Met een depressief gevoel rondlopen is geen aangenaam iets, en ondanks al het onderzoek dat over de laatste 60 jaren werd verricht, heeft men nog altijd niet het oorzakelijk mechanisme in het menselijke brein ontdekt.
Stap binnen in het brein van dr. Turhan Canli, die ons een radicale re-conceptualisering van depressie voorstelt; een re-conceptualisering, dat ervoor kan zorgen dat al hetgeen we tot op heden over depressie dachten te weten volledig overhoop werpt, met inbegrip van de oorzaken ervan, de genetica, en zelfs de benaderings- en geneeswijzen. Eigenlijk zou iedereen die jij kent het onderstaande filmpje moeten bekijken.
Dr. Canli, verbonden aan de Stony Brook Universiteit in New York, richt zijn thema's van onderzoek vooral op de gebieden van de psychologie, de neurowetenschappen en de moleculaire biologie.
Veel mensen die aan depressie lijden, hebben geen flauw besef van het feit dat de oorzaak ervan van emotionele aard kan zijn. Zij denken dat het eerder iets is dat met het lichamelijke te maken heeft. Het emotionele deel is wél aanwezig, het kan met het brein zijn verbonden, maar men zal het niet in rechtstreeks verband brengen met de conditie van het lichaam. Maar stel, dat ze tóch gelijk hebben! Anders gezegd: dat depressie in eerste instantie wel degelijk een fysieke ziekte is...
Elk jaar worden tonnen en tonnen antidepressiva over de toonbanken verkocht. Werken ze? Het antwoord hiervan is afhankelijk van hoe je 'succes' definieert.
In elk geval bieden de antidepressiva verlichting bij mensen die met een heel zware depressie rondlopen, maar - beweren critici: bij de lichtere vormen van depressie werken antidepressiva evengoed als suikerpillen. Bovendien genezen ze depressie niet.
Van zodra je voor de eerste maal met een depressie te maken krijgt, is de kans groot dat je met een tweede zult worden geconfronteerd. Canli spreekt over: 50% van alle gevallen - en, als dat gebeurt dan loop je 80% kans om met een derde te worden geconfronteerd. Waarom?
Canli's antwoord hierop is, dat we de onderliggende mechanismen, die tot die onevenwichtigheden in de neurotransmitters - wegens structurele veranderingen - bijdragen, niet begrijpen, met als gevolg, dat we in het donkere blijven ronddwalen en dan ook struikelen.
Bij mensen met een depressie is de balans tussen serotonine en dopamine verstoord, maar dat is een gevolg en niet de oorzaak.
Klinisch gezien hangen we volledig van trial-and-error af. Het hoofdprobleem is nog immer dat een diagnose vaak enkel en alleen op symptomen is afgestemd. Van de arts zal men dan een voorschrift verkrijgen, en als het werkt, is het des te beter. Als het niet werkt, wordt meestal de dosering verhoogt, of men wordt een ander merk voorgeschreven - en, men blijft dit doen totdat men iets vindt waarmee de patiënt ietwat tevreden is. Dit is het resultaat na 60 jaren onderzoek.
Canli's benadering draait omheen de idee om depressie te beschouwen als gevolg van een ziekte omdat men (ooit) een infectie heeft opgelopen.
Mensen die depressief zijn, ageren alsof ze ziek zijn. Ze voelen zich loom en slaperig, ze verliezen eetlust, ze verliezen interesse in het werk en/of in het leven, en het kan ook zijn dat ze 's morgens met moeite uit hun bed geraken. En, omdat deze symptomen heel goed gelijken op ontsteking, is de kans groot dat ontsteking depressie veroorzaakt.
Natuurlijk volgt hieruit de vraag wat de ontsteking veroorzaakte. Is het de reactie van het immuunsysteem op een infectie, veroorzaakt door een parasiet, een bacterie, of virus? Zo ja: vinden we in de wereld van de natuur voorbeelden hiervan? Voorbeelden van een infectie, die verandering in het gedrag kan teweegbrengen? ...
Zelfmoordgedrag
Canli geeft het voorbeeld van het suïcidale gedrag van een krekel, die besmet werd door een gordiaanse worm (Paragordius tricuspidatus). Deze parasitaire worm leeft in een boskrekel (Nemobius sylvestris). Wanneer het dier volwassen wordt, moet het zijn gastheer verlaten, maar kan dat alleen maar in het water. De parasiet weet de gastheer tot onnatuurlijk gedrag te bewegen. De worm ontwikkelt ‘zelfmoordgedrag’ bij de krekel, waardoor die het water opzoekt, erin springt, waarna de worm de krekel verlaat, met als gevolg dat de krekel verdrinkt en dus aan zelfdoding deed. Hieronder zie je hoe zo'n worm uit het lichaam van een krekel tevoorschijn komt...
Een tweede voorbeeld dat hij aanhaalt, is die van de Toxoplasma gondii, een microscopisch kleine, eencellige parasiet dat toxoplasmose veroorzaakt, ook 'kattenziekte' genoemd.
Canli legt uit waarom ratten, die ermee besmet zijn, aangetrokken worden door kattenpis, met als gevolg dat ze een gemakkelijke prooi zijn voor katten. De rest kan je raden: kat vangt rat, rat besmet kat, de eitjes van de parasiet ontwikkelen zich in de dunne darm van de kat, en zo kan de mens, maar ook andere dieren, besmet geraken. De organen, die bij de mens het meest worden aangedaan, zijn de hersenen, de retina van het oog, het spierweefsel en de hartspier.
1/3de van de wereldbevolking is met toxoplasmose besmet
De meeste mensen merken weinig tot niets als ze geïnfecteerd worden, symptomen blijven uit, of doen denken aan een griepje. Het meest voorkomende symptoom is lymfadenopathie, een aandoening van de lymfeklieren. Doch ernstige symptomen komen ook voor, vaak bij mensen met een verminderde weerstand. Dit zijn bijvoorbeeld: koorts, algemene malaise, ooginfectie, lever- en miltvergroting en huiduitslag. Slechts bij een klein deel van de patiënten met een primaire infectie zal zich een ernstige manifestatie van de ziekte voordoen zoals: beschadigingen aan, onder andere, de hersenen en het netvlies.
De afgelopen jaren zijn aanwijzingen gevonden dat toxoplasma-infectie geassocieerd is met een verandering in persoonlijkheidskenmerken en een verminderd psychomotorisch vermogen. Enige tientallen procenten van de bevolking hebben antistoffen tegen de parasiet en zijn er dus ooit mee besmet geweest. De meesten hebben daar nooit iets van gemerkt. De infectie blijft nochtans levenslang bestaan, maar bij een normaal functionerend immuunsysteem wordt hij niet meer actief.
Gedrag
Er wordt vermoed dat de toxoplasmaparasiet een invloed kan hebben op het gedrag. Mensen met toxoplasmose blijken vaker risico's te nemen, hun reactiesnelheid vertraagt, en men maakt maar liefst twee keer zoveel kans op een ongeluk in het verkeer. Volgens een theorie zouden mensen, die besmet zijn, sneller geneigd zijn een kat als huisdier te nemen. Ook lijkt het erop dat mensen met schizofrenie vaker met toxoplasma besmet zijn dan gemiddeld. Of dit een oorzaak of een gevolg van de schizofrenie is, is echter niet duidelijk. Ook werd er een sterk verband tussen zelfdoding en een toxoplasma-infectie vastgesteld.
Zwangere vrouwen, die eerder nog niet geïnfecteerd waren, moeten extra opletten. Toxoplasmose tast, als de vrouw geïnfecteerd raakt, tijdens de zwangerschap de ongeboren vrucht aan. Naarmate de zwangerschap jonger is, is de kans dat de vrucht het krijgt kleiner maar zijn de gevolgen, als dit toch gebeurt, ernstiger. Er kan zich een spontane abortus, afwijkingen aan de ogen en aan het zenuwstelsel van de vrucht voordoen.
Bacteriën
Vervolgens heeft Canli het over de meer dan duizend verschillende bacteriën, die in onze darmen leven en ons emotioneel welzijn zowel op een positieve evenals op een minder positieve kunnen beïnvloeden.
Virussen
Virussen kunnen op verschillende manieren ons lichaam binnendringen en daarin in een dormante toestand lang in leven blijven ... totdat ze worden geactiveerd, door stress, bijvoorbeeld, en ze kunnen zelfs van de ene generatie op de andere generatie worden overgedragen.
Canli reikt ons het voorbeeld aan van de bornavirus, genoemd naar de stad Borna in Duitsland, waar het in 1885 een epidemie onder cavaleriepaarden veroorzaakte. Het virus kan waarschijnlijk de meeste warmbloedige dieren besmetten, inclusief de mens, en werkt in op de hersenen. Het bornavirus is een verre variant van hondsdolheid.
Het virus lijkt vooral actief in het deel van de hersenen dat men het limbisch systeem noemt, en kan zo van invloed zijn op de emoties van besmette personen of dieren. En natuurlijk bestaan er zeer veel andere virussoorten. Met andere woorden: er moet nog worden uitgezocht welke ervan het gedrag van de mens kan beïnvloeden.
Besluit
Depressies kunnen zijn ontstaan uit een besmettelijke ziekte, veroorzaakt door bacteriële, parasitaire of virale bronnen. Om de rest van zijn besluitvormingen aan de weet te komen, en op de vraag of mensen elkaar inderdaad ja dan neen kunnen besmetten, raad ik je aan om Canli's eigen woorden te aanhoren. Het filmpje duurt maar een 18-tal minuten en zal - hopelijk - veel meer impact op alle lezers hebben dan al mijn blogberichtjes van indertijd.
In elk geval: indien je last hebt van depressie, zelfs van een lichtere vorm, en je wordt door gevoelens van ernstige somberheid overvallen, spreek er dan met jouw huisarts over - of, laat hem/haar dit artikel lezen.
Zend het natuurlijk ook door aan eenieder die je kent, en hopelijk zal iemand jou daarvoor dankbaar zijn.