Het is misschien een feit dat slechts 0,01% van de wereldbevolking in staat is om aan Zelfkennis te doen, zijnde: het Kennen van het ware Zelf. Dat Zelf, of noem het Ziel of ware Ik, heeft natuurlijk niets te maken met de aangekweekte oneigene persoonlijkheden, noch met de honderdtallen ikjes die over het stoffelijke lichaam regeren.
Bezieldheid versus Ziel
Alles wat bestaat is wel degelijk bezield. Zelfs een steen of een korreltje zand. Maar over een eigen ziel beschikken, is een luxe; een luxe, die weinigen zich spijtig genoeg kunnen veroorloven, omdat ze er niet de nodige moeite voor doen. Weet, dat een ziel moet worden aangemaakt vooraleer men er de eigenschappen van ervaart. Een ziel moet dus verworven worden en ontstaat dus niet automatisch. Nochtans lopen zeer veel mensen met de overtuiging rond dat ze wel degelijk een eigen zieltje hebben.
Ontwaak! - Ontslaap! - Word wakker!
Verbeelding is een verlengde van de droomwereld van de nachtelijke slaap. Omdat mensen slechts in twee van de vier bestaande bewustzijnstoestanden leven, kennen ze slechts de slaap en de wakende toestand, hetgeen er een verlengde van is. Zo zijn fantasieën, inbeeldingen en dagdromen dus eveneens uitlopers van de nachtelijke droomwereld. Zelfs de apostelen van Jezus vielen tijdens de laatste avond meermaals in slaap; dit, ondanks het vele aandringen van hun leraar. Het is dan ook geen wonder dat mensen niet beseffen wat het woordje 'ontwaken' in essentie betekent.
Sterker zelfs: mensen, die in de veronderstelling leven dat ze klaarwakker zijn, zullen nooit of te nimmer aan ontwaken denken. Aldus voelen ze zich niet geroepen om aan Zelfkennis te gaan doen. Nochtans staat er in de Bijbel vermeld dat zeer velen wel degelijk geroepen zijn. Zelfs indien dit een waarheid is, kan ik je garanderen dat slechts zelden iemand zichzelf uitverkiest, tenzij hij/zij tot die 0,01% behoort.
Anders gezegd: in de vele hooibergen is het aartsmoeilijk om een 'gouden naald' te vinden. Toch is het voor mijzelf geen reden om op te geven. Weet, dat zelfs een Diogenes zijn gehele leven lang naar een 'mens' zocht, maar die nooit vond. Wat is tenslotte de definitie een 'volwaardige mens'?
Daarover werd reeds ten tijde van Plato, Aristoteles, Socrates en nog vele anderen, duizenden discoursen over geleverd. Ook Boeddha trachtte ons wijs te maken - in de betekenis van: wijzer maken - dat zolang een mens zich niet van zijn tijdelijk, en dus vergankelijk stoffelijk lichaam onthecht, hij zal geconfronteerd worden met ziektes, pijnen, lijden, en uiteindelijk met de dood, teneinde terug tot dat stof weder te keren van waaruit hij ooit genomen is..
Wie zei alweer: "Laat de doden de doden begraven"?
Hoevelen onder ons lopen er niet rond met de vraag "Wie Ben Ik?", zonder daarop een genoegzaam antwoord te vinden, hoeveel boeken je ook leest, hoeveel cursussen je ook volgt?...
Zelfs al hangen er tientallen diploma's en certificaten op de muren waarop in gouden letters jouw naam glansrijk prijkt, toch blijf je jezelf het antwoord verschuldigd. Want, voor de zoekende mens, die aan Zelfkennis wil gaan doen, en die met dit thema voor het eerst wordt geconfronteerd, is het soms moeilijk te begrijpen, dat datgene wat we gewoonlijk 'ik' noemen, helemaal niet de 'Ware Ik' is.
Elke minuut van de dag zetten we onbewust en automatisch een ander masker op. Deze maskers, of persona, zijn vanaf de dag van onze geboorte langzamerhand op ons lijf gegroeid, en zo heeft elk van onze verschillende persoonlijkheden een eigen masker.
Ontwikkelen is: zichzelf van de wikkels ontdoen. Het één voor één wegnemen van al deze maskers doet nog altijd niet onze ware Ik tevoorschijn komen - want, die is onstoffelijk en dus niet lichaamgebonden. Wat wél naar voren treedt is de aangeboren essentie.
Ont-wikkelen... Het klinkt eenvoudig, maar het is een moeilijk, langdurig, soms pijnlijk proces - en, er is durf voor nodig, véél durf. Het is veel gemakkelijker om zich achter al die verworven maskers schuil te houden.
Zo heeft elk van onze persoonlijkheden zijn/haar eigen wensen, dromen, verlangens, doelstellingen, lusten, begeerten, en zo meer. En, vanaf het ogenblik dat je weet dat je daadwerkelijk uit een veelheid van ikken bestaat, wordt het eveneens eensklaps duidelijk waarom we in wezen niet weten wat we écht willen - of, wie of wat we in wezen zijn.
Tevens beschikken we niet over één wil. Ter verduidelijking: moesten we over één Ik beschikken, dan was er maar één weg, één sterk verlangen, één grote droom, één grote doelstelling, één wil. Twee ikken maken het iets moeilijker: er zijn nu 2 wegen, 2 sterke verlangens, 2 grote dromen, 2 doelstellingen en 2 willetjes. We kunnen nu zowel naar links of naar rechts. Vier ikken zorgen ervoor dat we zowel naar links, rechts, vooruit, of achteruit kunnen gaan. Weet, dat elke mens enkele honderden totaal van elkaar verschillende 'ikjes' in zichzelf meedraagt. Met als gevolg: honderden kleine willetjes. De ene ik wil dit, de andere dat, weer een ander ikje iets totaal anders, enzovoorts.
De mens is niet één
Gurdjieff: "De mens heeft geen duurzaam en onveranderlijk 'Ik'. Iedere gedachte, iedere stemming, iedere wens, iedere gewaarwording zegt 'Ik'. En in elk van deze gevallen schijnt het als vanzelfsprekend te worden aangenomen dat dit 'ik' het Geheel, de ganse mens, toebehoort en dat een gedachte, een wens of een afkeer de uitdrukking is van dit Geheel. In werkelijkheid bestaat er niet de minste grond voor deze veronderstelling.
Iedere gedachte en iedere wens van de mens verschijnt en leeft geheel los en onafhankelijk van het Geheel. Het Geheel drukt zichzelf nooit uit, om de eenvoudige reden dat het als zodanig niet bestaat, behalve stoffelijk als een ding en abstract als een begrip.
De mens heeft geen individueel 'Ik'. In plaats daarvan zijn er honderden en duizenden op zichzelf staande kleine 'ikken' die elkaar meestal in het geheel niet kennen, nooit met elkaar in contact komen, of integendeel: elkaar vijandig gezind zijn, elkaar wederkerig uitsluiten en onverenigbaar zijn. Iedere minuut, ieder ogenblik zegt of denkt de mens 'Ik'. En iedere keer is zijn 'ik' iets anders. Nu eens is het een gedachte, dan een wens, vervolgens een gewaarwording, opnieuw een gedachte, enzovoorts, tot in het oneindige. De mens is een veelheid. Zijn naam is legio.
De afwisseling van 'ikken', hun voortdurende klaarblijkelijke strijd om de oppermacht, wordt beheerst door toevallige uiterlijke invloeden. Warmte, zonneschijn, mooi weer, roepen onmiddellijk een hele groep van 'ikken' op; koude, mist, regen, een andere groep 'ikken', andere associaties, andere gevoelens en andere handelingen. Niets in de mens is bij machte deze verandering van 'ikken' te beheersen, voornamelijk omdat de mens er zich geen rekenschap van geeft of er geen idee van heeft; hij leeft altijd in het laatste 'ik'.
De mens heeft geen individualiteit. Hij heeft geen enkelvoudig, groot 'Ik'. De mens is verdeeld in een veelheid van kleine 'ikken'."
Over onzichtbaarheid
Daarbij beseffen we niet (ik bedoel: met gans ons wezen), hoe onzichtbaar we zowel voor onszelf als voor anderen zijn. We realiseren ons niet dat we in een wereld van onzichtbare mensen en dingen leven. We beseffen niet, hoe ons leven zich afspeelt in het zichtbare én in het onzichtbare.
Al onze gedachten, emoties, gevoelens, verbeeldingen, dromen, fantasieën, angsten, zijn allen 'onzichtbaar' voor anderen. Onze plannen, geheimen, ambities, twijfels, speculaties, affecties, onze intenties en bedoelingen, onze overpeinzingen, innerlijke leegten, onzekerheden, verlangens, begeerten, onze smaak, gewaarwordingen, onze sympathieën en antipathieën, vooroordelen, geloofsovertuigingen, aversies, bekoringen, onze voorliefden en haatgevoelens, en zo meer, zijn allen 'onzichtbaar'.
