Stippen kijken
“Van het ANS (approximate number system) is bewezen dat het aanwezig is bij dieren en baby’s”, zei Bert Reynvoet, die aan de KU Leuven onderzoek doet naar de cognitieve ontwikkeling van getalverwerking. “Niemand twijfelt eraan dat een aap de kant zal kiezen waar de meeste bananen liggen als hij twee opties heeft. Door middel van geavanceerde experimenten weten we dat baby’s van een paar maanden oud ook onderscheid kunnen maken tussen aantallen.”
In zo’n experiment krijgen baby’s plaatjes met een aantal stippen te zien. Aan de hand van de kijktijd bepalen onderzoekers of het kind geïnteresseerd is. Vervolgens veranderen ze het aantal stippen en houden ze bij of de baby langer kijkt, een teken van interesse. Verschijnen er ineens zestien stippen, nadat het er eerst bijvoorbeeld vier waren, dan kijkt de baby langer. Hee, dat is anders!
“Een vier maanden oude baby ziet alleen grote verschillen, bijvoorbeeld: tussen vier en twaalf stippen”, legde Reynvoet uit. “Gedurende hun ontwikkeling wordt het ANS steeds nauwkeuriger, ze detecteren alsmaar kleinere verschillen. Kindjes van een jaar zien al verschil tussen acht en twaalf stippen.” Hoe kleiner het verschil tussen het aantal stippen, hoe lastiger de test wordt, ook voor dieren. Het verschil tussen tien en elf stippen zal geen chimp meer opmerken. Op een gegeven moment kunnen kinderen dat wel. De reden? Ze beginnen met tellen.
Beginnen met tellen
In de eerste fase van hun ontwikkeling gebruiken kinderen zogezegd alleen het non-symbolische ANS: het benaderingssysteem. Taal en cijfers komen er nog niet aan te pas. Tot de fase aanbreekt waarop het kind begint te tellen. Kinderen hebben dan nog geen idee waar telwoorden voor staan. Reynvoet: “Een kind weet in deze fase niet wat het woord vijf is of zeven. Hij weet bijvoorbeeld alleen dat zes na vijf komt.”
Beetje bij beetje gaan kinderen dit getalsysteem internaliseren, een langzaam voortschrijdend proces dat zich afspeelt tussen de twee en vier jaar. Eerst weten ze enkel wat ‘één’ is. Ze leren dat het woord ‘één’ gelijk is aan bijvoorbeeld één snoepje. Iets later leren ze dat het woord ‘twee’ gelijk staat aan twee snoepjes. Tussen hun vierde en vijfde levensjaar leiden kinderen een algemene regel af uit deze kennis: ze zien in dat bijvoorbeeld ‘zeven’ betekent dat er één object meer ligt dan bij ‘zes’, omdat het in de telrij na zes komt.
Chimpansees kun je de symbolen voor getallen leren, volgens Sterck. “Bij het symbool 2 weten ze dat er twee objecten liggen. Dat vermogen gaat tot ongeveer tien. Daarna houdt hun absolute begrip van aantallen op.”
Telwoorden
Dieren en mensen die geen taal gebruiken blijven hangen bij het benaderingssysteem. In 2011 beschreven Amerikaanse onderzoekers een gemeenschap met dove mensen in Nicaragua die geen gebaren hebben voor aantallen boven de drie. Door het gebrek aan telwoorden kunnen deze mensen in telexperimenten niet tot een exact aantal komen, het blijft bij grove schattingen.
Zonder telwoorden om aantallen te kunnen benoemen ga je nooit het juiste antwoord vinden op één plus zes. Je kan in de buurt komen, maar de uitkomst zal niet precies zijn. Reynvoet: “Taal zorgt ervoor dat we een exact getalsysteem ontwikkelen waarmee we alsmaar complexere bewerkingen leren oplossen.”
Soms verschijnen er onderzoeksresultaten die suggereren van wel. In zo’n experiment legt de proefleider een brokje in één van zes bakjes op een rij. De hond ziet het. Daarna legt ze een brokje in een tweede bakje, terwijl de hond toekijkt. Vervolgens komt er een scherm tussen de hond en de bakjes. Stiekem vult de proefleider nog een bakje, wat de hond niet ziet, en laat het scherm zakken. De hond kijkt langer dan wanneer hij twee brokjes zou zien. Dit had hij niet verwacht, want één plus één is geen drie. Kan een hond dan toch tellen zonder taal?
Niet volgens Reynvoet. Typerend voor dit soort proeven is dat het altijd gebeurt met kleine aantallen. “Dit is een andere vorm van getalbegrip, die je eerder zou linken aan aandachtsprocessen. Dieren hebben net als mensen het vermogen om tot vier objecten permanent vast te houden in hun werkgeheugen en deze te volgen. De onderliggende cognitieve processen zijn onmiskenbaar anders dan de processen die nodig zijn voor de verwerking van grotere hoeveelheden.”
Bij aantallen groter dan vier springt het benaderingssysteem aan, en daar houdt het voor dieren op. Ook als het op wiskunde aankomt, is het het menselijk taalvermogen dat ons van andere diersoorten onderscheidt.
Voor de eclecticus: deze tekst gaf jou een klein idee van hoe het formatorisch apparaat langzamerhand tot stand kwam.
Bron: NEMO Kennislink
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Voel je je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik hier en, alvast bedankt!
Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB
- Ook kan je in onze webshop iets aankopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
Voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er...: Eclecticus!
En, dan heb je nog de vaste teksten...
DIMschool biedt 10 interessante privé-sessies aan waaruit jij kan kiezen!
Dossier Zelfkennis: Over de Handleiding Pendelen van A tot Z
'Eclecticus': een korte introductie…
Meteorieten zijn hoogstwaarschijnlijk zo oud als onze planeet: eentje kopen?
Prachtige geode amethist schedel van 4 kg 340 gram zoekt een warme thuis.
Wat is jouw Archetype ? En, ken je ook die van jouw partner?