Bijna dood ervaringen (BDE) - door Julien Hendrickx

In je dromen, visioenen en tussen waken en slapen, kun je soms de overtuiging hebben dat je met overleden familieleden of kennissen contact hebt. Maar evenzeer komen dit soort contacten voor met mensen die nog leven. Het valt dan op dat je deze mensen ervaart zoals je ze herinnert of graag ziet, en niet zoals ze nu zijn of waren toen ze zijn gestorven. Emoties spelen een overheersende rol in dit soort ervaringen en de wens is hier naar mijn gevoel de vader van de gedachte of de ervaring.

Ervaringen beschreven door mensen die in contact zijn gekomen met het gebruik van planten die hallucinogenen bevatten (waaronder peyotl en ayahuasca) of met LSD, tonen aan dat je niet klinisch dood moet zijn om een BDE te hebben. Het wegvallen van een groot deel van de negatieve persoonlijkheid, door welke oorzaak ook, maakt de weg vrij voor dit soort ervaringen. Depressies of negatieve emoties komen in de vrije natuur niet voor en zijn in onze samenleving te wijten aan de negatieve persoonlijkheid die een product is van identificatie met de producten van onze opvoeding, nabootsing en cultuur. Een overgroot deel van onze persoonlijkheid bestaat uit negatieve emoties maar worden niet als zodanig herkend omdat ze paradoxaal genoeg als een positieve eigenschap door de persoon zelf wordt ervaren en naar voren gebracht. Hij beschouwt dit soort gevoelens al iets van zijn unieke zelf. Daarom wordt in deze negatieve persoonlijkheid heel veel energie gestoken die verhindert dat de betreffende persoon met positieve energie in contact komt.

Onlangs verscheen er een artikel op internet van de neuro-anatomiste Dr. Jill Bolte Taylor. Deze werd bij het wakker worden een brandende pijn gewaar boven het linkeroog, en haar ervaring als arts vertelde haar dat ze een hersenbloeding had. Ze belde direct naar de spoedafdeling maar zag hoe zij de telefoniste niet meer verstond en even later zelfs haar eigen stem niet meer begreep. De controle over haar lichaam viel langzaam weg en uiteindelijk verdween haar zelfbewustzijn in het niets. Het duurt acht jaar voordat ze was hersteld, maar nu kan ze volgens eigen zeggen, kiezen om in haar rechter of linkerhersenhelft te verblijven. In haar rechterhersenhelft ervaart ze de levenskracht van het universum dat één is met '€˜alles dat is'€™. Ze ziet dan dat de mens uit zuiver energie bestaat en dat het lichaam is samengesteld uit atomen en moleculen. Stapt ze in haar linkerhersenhelft dan wordt ze een individu met een vast lichaam, losstaand van de stroom van energieën, afgezonderd van jou en mij, een persoon met een naam en een beroep.

Een negatieve ervaring is - zoals ik al eerder hebt aangehaald - te verklaren door het feit dat deze mensen het ongeluk hebben dat ze in plaats van dat ze door de een of andere oorzaak een positieve ervaring verkrijgen vanuit een hyperactieve rechterhersenhelft, een intensivering verkrijgen van bepaalde gebieden uit de linkerhersenhelft die de zetel zou zijn van de negatieve delen van de persoonlijkheid. Het moet gezegd dat naar mijn weten dit onderscheid tussen linker en rechterhersenhelft veel complexer is dan door het artikel van Jill Bolte Taylor wordt gesuggereerd. Er zijn mensen bij wie de twee hersenhelften operatief worden gescheiden zodat de levensbedreigende epilepsieaanvallen niet meer kunnen plaatsvinden. Over de medische verslagen van deze mensen die in de media zijn verschenen en die ik heb kunnen bekijken, is er geen sprake van de toestand en keuze waarover Jill Bolte Taylor spreekt. Uit sommige medische casestudies blijkt dat de persoonlijkheid zich zou bevinden in de frontaalkwabben. Het is dus zo dat de conclusies die uit het onderzoek naar de processen in de hersenen worden getrokken verre van eenduidig zijn en dat de werkzaamheid ervan nog grotendeels in nevelen is gehuld.

