Muziektherapie staat centraal van zodra het als middel wordt ingezet om mensen te helpen met problemen op emotioneel, sociaal, gedragsmatig of cognitief gebied. Muziek beïnvloedt nu eenmaal de stemming van mensen en het zet aan tot beweging of verstilling. Via muziek kunnen mensen experimenteren met nieuw gedrag, hun gevoelens leren uiten en tot verwerking komen.
Muziek doet heel direct beroep op fantasie, gevoel/beleving en creativiteit.
Muziek doet je letterlijk en figuurlijk bewegen: ook het lichaam reageert op muziek. Je kan bijvoorbeeld kippenvel krijgen, ontroerd worden, als het ware gedwongen worden om te dansen, enzovoorts. Muziek kan prettig zijn om naar te luisteren, het kan aangename en onaangename herinneringen oproepen, jou tot rust brengen, of het kan je net de mogelijkheid geven om te ventileren wanneer je boos bent.
In een muziektherapeutische sessie word je via muziek en gesprek uitgenodigd om contact te maken met jouw gevoelens, gedachten, beelden en creativiteit.
Doelen
In muziektherapie kan aan verschillende doelen worden gewerkt:
- Communicatie en sociale vaardigheden
- Omgaan met gevoelens, emoties uiten, herkennen en reageren op emoties van anderen
- Grenzen van jezelf en de ander ontdekken, herkennen,aangeven en ermee omgaan.
- Concentratie en (zintuiglijke) waarneming
- Structureren en ordenen, of juist loskomen van structuur en leren omgaan met veranderingen
Werkwijze
Muziektherapie kan gebruik maken van zowel actieve als receptieve werkvormen.
- Actieve werkvormen: In muziektherapie wordt hoofdzakelijk gebruik gemaakt van muzikale improvisaties: het zelf improviseren op verschillende muziekinstrumenten, samenspel, dialogen... Bij het bespelen van de instrumenten gaat het niet om technische vaardigheid, maar eerder om de manier waarop de muziek gemaakt wordt en de muzikale vorm. Beleving en de manier waarop het instrument wordt ingezet in het spel zijn daarin belangrijk.
Muzikale improvisaties kunnen zowel solo, in duet therapeut-patiënt, of in groep gebeuren. Door samen te spelen met de muziektherapeut of groepsgenoten, word je geconfronteerd met gevoelens, hoe je in het spel staat en kan je oefenen met nieuwe omgangsopties die beter aansluiten op je huidige realiteit. Deze speels-muzikale expressie verlicht bij psychiatrische patiënten groepsdynamische processen.
- Tijdens receptieve werkvormen beluistert men de muziek. Muziek wordt afgespeeld van een CD, of wordt door de muziektherapeut of de andere groepsleden gemaakt. Afhankelijk van de context en het doel kiest de muziektherapeut voor een bepaalde vorm of muziek. Bijvoorbeeld: bekend of onbekend, rustgevend of activerend, klassiek of pop, of andere genres... Muziek roept ook bepaalde emoties of herinneringen op, die jouw stemming kan beïnvloeden.
Via muziek word je je meer bewust van (muzikale) gedrag en de manier van omgaan met anderen. Hierin kunnen belangrijke thema's aan bod komen, zoals samenspel, luisteren naar de ander en zichzelf, omgang met gevoelens, leren, en verwerken van informatie. Met muzikale interventies wordt een muzikaal proces op gang gebracht dat inwerkt op jouw (muzikale) gedrag, beleving en/of gevoelens. Door deze interventies kan je gedrag, beleving of gevoel veranderen, versterken of zich aanpassen. Hoe jij je kenbaar maakt in het muzikaal spel, vertoont immers overeenkomsten met hoe jij in de wereld staat. Er wordt soms een koppeling tussen muziek en jouw realiteit gelegd, wat confrontatie inhoudt, maar tegelijkertijd een uitnodiging om in de muziek verandering te brengen, in beweging te komen teneinde te kunnen groeien, en zo meer.
Muziektherapiesessies kunnen zowel een proces inhouden van meerdere sessies, zoals bijvoorbeeld bij traumaverwerking, ontwikkelingsgericht werk met kinderen en jongeren, als op een éénmalige vraag, gebaseerd op een hoogdringende behoefte of noodzaak.
Muziektherapie kan ook in de vorm van preverbale psychotherapie worden aangebracht. Het is een methodische vorm van hulpverlening waarbij muzikale middelen binnen een therapeutische relatie worden gehanteerd om verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie te bewerkstelligen op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamelijk gebied. Centraal staat de therapeutische relatie tussen één of meerdere patiënten en één of meerdere therapeuten die de behandeling van stoornissen in het gedrag en beleving tot doel heeft.
Door gericht gebruik te maken van muziek in al haar verschijningsvormen biedt dit eigen specifieke psychotherapeutische mogelijkheden in de behandeling van psychische problemen. Het vorm geven en doorwerken van deze problemen op het muzikaal symbolisch niveau en de verbale reflectie daarover doet inzicht ontstaan in de eigen psychische problematiek, zodat stoornissen in gedrag en beleving verminderd en opgelost worden.
Veel muziektherapeuten in Vlaanderen maken gebruik van een psychoanalytisch denkkader. In Nederland wordt muziektherapie ingezet als vorm van gedragstherapie. Muziektherapie wordt ook vaak ingezet in de behandeling van verstandelijk gehandicapten. Doordat taal bij de muziektherapeutische behandeling amper een rol hoeft te spelen, is deze behandelvorm uitermate geschikt voor deze doelgroep. Het gaat daarbij niet om de behandeling van de verstandelijke handicap zelf, maar van psychische moeilijkheden die naast de verstandelijke handicap voorkomen.
Nota: We zijn volop onze Encyclopedia Spiritualia aan het aanvullen... Heb je ooit zélf op de één of andere manier persoonlijke ervaringen opgedaan met muziektherapie? Of, weet je er iets meer over te vertellen? Laat het ons weten via 'Mijn Commentaar' hier onderaan.
Interessante, reclameloze bijdragen, met een encyclopedische inhoud, en bijgevolg: een meerwaarde voor onze lezers, komen in onze rubriek Encyclopedia Spiritualia terecht, waarvan hier de link!
Eender wat op reclame lijkt, wordt automatisch verwijderd. Hopelijk kun je hier enig begrip voor opbrengen. Want, indien jij het doet, zullen de duizenden anderen het ook doen, nietwaar?
Stel je interesse in doelgerichte reclame, en/of streef je naar meer naambekendheid? Klik dan even op deze Zoek&Vind link.