Planten hebben het soms zwaar te verduren. Kevers die hun wortels aanvreten, harde windvlagen, vallende hagelstenen, of konijnen die aan de bladeren knagen. Voelen ze dat? Mens en dier ervaren pijn met een centraal zenuwstelsel. Dat zenuwstelsel stelt ons in staat de omgeving waar te nemen en erop te reageren. Planten hebben geen zenuwstelsel. De meeste plantenwetenschappers zijn het daarom met elkaar eens: planten voelen niets.
Toch kunnen planten wel degelijk reageren op hun omgeving. Door signaalstoffen aan te maken die een knagende rups uiteindelijk wegjagen, bijvoorbeeld. De plant herkent het spuug van de rups dankzij receptoren op zijn bladeren. Receptoren bestaan uit eiwitten die aan de buitenkant van de cel zitten. Op die receptoren passen alleen specifieke moleculen, in dit geval moleculen van rupsenspuug. Vervolgens treedt er in de plant een cascade aan reacties op. De plant maakt eerst verschillende hormonen aan, waaronder ethyleen, jasmonzuur, salicylzuur of abscisinezuur. Die hormonen activeren vervolgens specifieke genen, die op hun beurt enzymen aanmaken die de productie van de afweerstoffen op gang brengen. De afweerstoffen worden dan getransporteerd naar de plek waar de plant wordt aangevallen. De rups vindt de bladeren niet meer lekker en gaat ervandoor. Of de plant produceert geuren die de natuurlijke vijand van de rups aantrekken, een vogel bijvoorbeeld. Door vluchtige stoffen aan te maken waarschuwt de plant trouwens ook meteen zijn buren. Die kunnen zich zo voorbereiden door alvast afweerstoffen aan te maken, of door in een staat van paraatheid te gaan. We noemen dat 'priming'. Als er dan een rups komt, maakt de plant vlugger dan gewoonlijk zijn afweerstoffen aan.
Elke vijand van de plant zorgt trouwens voor een specifieke afweerreactie. Een bladluis, een rups, een kever of een vlieg zorgt voor verschillende hoeveelheden en combinaties van plantenhormonen.
Uit experimenten blijkt nog dat planten anders reageren op langdurige dreigingen dan op kortstondige. Aan vallende hagelstenen kan een plant niet veel doen. Het is dan onzinnig om een afweerreactie in gang te zetten - want, dat kost vooral energie. Hij heeft bijvoorbeeld stikstof nodig, wat hij moeizaam uit de grond haalt, en bovendien hard nodig is om te groeien.
Planten reageren ook op mechanische schade. Als je bijvoorbeeld in hun bladeren knipt, maken ze de wond dicht. En planten reageren op kou, warmte, droogte, nattigheid, licht en duister.
Hoewel planten op hun omgeving reageren, voelen ze daar hoogstwaarschijnlijk niets van. Mogelijk wel zo handig. Een plant die steeds pijn heeft, maar niet kan weglopen of bewegen, heeft het zwaar te verduren. Dat is een beetje hetzelfde als jeuk hebben, maar niet kunnen krabben. De pijn of jeuk is dan ook niet nuttig.
Planten kunnen ook stukjes van zichzelf af laten vallen. Stel je voor dat ze dat steeds zouden voelen …
------------------------------------------------------------------------------------
Nicole van Dam is hoogleraar Moleculaire interactie-ecologie aan het German Centre for Integrative Biodiversity Research. Ze onderzoekt, onder andere, hoe planten weerstand bieden tegen vijanden. Daarbij zet ze moderne grootschalige genetische en moleculaire technologieën in om een goed overzicht te krijgen van alle genen die in zo’n geval aangeschakeld worden en de genproducten die worden gevormd: 'genomics'.
"Ook alle details van de stofwisseling kunnen we analyseren. Dat heet dan 'metabolomics'. Ik ben vooral geÏnteresseerd in wat er in de plant gebeurt als die meerdere problemen tegelijk heeft – bijvoorbeeld: droogtestress én een aanval van insecten. Nu steeds meer bestrijdingmiddelen verboden worden heeft dit niet alleen wetenschappelijke, maar ook economisch grote relevantie."
Bron: Eos Wetenschap
De vijf 'zintuigen' van planten verklaard.
1. Horen
Een Amerikaanse studie, gepubliceerd in het vakblad 'Oecologia', lijkt het te bewijzen: planten kunnen horen. Onderzoekers speelden het geluid van knagende rupsen af bij de modelplant Arabidopsis thaliana, ook bekend als zandraket. Deze reageerde op de geluidstrillingen door meer afweerstoffen als glucosinolaten en anthocyaan aan te maken, chemische stoffen die als natuurlijke pesticiden werken en de plant moeten verdedigen tegen hongerige dieren. De plant zou daarmee dus beter voorbereid zijn om naderende rupsen op afstand te houden. Andere geluiden als windvlagen of tsjilpende krekels hadden geen effect.
Planten lijken dus wel degelijk te kunnen horen; blijkbaar zorgen de trillingen van eetgeluiden ervoor dat de bladeren signalen doorgeven naar de rest van de plant, schrijven de wetenschappers.
Maar dat gebeurde onder gecontroleerde omstandigheden in een lab, bij de zandraket - een plantje dat zelden wordt aangevreten door rupsen - zegt Nicole van Dam. De blaadjes zijn heel klein en de plant is vaak al uitgebloeid voordat een rups zich ermee kan bemoeien.
Volgens Van Dam is het maar de vraag hoe ver dit soort vraatgeluiden zouden dragen in natuurlijke omstandigheden, en bij grotere planten. Toch spreekt ze van een interessant onderzoek: "Het is spectaculair dat je dit kunt aantonen, planten nemen echt trillingen waar. Eerder onderzoek wees er al op dat planten beter lijken te groeien met klassieke muziek, al is de hardheid van dat soort data altijd twijfelachtig".
2. Ruiken
Planten die worden aangevreten, verspreiden vluchtige stoffen die hun eigen takken verderop een signaal doorgeven, en zelfs door buurplanten worden opgevangen - allemaal om de afweer te verhogen. Dat is goed onderzocht, vertelt Van Dam.
Zo blijken acacia's die in de buurt staan van een soortgenoot waar een giraf aan knabbelt, langere stekels te maken. De aangevreten acacia verspreidt geurstoffen die bomen in de omgeving met hun bladeren detecteren. Via een ingewikkelde route, waarbij plantenhormonen betrokken zijn, zorgt de buurplant dat hij zijn verdediging versterkt. "Bij planten is het ieder voor zich, maar het uitzenden van stoffen kunnen ze niet vermijden. Planten pikken signalen van elkaar op, eigenlijk is dat een soort afluisteren."
3. Zien
Het is allang bekend dat planten licht kunnen waarnemen. "Dat zie je al aan je eigen groen op de vensterbank, dat altijd richting het raam groeit", zegt plantenecoloog Liesje Mommer van de Nederlandse Wageningen Universiteit.
Licht is de essentiële energiebron voor een plant. Is er geen licht, dan is er geen fotosynthese en dus geen groei. In dichtbegroeide vegetatie zoals een maisakker of hooiland kan dat al gauw problemen opleveren: er is veel concurrentie.
Planten hebben daar een oplossing voor. Zodra een buurplant ze boven het hoofd dreigt te groeien, investeren ze alleen nog maar in de groei van hun stengel en het oprichten van hun bladeren. Zo kunnen ze toch als eerste boven zijn en de lichtstralen wegvangen voor een concurrent.
De kleur van het licht bepaalt de reactie van een plant. Bladeren absorberen met hun pigment rood en blauw licht en weerkaatsen zogenoemd verrood licht. De verhouding rood/verrood licht vertelt dus veel over de omgeving; is er relatief veel verrood licht, dan weet de plant dat hij voort moet maken.
Planten zijn overigens erg goed in kijken; zelfs als ze in een volledig donkere kamer staan, groeien ze nog naar het licht van het sleutelgat toe, vertelt Mommer.
4. Voelen
In de concurrentie om licht zetten planten niet alleen hun gezichtsvermogen in, maar werken ze ook op de tast. Wanneer de bladeren van twee buren elkaar raken, duwen ze elkaar als het ware omhoog, zegt Wouter Kegge van Wageningen Universiteit. In het vakblad PNAS publiceerde hij een onderzoek waaruit bleek dat bladeren van twee buurplanten op elkaar reageren nog voordat ze een verandering in licht kunnen waarnemen. "We weten nog niet wat er precies gebeurt, maar het is duidelijk dat planten kunnen voelen." Zo zijn er zogenaamde 'touch'-genen bekend, en kunnen soorten als de venusvliegenval en het kruidje-roer-me-niet razendsnel hun bladeren opvouwen na een aanraking.
5. Proeven
Met zijn wortels haalt een plant water en voedingsstoffen binnen. Dat moet uit de bodem komen, maar het voedselaanbod kan nogal verschillen per plek. Daarom gaan planten met hun wortels op zoek; ze 'proeven' waar de meeste voedingsstoffen zitten, en maken daar vervolgens meer wortels. Mommer, die hier veel onderzoek naar heeft gedaan, vertelt: "Alle planten kunnen dit, maar je ziet het vooral gebeuren bij planten op voedselarme gronden zoals zand. Als een konijn ergens heeft gepoept, maakt een plant op die plek meer wortels.
Ook kunnen planten elkaar herkennen door middel van hun wortels; veel planten scheiden stoffen uit die door een ander opgepikt worden. Vaak is dat om de concurrentie uit te schakelen: een walnoot die de stof juglon uitscheidt, remt daarmee de kieming en groei van andere planten.
"Planten zijn geen hulpeloze wezens, overgeleverd aan de omgeving", zegt Mommer. "Ze hebben geraffineerde manieren om op hun plek te kunnen overleven." De twee belangrijkste redenen voor een plant om zijn omgeving in de gaten te houden: plantenetende vijanden en concurrerende buren. Kennis over hoe planten hiermee omgaan is nuttig voor landbouw en natuurbeheer. Als planten moeten concurreren om licht, levert dat bijvoorbeeld minder oogst op; als planten gewaarschuwd worden voor insecten, overleven ze beter.
Of planten eten wel verantwoord is? "Mensen denken er vaak helemaal niet over na dat planten ook voelen", zegt Mommer. "Maar goed, als we ook al geen plantjes mogen eten, gaan we dood." Bovendien, zegt de onderzoekster, maakt een plant gewoon een nieuw blad als je er een afsnijdt.
Bron: De Morgen
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Stoppen we ermee op 31/12/2020 ???
Of, voel je je geroepen om deze Spiritualia website te sponsoren, opdat we tóch online blijven?
Dit kan al vanaf 1 euro. Meer info, of interesse?.... Klik op deze link voor meer info.
- Ook kan je in onze webshop iets aankopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Boeken (sterk afgeprijst)
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
En.., voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er Eclecticus!