Het centrale probleem dat bij iedereen opduikt die over het leven gaat nadenken, is de tegenstelling 'geest-materie'of in neurologische termen:'Geest tegenover hersenen'€™'. De wetenschap gelooft overwegend dat de geest een product is van de hersenen, en spiritueel ingestelde mensen geloven dat de hersenen een product zijn van de geest. Dit probleem kun je formuleren als volgt:

1. Hoe kunnen hersenen eigenschappen voortbrengen zoals emoties, gedachten en gewaarwordingen? Tenslotte bestaat de materie van hersenen volgens de huidige wetenschap uit atomen, en de wetten en krachten die atomen beheersen bezitten geen enkele van deze psychische eigenschappen. Hoe kunnen hersenen iets voortbrengen dat ze niet bezitten?

2. Als wij hersenen nodig hebben om te kunnen denken en hierdoor over zelfbewustzijn kunnen beschikken - wat moeilijk kan ontkend worden, want zonder een gezond stel hersenen en zintuigen kun je niet denken en zelfbewust zijn - hoe wist een hersenloze geest dan dat er hersenen nodig waren om te kunnen denken en zelfbewustzijn te bezitten?

Met andere woorden, we worden hier weer geconfronteerd met het 'kip en het ei'-probleem. Wat was er het eerst? Deze paradox maakt het noodzakelijk te veronderstellen dat alles reeds is gegeven. Er is geen 'big bang' en er is geen evolutie. Deze begrippen ontstaan door identificatie met het lichaam en zijn processen en de daarmee verbonden persoonlijkheid. Hierdoor kijk je altijd vanuit een te verwaarlozen deel in plaats van uit het geheel. Ik zal dit moeilijke gegeven trachten duidelijk te maken met een voorbeeld. Het zien van een object berust op abstractie, want in wezen bestaat een object uit de configuratie van atomen die op zichzelf praktisch uit leegte bestaan. Het is deze abstractie die de illusie verwekt van een afgesloten geheel of object. In deze context is het juister om te stellen dat vorm een eigenschap van de lege ruimte is en niet van het object of de atomen zelf. Dit is goed te illustreren met zwarte letters op een wit blad papier. Door identificatie met de letters projecteren wij de betekenis op de letters zelf en de witte achtergrond wordt niet opgemerkt. Vertaal deze witte achtergrond naar lege ruimte of bewustzijn en je beseft dat de betekenis ervan niet ligt in de letters, maar in je bewustzijn dat als achtergrond of ruimte dienst doet, maar waaraan net als de witte achtergrond van het papier geen aandacht wordt geschonken. Wij worden ons op de TV ook maar eerst bewust van de lens van de camera als er regendruppels opvallen of er een insect of modder blijft aan kleven. Zo is het ook met het bewustzijn, maar daar kleeft zoveel materie aan dat wij er thuis zijn aan geworden en het bewustzijn eerst opmerken als wij onze geest terug leegmaken.

Als je niet kijkt vanuit dit onverdeelde bewustzijn dat als een éénheid functioneert, dan doet het begrip tijd zijn intrede en spreken we van oorzaak en gevolg. Maar net zomin als in een DVD of CD de ene informatiebit het gevolg is van een andere, of het ene beeld in een stripverhaal de oorzaak is van het andere beeld, is in de natuur het ene object de oorzaak van het gedrag van een ander object of is het gedrag van het ene atoom niet de oorzaak van het gedrag van andere atomen. Oorzaak ligt in het bewustzijn of de lege ruimte, en niet in de objecten die worden waargenomen. De mensen beseffen niet dat, op dezelfde wijze dat hun bewustzijn leven projecteert in een stripverhaal of tekenfilm, dit bewustzijn ook leven projecteert in hun eigen lichaam. Dat is allemaal een gevolg van die rotsvaste overtuiging dat je denkt dat je het lichaam bent. Zelfs al geloof je in een leven na de dood, dan nog leef je het leven alsof je dit lichaam bent en kijk je vanuit deze beperking, zo sterk is deze identificatie!