Toch maken ze allen deel uit van hetgeen we 'onszelf' noemen; een 'zelf', dat ontegensprekelijk onzichtbaar is voor anderen. Niemand kan onze gedachten zien, noch weten wat we op een bepaald ogenblik aan het denken zijn. Zelfs voor ons-zelf, zijn gedachten en gevoelens onzichtbaar: ze komen en gaan, zonder dat we er controle over hebben, en meestal vereenzelvigen we ons met hen. Met andere woorden: we vergroeien met onze gevoelens en gewaarwordingen; we worden er één mee, met als gevolg, dat we onszelf als onwerkelijk ervaren. We zijn 'onszelf niet meer'. We verbeelden ons de medemens te zien en te kennen, en via de denkbeelden die we over anderen hebben, vormen we in onszelf een wereld van denkbeeldige mensen.
Niemand kan jou zien, jou begrijpen, noch naar jou écht luisteren..., omdat anderen even diep in slaap zijn, net als jijzelf. De reden hiervan vermeldde ik reeds: elke mens is dermate met het lichaam vergroeid dat men denkt dat men enkel en alleen dat tijdelijke, stoffelijke en dus vergankelijke lichaam is.
De wereld waarin we leven kan gerust vergeleken worden met de droom van de slaper. In de droom snakken we naar eten. We dromen dat we te eten krijgen - véél en verrukkelijk eten, maar als we wakker worden is onze maag nog leeg... Zo is het ook met de ziel gesteld. De ziel - of noem het Ware Ik, of Ware Zelf - snakt naar iets; daarentegen wordt het lichaam gevoed; tenslotte blijft de verwaarloosde ziel even leeg en onvoldaan achter. Met-ter-tijd wordt de 'droom een nachtmerrie, vooral voor de meer bewust levende en ontwakende mens. Al de anderen beseffen het nooit. Zelfs niet op hun sterfbed. Zij mogen zich dus gelukkig prijzen.
Kortom, in wezen kunnen we onmogelijk iemand 'kennen', en in alle waarheid mogen we eraan toevoegen dat niemand 'ons' kent. Mensen kunnen jou visueel waarnemen, ze kunnen naar jouw stem luisteren - maar, niemand kan jou kennen, écht kennen. Je staat er alleen voor: jijzelf bent de enige die jouw Zelf kan leren kennen. Wie ben je?...
De cursus`'Zelfkennis' zal jou op deze zoektocht helpen. Van zodra je je-Zelf gevonden hebt, kom je 'thuis', en dan pas kan je écht beginnen groeien; groeien, diep vanbinnen, onder leiding van die éné Ware Zelf, vanuit de meester in jezelf.
In de cursus 'Zelfkennis' wordt aangeraden om in de allereerste plaats wakker te worden, en wakker te blijven, opdat we op een andere manier, via het lichaam: het stoffelijke voertuig van de ziel, leren 'zien'. In deze cursus wordt er niet zozeer over de dingen van het leven gefilosofeerd, maar het 'hoe' en 'waarom' worden benadrukt. Weet, dat mensen die graag filosoferen nooit overgaan tot een 'doen'. Misschien kunnen ze uitgroeien tot Weetjesmensen, maar nooit tot Zijnsmensen. De inhoud van hun brein laat hen dat niet toe.
Aan zelfkennis doen, schreef ik reeds meermaals, is geen gemakkelijke opdracht - maar, het is anderzijds ook geen onmogelijke taak; vooral omdat we, indien we het écht willen en toelaten, hulp krijgen vanuit andere, hogere dimensies. Niet van engeltjes, gidsen of van gestorven familieleden, of zoiets, maar van hogere dimensies.
Welke rol speelt de cursusleider?... Beschouw hem als een gids, een 'weg'-wijzer, niet als dé weg. Hijzelf is eveneens een leerling van het leven. En, uit alles wat hij anderen aanleert, leert hij zelf.
In het niemandsland dat jij dankzij Zelfkennis zult betreden, heeft hij de nodige ervaringen opgedaan, die hij aan jou zal trachten over te dragen. Met andere woorden: hij wijst jou jouw weg aan; een weg, die je zélf moet bewandelen - gewoonweg, omdat niemand anders jouw persoonlijke weg kan bewandelen. Elke mens is immers een ster met een eigen baan.
Volg jouw baan! Maar blijf wel met beide voeten op de grond en geraak dus niet verstrikt in jouw verbeelding. Tenslotte is ster-zijn slechts een metafoor, en 'hogere dimensies' hebben niets te maken met dingen die je nu al weet. Anders gezegd: van zodra je aan Zelfkennis doet, moet je als het ware een andere taal aanleren.