Wilders als premier? Of, tóch nog Timmermans?

Wie zal het worden?…
door Tsenne Kikke - donderdag 23 november 2023 17:36

Deze verkiezingsuitslag is belangrijk, omdat die de eerstvolgende Belgische sterk kan beïnvloeden. Van al de Nederlandse hoofdrolspelers ken ik slechts Geert Wilders, omdat ik er vroeger al het een en ander had over gelezen. Frans Timmermans kwam sterk over, daar waar bij de voor mij totaal onbekende, maar goed geklede Dilan Yesilgöz elke vorm van charisma ontbrak en daardoor, net als Pieter Omtzigt, niet voldoende vertrouwen uitstraalde. In België, bijvoorbeeld, geldt dit eveneens voor Melissa Depraetere, die de rol van Conner Rousseau overnam. En, van alle teksten die ik las, gaf ik de voorkeur aan die van HLN, met als hoofding: 'Premier Wilders of tóch nog Timmermans? Dit zijn de vijf scenario’s.'

De dreun die Geert Wilders (PVV) uitdeelde, zou wel eens de ingewikkeldste formatie ooit kunnen inleiden in Nederland. Voor geen enkele denkbare coalitie ligt de weg echt open. De vijf scenario’s op een rij.

Om een goed overzicht te hebben, halen we er nog even de voorlopige zetelverdeling bij. De PVV van Geert Wilders haalt er 37 binnen, dat zijn er maar liefst 20 meer dan bij de verkiezingen in 2021. De VVD (de partij van ontslagnemend premier Mark Rutte; nvdr) kreeg een optater van jewelste en moet 10 zetels inleveren. Daardoor wipt de linkse combinatie met GroenLinks-PvdA en dus Frans Timmermans nipt over hen. De NSC (de nieuwe partij van Pieter Omtzigt; nvdr) deed het verrassend goed en strandde op 20 zetels. Maar wat zijn nu de opties?

1. Een kabinet met PVV, VVD, NSC (en mogelijk ook BBB)

Reken maar dat Wilders over rechts wil, maar die piste is makkelijker gezegd dan gedaan. Hij wil immers wel met anderen, maar zij niet met hem. De meest voor de hand liggende coalitie is er één van PVV met VVD en NSC. Die route ligt echter bezaaid met rotsblokken. Omtzigt smeet de deur in de campagne dicht, vanwege het standpunt van Wilders over de islam. “Met die standpunten kan je geen regering vormen”, stelde Omtzigt toen. “Je dient je aan de grondwet te houden.”

Maar let wel: diezelfde Omtzigt zette gisteravond heel voorzichtig de deur weer op een kiertje. “Dit vraagt van politici over schaduwen heen te stappen. Nederland zal en moet bestuurd worden, wij zijn beschikbaar.” Veelzeggend: Omtzigt wilde niet herhalen dat hij de PVV nog steeds uitsluit.

Maar voor een rechts meerderheidskabinet is ook de VVD nodig. Leider Dilan Yesilgöz reikte aanvankelijk de hand naar de PVV, maar zei later niet in een kabinet te stappen waarin Wilders de grootste is. “Het voortouw ligt nu niet bij ons”, klonk het terughoudend.

Wilders richtte zich in zijn speech impliciet tot de VVD, de NSC en de BoerBurgerBeweging. “Ik doe een oproep aan andere partijen. De campagne is voorbij, de kiezer heeft gesproken. We zullen met elkaar moeten gaan samenwerken. Op zoek naar overeenkomsten. Iedere partij, ook de onze, zal over zijn schaduw heen moeten stappen. Aan ons zal het niet liggen. Met 37 zetels gáán wij ook besturen.”

Een zakenkabinet

Je zou het een plan B kunnen noemen: een zakenkabinet, met vakministers in plaats van partijprominenten. Het was iets dat Pieter Omtzigt bijvoorbeeld zelf eerder ook al opperde. Maar, let wel: Omtzigt bedoelde het wel in de zin dat híj daar premier van zou willen worden. Wilders gaat natuurlijk niet na zo’n verpletterende overwinning het Torentje - het gebouw in Den Haag waar de werkkamer van de minister-president zich bevindt - afstaan en de teugels uit handen geven.

Een minderheidskabinet

Minder stabiel en dus minder geliefd, maar ook een minderheidskabinet is een optie. Concreet gaat het om een verbond van partijen die samen minder dan een meerderheid van 76 zetels in de Tweede Kamer hebben. Het is vooral in theorie een mogelijkheid. Want wie stapt daar nu in? Minderheidskabinetten zijn natuurlijk per definitie instabieler: een meerderheid kan elke dag het vertrouwen in het kabinet opzeggen. En dat maakt het nóg minder aantrekkelijk om te gaan regeren met de PVV in zo’n constructie.

De PVV valt er buiten

Een nachtmerriescenario voor Wilders is wat bijvoorbeeld in Polen lijkt te gebeuren. Daar won een maand geleden de conservatieve partij PiS de verkiezingen, maar de liberale partijen - die wel samen een meerderheidscoalitie konden vormen - lijken er daar met de macht vandoor te gaan en houden winnaar PiS liefst buiten de coalitie. Het is iets wat in Nederland in 1977 voor het laatst gebeurde: toen won Joop den Uyl de verkiezingen voor de PvdA, maar de formatie daarna mislukte. CDA en VVD gingen er daarna met de macht vandoor.

Toch over links?

Het ligt niet voor de hand met de winst van de PVV, maar toch is een links kabinet een mogelijkheid als het over rechts mislukt. Gisteravond werd er achter de schermen bij GroenLinks/PvdA al druk gerekend: samen met VVD, NSC en D66 is er ook een línks meerderheidskabinet (zonder PVV dus) mogelijk, met premier Frans Timmermans. “Een mooie middencoalitie”, aldus een partijbron. Maar tegelijk geldt ook: hoe democratisch is het als andere partijen voorbij gaan aan de historische overwinning van Wilders? En tot slot is het ook de vraag of de VVD hieraan überhaupt mee zou willen doen.

Bron: HLN

'k Vind mijn kristallen bol niet, maar volgens mij maakt de coalitie PVV-NSC-VVD de grootste kans; vooral, omdat Melissa Depraetere een dame is die gezien wil worden, ergens wil bijhoren, en de partij er onvermijdelijk bij meesleurt. Wat BBB betreft denk ik niet dat Wilders ernaar uitziet, maar als het moet, moet het. Da's politiek.

Naberichten:

Oeps! Handtekeningenactie 'tegen premier Wilders'...

Het internationale online-campagnenetwerk Avaaz is op internet een handtekeningenactie begonnen onder het motto 'Maak Wilders geen premier'. De open brief aan andere politieke partijen die mogelijk met de PVV in zee willen gaan, is gisterenavond online gezet en is in korte tijd ruim 14.000 keer ondertekend.

"Het ondenkbare is gebeurd: de PVV is de grootste partij geworden en Geert Wilders maakt zich klaar om premier van Nederland te worden. Maar we hebben nog een kans om dit tegen te houden. 75 procent van de Nederlanders heeft níet op Wilders gestemd, en hij kan alleen premier worden als andere partijen bereid zijn een coalitie met hem te vormen", schreef Avaaz. De actiegroep vraagt die partijen om geen zaken te doen met Wilders.

"Avaaz staat overal ter wereld op tegen extreemrechts, van de Europese Unie tot Brazilië - en nu doen we dat in Nederland", aldus Avaaz.

Naar wie die 14.000 ondertekenaars zijn, hoeven we niet te raden, en ik vrees dat de andere partijen er geen gehoor aan zullen geven. Maar ja: ik kan me vergissen... :-)

Geen VVD?

Dilan Yeşilgöz gaf vrijdagochtend aan om niet met haar partij in een kabinet te willen stappen, omdat de VVD bij de verkiezingen van woensdag te veel zetels heeft verloren.

Geert Wilders vond het erg teleurstellend dat de VVD niet wil deelnemen aan een nieuwe Nederlandse regering. 'Volgens mij is dat niet wat de VVD-kiezer wil', aldus Wilders. Volgens hem zit de VVD-achterban te wachten op een centrumrechts kabinet.

'Het wordt er hierdoor niet makkelijker op. De formatie kan nu misschien wel maanden gaan duren. Mevrouw Yesilgöz heeft het voor haar kiezers niet makkelijker gemaakt.' Wilders ziet als 'lichtpuntje' dat Yeşilgöz wel aangeeft dat ze constructief wil gedogen. 'Maar dan moet daar natuurlijk ook wel de mogelijkheid voor zijn.'

NSC-leider Pieter Omtzigt noemde de weigering van de VVD om deel te nemen aan een kabinet bijzonder. Ook dat dit aan de pers werd meegedeeld vlak voordat de fractievoorzitters met elkaar in gesprek gingen, vindt hij opmerkelijk. 'Het bemoeilijkt in elk geval het formatieproces.'

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -