoonden. Zij waren weliswaar van veel geestelijker aard dan de mens in zijn fysieke lichaam, maar zij hadden toch een heel intensief contact met de mensen, zij het ook niet op de manier waarop het huidige contact tussen mensen plaatsvindt.
Wie zelfs al langs uiterlijke weg, het verleden van de aarde en de geestelijke voortbrengselen van de oude beschavingen bestudeert, die krijgt een grote eerbied voor de beschavingen die eens op aarde aanwezig waren. Zeker zo scherpzinnig, in onze tegenwoordige betekenis, als wij hedendaagse mensen onszelf vinden, waren onze voorvaderen - dat wil zeggen: wij zelf in onze vroegere levens - zeker niet.
...
Deze wezens zijn niet bij de aarde gebleven, maar zij bewonen nu werkelijk voor het merendeel de maan. Wat de huidige wetenschap onderzoeken kan, is slechts de uiterlijke verschijningsvorm van de maan. De maan is de drager van hoge geestelijke wezens, die eens tot taak hadden de mensen op aarde met oerwijsheid te inspireren, die vervolgens hebben teruggetrokken en zogezegd deze maankolonie in het heelal hebben gesticht.
Alleen al het feit dat ik zo over deze wezens spreek, die dus tegenwoordig de maan bewonen, laat ons zien dat ons eigen verleden als mensen met deze wezens verbonden is.
In vroegere levens op aarde waren wij de aardse metgezellen van deze wezens. En onze verbondenheid met hen blijkt dadelijk wanneer wij verder kijken dan de sfeer van de uiterlijke kennis en het uiterlijke leven. Want, als wij kijken naar alles wat bepalend in ons is en toch niet afhankelijk is van ons verstand, maar wat in zekere zin boven ons verstand uit met ons diepere wezen samenhangt, dan ontdekken wij dat deze maanwezens, ook al hebben zij hun woonplaats niet meer op aarde, ook nu nog met ons innerlijk verbonden zijn.
Want voordat wij naar de maan afdalen en van onze voorouders ons fysiek lichaam krijgen, zijn wij immers in een vooraards bestaan in de geestelijke wereld. In dit vooraardse bestaan hebben wij ook nu nog veel te maken met deze vroegere metgezellen uit ons aardse bestaan. Wanneer wij zogezegd afdalen uit de geestelijke wereld naar ons aardse bestaan, passeren wij de maansfeer, gaan wij door het gebied van de maan. En zoals deze maanwezens eens hier op aarde zeer bepalend waren voor ons mensen, zo zijn zij dat tegenwoordig nog, doordat zij in het ik en het astrale lichaam van de mens datgene afdrukken wat vervolgens in het fysieke lichaam overgaat wanneer de mens een fysieke aardemens wordt.
We kunnen immers niet besluiten een talentvol mens te zijn, ook niet een genie te zijn. We kunnen niet eens besluiten zomaar simpelweg een goed mens te zijn. Maar toch, er zijn talentvolle mensen, er zijn genieën, er zijn mensen die om zo te zeggen aangeboren goed zijn. Dat zijn dingen die het verstand niet kan doen, die met het innerlijke diepere wezen van de mens samenhangt, die hij voor een groot deel meeneemt als hij door de geboorte uit een vooraards bestaan in de aardse wereld overgaat.
Dit alles nu in zijn ik en zijn astrale lichaam af te drukken is de taak van de maanwezens, wanneer de mens in zijn vooraards bestaan de maansfeer passeert. Dus niet alleen wanneer in de bekende poëtische stemming geliefden in de maneschijn wandelen, is de maan van invloed op dat wat dieper in de mens, onder het bewustzijn weeft en leeft. De maan is werkelijk bij alles wat uit de diepere lagen van de mens omhoogkomt betrokken, en bij dat wat hem eigenlijk onder de ingevingen van zijn verstand maakt tot wie hij in dit leven op aarde is.
En zo zijn deze maanwezens ook nu nog met ons verleden verbonden, doordat zij het zijn die ons in het vooraardse bestaan modelleren in het licht van onze vroegere levens, zodat wij als deze bepaalde mens in het aardse bestaan kunnen verschijnen.
Als wij dus terugkijken, als wij zogezegd de stroom van ons leven terug volgen tot waar hij de aardse sfeer verlaat en in de eigenlijke geestelijke wereld overgaat, in die geestelijke wereld van waaruit wij bepaald zijn wat betreft onze innerlijke vermogens, ons temperament, zelfs het meest innerlijke deel van ons karakter, als wij zo terugkijken, dan vinden we in de maan de ene poort die uit de fysieke wereld naar de geestelijke wereld voert.
De maan is de poort waardoor het verleden ons leven binnenkomt, het is de poort die ons eigenlijk onze individualiteit geeft, die ons tot de individuele mens maakt die we zijn.