Vraagstelling: "Wat doet een 'religieuze ervaring' met ons brein?"
Antwoord: "Ongeveer hetzelfde als een portie seks of drugs."
Spirituele ervaringen activeren namelijk het beloningssysteem van onze hersenen op ongeveer dezelfde manier als verliefdheid, seks, gokken, genotsmiddelen en muziek dat doen. Dat is gebleken uit onderzoek van de universiteit van Utah bij negentien devote leden van de mormoonse kerk. De onderzoekers scanden de hersenen van de vrijwilligers terwijl die een godservaring hadden, om uit te zoeken welke delen van de hersenen betrokken zouden zijn bij zo’n spirituele beleving.
Het is voor leden van de mormoonse kerk (of preciezer: van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen) regel om in het dagelijkse leven te proberen voor zichzelf en voor anderen een gevoel van vrede en 'goddelijke nabijheid' te creëren. Mormonen beschouwen zulke geestelijke ervaringen als rechtstreekse communicatielijn tussen God en de mensen, en ze nemen geregeld beslissingen op basis van wat ze bij zulke geestelijke contacten ervaren. De onderzoekers probeerden daarom hun experiment zo op te zetten dat de kans dat deelnemers 'in de ban van de Geest' zouden komen, maximaal zou zijn.
In tranen
Ze scanden de hersenen van 19 jongvolwassen kerkleden (7 vrouwen en 12 mannen, allemaal gewezen zendelingen) met magnetische beeldvormingsapparatuur, terwijl die taken uitvoerden die bedoeld waren om een religieuze ervaring op te roepen. Het experiment duurde een uur en bestond onder meer uit zes minuten kijken naar een film over de lidmaatschapsstatistieken van de mormoonse kerk; acht minuten luisteren naar citaten van Mormon en van andere religieuze leiders; acht minuten lezen van vertrouwde passages uit het Boek van Mormon; twaalf minuten kijken naar door de mormoonse kerk gedraaide films over familiale, religieuze en Bijbelse thema’s; nog eens acht minuten luisteren naar citaten uit religieuze toespraken; en zes minuten zonder meer onder de scanner liggen.
Tijdens het onderzoek moesten de deelnemers op gezette tijden aangeven in welke mate de geest over hen vaardig werd – gaande van ‘helemaal niet’ tot ‘heel erg sterk’. Op spirituele piekmomenten konden ze gewoon op een knop drukken. Alle deelnemers beschreven achteraf gevoelens van vrede en warmte te hebben ervaren tijdens het experiment. Velen van hen waren aan het eind van de scan in tranen.
Hartslag versnelde
"Wanneer de deelnemers de opdracht kregen om aan de Heiland te denken, aan de hemelse beloning die hun te wachten stond, of aan de eeuwigheid die ze met hun familie in het hiernamaals zouden doorbrengen, dan reageerden hun hersenen en lichaam daarop," zei onderzoeker Michael Ferguson in een persbericht. "Hun hartslag versnelde en ze gingen dieper ademhalen."
Zetel van de spirituele ervaring was keer op keer, en bij alle deelnemers, de nucleus accumbens, schreven de onderzoekers in het blad 'Social Neuroscience'. Dat is een gebied in de voorhersenen dat een rol speelt bij plezierige zaken, zoals verlangen, passie, bevrediging en verliefdheid. Ook de beloningscircuits van de hersenen, die in actie treden wanneer mensen eten, drinken, seks hebben of drugs nemen, lopen langs diezelfde hersenkern.
Wat ze nog niet weten, zeiden de onderzoekers, is of de hersenen van beoefenaars van andere godsdiensten dan de mormoonse op dezelfde manier op een religieuze ervaring reageren. Studies van andere onderzoekers suggereerden alvast dat de meditatieve en contemplatieve praktijken van veel oosterse religies andere hersencircuits aanspreken.
Bron: Standaard.be - Hilde Van den Eynde
Nawoord: ook hier is het duidelijk hoe afhankelijk we van de werkzaamheden van onze hersenen zijn, en hoe een geprikkelde verbeeldingswereld die werkzaamheden op een drastische wijze kan beïnvloeden. Anders gezegd: moest men aan diezelfde mensen pornografische beelden hadden vertoond, verkreeg men misschien dezelfde resultaten - of, totaal andere: van waaruit men dan ook andere conclusies kon trekken. Conclusies, die meestal beantwoordden aan de uitganspunten van dat onderzoek.
Zo verkrijgt alles dé betekenis die men er zélf aan wil geven - of, nog beter uitgedrukt: die ons brein ons wil geven, afhankelijk van de reeds eerder opgeslagen data.
Wat erin zit, komt er dan ook weeral uit. Daarom doet het soms wel eens goed om alle deuren en ramen van onze hersenen open te zetten en alle overbodige rommel eruit te gooien. Oké, daar is veel, zeer veel moed voor nodig, dat wel..., maar het kan achteraf de beloningscircuits ten goede komen. :-)