Wie denkt aan de religie van de Oude Egyptenaren, denkt al snel aan alle goden die zij hadden, zoals Amon-Ra, Osiris en Isis. De meeste mensen geloofden in die periode in meerdere goden en waren dus polytheïstisch. Er is echter één verassende uitzondering hierop - want, voor een korte periode tijdens het Nieuwe Rijk probeerde farao Achnaton het Oude Egypte tot één god te bekeren.
Amenhotep IV oftewel Achnaton
Farao Achnaton (farao van 1352 tot 1336 voor chr.) heette eerst Amenhotep IV. Hij was de zoon van farao Amenhotep III, die bijna veertig jaar lang had geregeerd en een zeer welvarend Egypte achterliet. Amenhotep III liet tijdens zijn bewind grote tempels bouwen voor Amon-Ra, de zonnegod, die in de ogen van velen de belangrijkste god van het Egyptische pantheon was.
De nieuwe farao Amenhotep IV had echter zo zijn eigen ideeën over religie en onder zijn bewind moesten alle Egyptische goden, zelfs de belangrijke Amon-Ra plaatsmaken voor één god, namelijk: voor Aton, de zonneschijf. De cultussen van andere goden dan Aton werden door de farao genegeerd, wat grote economische gevolgen had. In het Oude Egypte ontvingen veel tempels namelijk geld of goederen vanuit de overheid: ze leverden immers een dienst van algemeen belang door de goden tevreden te houden. Deze steun viel nu opeens weg waardoor de traditionele tempels in de problemen kwamen...
De cultus van Aton
Het is onduidelijk of Achnaton de traditionele goden dit vanuit religieuze of politieke overtuigingen achter zich liet. De tempel van Amon-Ra was in de eeuwen daarvoor steeds machtiger en rijker geworden, tot op het punt dat de priesters van Amon qua macht en rijkdom de farao naar de troon konden steken.
Bij de cultus van Aton had de farao juist de touwtjes strak in handen. Hij was zelfs officieel de zoon van de god en veranderde zijn naam om die te eren. Amenhotep IV werd daardoor Achnaton, waarin de naam Aton voorkwam. De farao, en zijn belangrijkste vrouw Nefertiti, hadden een centrale rol binnen de nieuwe religie, en werden vaak samen met de nieuwe god afgebeeld. De farao zou de enige zijn die met Aton kon communiceren, en dus zijn wil kon uitvoeren.
De religie was niet het enige vlak waarop de farao grote veranderingen doorvoerde. Eerder waren Memphis en Thebe, de twee belangrijkste steden in Egypte de hoofdsteden, en de centra van de cultus van Amon-Ra. Achnaton koos er echter voor om een volledig nieuwe stad te bouwen in midden-Egypte ter ere van zijn nieuwe god. Deze stad noemde hij Akhenaten, wat ‘Goed voor Aton’ betekend. Tegenwoordig heet de plaats Tell el-Amarna, vaak kortweg ‘Amarna’ genoemd.
Akhenaten werd in hoog tempo door de farao uit de grond gestampt. In vier jaar tijd verrees er een stad waar uiteindelijk tienduizenden mensen zouden wonen. In deze stad waren de tempels, kunst en teksten aanzienlijk anders dan normaal in de meestal zo consequente Egyptische cultuur. Afbeeldingen van Achnaton, zijn vrouw Nefertiti en hun dochters waren veel levendiger en intiemer dan die van hun voorgangers en opvolgers zouden zijn. Tempels waren ook veel opener gebouwd, zodat het zonlicht van de zonneschijf Aton zijn heiligdommen kon binnendringen. Anders dan de traditionele goden van Egypte, die vaak werden afgebeeld als mensen, dieren of een combinatie van die twee, werd Aton alleen afgebeeld als een zonneschijf met handen aan het einde van zonnestralen.
Einde van de Aton-cultus
De veranderingen die Achnaton doorvoerde, bleken niet van lange duur: de elite van Egypte ging alleen mee in de religieuze hervormingen om haar macht te behouden. De wetten van de farao ten spijt, was de gewone bevolking van Egypte niet heel anders gaan geloven. Bij hen speelden de cultussen rondom Amon-Ra, Osiris en alle andere Egyptische goden nog dezelfde rol als voordien. De hervormingen hadden tevens voor veel onvrede gezorgd, niet in de laatste plaats onder de cultussen van de traditionele Egyptische goden.
Toen Achnaton stierf in 1336 v. Chr. kwam zijn zoon Toetanchaton aan de macht, die de hervormingen van zijn vader snel weer terugdraaide en zijn naam veranderde in Toetanchamon. De elite veranderde net zo makkelijk weer mee.
Onder Toetanchamon en zijn opvolgers werd Memphis hersteld als hoofdstad en werd er geprobeerd om de sporen van de ‘blasfemische’ farao Achnaton uit te wissen. Dit bleek echter tevergeefs: juist omdat de stad Amarna al relatief snel verlaten werd, na ongeveer elf jaar, is de stad goed bewaard gebleven. Doordat de bevolking snel wegtrok, zijn oude gebouwen nooit verbouwd en zijn straten nooit opgebroken om plaats te maken voor nieuwe bebouwing. Het is daardoor een van de weinige steden uit het oude Egypte waarvan archeologen het oude stratenpatroon hebben kunnen terugvinden. Ook is materiaal van de vernietigde tempels van Achnaton als bouwmateriaal voor nieuwe tempels gebruikt, waardoor archeologen later veel sporen van de Aton-cultus terug hebben gevonden. Hierdoor kwam het dat, na eeuwen vergeten te zijn, het verhaal van Achnaton, Nefertiti en Aton halverwege de 19e eeuw weer aan het licht kwam.
Bron: IsGeschiedenis.nl - Marianne van den Heuvel
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Voel je je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik hier en, alvast bedankt!
Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB
- Ook kan je in onze webshop iets aankopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
Voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er...: Eclecticus!
En, dan heb je nog de vaste teksten...
DIMschool biedt 10 interessante privé-sessies aan waaruit jij kan kiezen!
Dossier Zelfkennis: Over de Handleiding Pendelen van A tot Z
'Eclecticus': een korte introductie…
Meteorieten zijn hoogstwaarschijnlijk zo oud als onze planeet: eentje kopen?
Prachtige geode amethist schedel van 4 kg 340 gram zoekt een warme thuis.
Wat is jouw Archetype ? En, ken je ook die van jouw partner?