Ondertonen uit G.I. Gurdjieff's muzikaal universum

Gurdjieff's muziek is in staat het gehele innerlijke wezen van de mens te bereiken.
door Tsenne Kikke - maandag 6 maart 2023 16:42

George Ivanovitch Gurdjieff (1866-1949) - oprichter van het 'Instituut voor Harmonische Ontwikkeling van de Mens' - legde zijn gedachten over mens en kosmos niet alleen in zijn boeken vast, maar liet ook meer dan 300 merkwaardige composities na. De Russische componist Thomas de Hartmann hielp hem daarbij.

"Het bijzondere van Gurdjieff's pianowerken zijn de harmonische ondertoon die meeklinken en die een onbegrensde dimensie kunnen openen: een 'rechtstreekse verwijzing naar verstilling en ruimtelijkheid'. Je moet het weten over te brengen en weten te ontvangen, anders klinkt de muziek ietwat mechanisch. Maar wie er voor openstaat, ondergaat het 'heel emotioneel',"vertelde Paul van Oyen van de stichting 'Ars Floreat'.

Madame Solange Claustres, een in Nederland wonende Française die aldaar in 2015 op 95-jarige leeftijd overleed, had Gurdjieff nog van nabij meegemaakt. Hij leerde haar de 'Movements', zijnde: aandacht- en concentratieoefeningen op zijn choreografieën, die zij op haar beurt weer in Nederland onderwees. "Deze muziek heeft niets te maken met wat wij gewoonlijk 'muziek' plegen te noemen. De muziek van Gurdjieff is een hele klankwereld van een ons onbekend universum, dat wel buiten de tijd geplaatst lijkt te zijn. Sommige fragmenten doen een leven herrijzen dat her en der verspreid en verborgen aanwezig is over de hele wereld. Het is alsof Gurdjieff ons klanken wil doorgeven die reeds bijna verdwenen waren," schreef ze in een cd-toelichting.

Solange begreep de heilige betekenis van de 'Movements' in het diepst van haar wezen. Ze wist dat die bewegingen onlosmakelijk verbonden waren met 'innerlijk werk'. Ze kon de afwezigheid van innerlijk werk in een les onmiddellijk aanvoelen, soms tot het punt dat ze woedend de zaal verliet en de deur achter zich dichtsloeg. Ze verwachtte actieve aanwezigheid in de klas, die er blijkbaar niet altijd was... Op dezelfde manier deden de films van Movements op Internet haar lijden, omdat ze werden geproduceerd door mensen die zich hadden gedistantieerd van de bron en lesgaven zonder de eis die Solange van nature, diep en oprecht in zichzelf meedroeg, soms tot op het punt van onbuigzaamheid.

Waar Gurdjieff die klanken vandaan haalde is een geheim dat co-componist Thomas de Hartmann in 1956 waarschijnlijk in zijn graf meenam. Over die prachtige pianowerken valt er dus niet te speculeren. Gurdjieff kende niets van notenleer af, maar hij had een fenomenaal geheugen. In zijn autobiografie verhaalde De Hartmann hoe hij in Fontainebleau in de verte Gurdjieff met één vinger op de piano hoorde pingelen, waarop hij onverwijld met muziekpapier naar de piano snelde om eerst de melodie te noteren, die razendsnel te harmoniseren, om dan vervolgens het resultaat alweer voor te spelen. Maar vooraleer De Hartmann meer kon openbaren over de muzikale achtergrond en inhoud van de stukken overleed hij.

Wie zich met Gurdjieff's ideeën bezighoudt, komt onherroepelijk bij zijn objectieve muziek terecht. Wie zijn muziek speelt, zal vroeger of later zijn boeken ter hand nemen. En wie lang genoeg doorgaat, komt hopelijk ook zichzelf via 'Zelfkennis' tegen. Dat wil zeggen, dat de persoon er wellicht in slaagt zijn drie 'centra' - verstandelijk, fysiek en emotioneel - met elkaar in harmonie te brengen. Dat was althans één van de aspecten van Gurdjieffs leer, die nog altijd via DIMschool en verschillende, mondiaal verspreide 'Foundations' wordt onderwezen.

Bron: De Volkskrant

'The Bokharian Dervish Hadji Asvatz-Troov', bijvoorbeeld, werd geschreven om gespeeld te worden bij het lezen van een hoofdstuk uit 'Beelzebubs verhalen aan zijn kleinzoon', die de wetten van vibratie beschrijven.

Beste eclecticus: de kunst bestaat er dus uit om deze objectieve muziek in jezelf op de juiste manier op te nemen. Begin met de verdiepingen, één voor één, en pas er enkele Schoolwerkoefeningen aan toe. :-) Indien je nog vragen hebt, stel ze tijdens de wekelijkse bijeenkomsten. Dus niet via 'Commentaar' onderaan. Danke!

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -