De mens, die nooit is ontwaakt en dus zijn dagdagelijkse wakende slaaptoestand bemint, houdt van alles wat zijn droom- en verbeeldingswereld stimuleert en in stand houdt. Vooral romans, sprookjes, poëzie, films, porno, liedjes, et cetera zijn allemaal hulpmiddelen om de geest te ontspannen en om het nog in een veel diepere slaap te sussen. Een film met een happy end doet wonderen. Ook een liedje, waarin de liefde wordt gepromoot.
Kortom: mensen die slapen houden van alles wat hun droom- en verbeeldingswereld aanwakkert en in leven houdt.
Zowel biologisch als wetenschappelijk gezien is een mens in wezen niet meer dan zijn hersenen. Het lichaam is daar een verlengde van. Hersenen moeten een lichaam hebben om zichzelf in deze wereld te kunnen verplaatsen en ze moeten over zintuigen beschikken, die de prikkels van buitenaf binnenlaten, op een elektromagnetische manier via zenuwen naar dat brein doorsturen, alwaar de prikkels in beelden, gevoelens, gewaarwordingen en in gedachten worden vertaald. De hersenen zijn geprogrameerd om - samen met het lchaam waarin ze zich bevinden - te overleven.
Hoe al die prikkels worden vertaald is niet enkel en alleen afhankelijk van de kwaliteit van dat brein, maar ook de inhoud ervan is evenzeer primordiaal.
Het brein snakt naar voeding. Afhankelijk van waar een baby wordt geboren, wordt dat brein met informatie gevoed dat verkregen wordt van de volwassenenwereld waarin het opgroeit.
Stel dat het mogelijk was om een baby te klonen en het in onze gewesten te laten opgroeien, maar de diverse klonen in het Amozonegebied, tussen de pygmeeën, bij de berbers in de woestijn, tussen joden of islamieten, of Haïtianen, enzovoorts, dan zijn we snugger genoeg om te beseffen dat elk van die volgroeide mensen met andere (geloofs)overtuigingen zal rondlopen.
In wezen hebben we dus ons ‘zijn’ te danken aan de omgeving waarin we zijn opgegroeid, en zijn we niets meer dan het product van de inhoud van ons brein. Oké: genetische erfenissen spelen ook een rol. Maar het is datzelfde brein dat ons dan ook dicteert hoe we moeten denken, ons moeten gedragen, welk geloof of bijgeloof we zullen aanhangen, enzovoorts.
Natuurlijk is de werkelijkheid iets gecompliceerders, doch het basisidee blijft bestaan: het brein is het voornaamste bezit van de mens. Het reguleert onze bloedomloop, ons gedachten en gevoelens, het bepaalt wat we zien en horen, het zorgt ervoor dat we ons aan onze omgeving aanpassen , het doet ons hart kloppen, zend chemische stoffen naar alle delen van het lichaam uit, gewoonweg om ons te doen ageren en reageren zoals het van ons verlangt, of door de buitenwereld wordt verlangt.
Dat brein, en zijn verlengde: het lichaam, heeft een naam, een ego, honderdtallen persoonlijkheden, ikjes en sub-ikjes. En elk van die ikjes heeft eigen doelstellingen, wensen, verlangens, dromen, begeerten, enzovoorts.
In het kort: de mens, zoals we hem kennen, is dermate met de inhoud van dat brein vergroeit dat hij in de illusie leeft dat hij enkel en alleen dat brein is. Dit heeft tot gevolg dat zeer veel mensen - die even op een bewuste manier uit dat breingebeuren durven stappen - niet weten wie of wat ze in wezen zijn. Ze durven de vraag: “Wie Ben IK?” stellen.
En zo belanden we bij het thema Zelfkennis.
Zij, die ‘denken’ (hier zijn de hersenen opnieuw aan het werk – en, de info dat erin zit, komt eruit) dat ze dat brein en dat lichaam zijn, zullen trachten zichzelf in dat brein en lichaam te gaan zoeken. Als hulpmiddel worden er soms hallucinerende middelen gebruikt. Eén daarvan is ayahuasca, waarover tegenwoordig veel reclame wordt gemaakt.
Bob Dylan, Sting en Tori Amos gebruikten al eens ayahuasca, naar het schijnt – alsof het die plantendrank - die in het Amazonegebied al duizenden jaren gedronken wordt – en het gebruik ervan, goedpraat.
En nu is ayahuasca ook aan een opmars bezig in Vlaanderen. Elke week is er wel ergens een ceremonie waar deelnemers onder leiding van een sjamaan het brouwsel drinken om hun bewustzijn te ‘verruimen’. Dat kon het televisieprogramma ‘Koppen’ zelf vaststellen na een onderzoek van maanden.
“Ayahuasca is een ticket voor de reis naar jezelf,” zei Karoline Kamosi, ook gekend als zangeres Leki. “Tijdens de ceremonie ontdek je wat er in je geest en lichaam wringt.”
Regelmatig neemt ze dan ook deel aan Ayahuasca-ceremonies. Ook ‘Koppen’-reporter Thomas Ortegat-Traen nam zelf deel aan zo’n ceremonie. Hij getuigde over wat er allemaal gebeurt: deelnemers geraken in een soort trance, hallucineren en moeten overgeven. Boeiend, nietwaar?
“Ayahuasca zou een poort zijn tot de ziel. Ik was heel benieuwd of dat inderdaad zo is. Achteraf voelde ik me bevrijd,” getuigde de reporter.
Buiten het feit dat ik graag eens zou willen horen wat er met het woordje ‘ziel’ precies wordt bedoeld, en in welke mate het van onze ‘geest’, ‘Ware Ik’, ‘het Zelf’, ‘Bewustzijn’, enzovoorts verschilt, wil toxicoloog Jan Tytgat van de KULeuven ons toch met het volgende waarschuwen: “Ayahuasca bevat dimethyltryptamine, of DMT. En dat houdt toch enig gevaar in. Bovendien is DMT opgenomen in onze strafwet.”
Illegaal of niet, voor gebruikers is ayahuasca geen drug, maar... een medicijn. Afwachten dus totdat er iemand doorflipt, zelfmoord pleegt, of iemand anders verwondt of dood.
Om verder te gaan ... Dan hebben we een veel kleinere groep van mensen: mensen, die zich ervan bewust zijn dat ze véél meer zijn dan dat brein en stoffelijke lichaam. Zij zullen dan ook aan geen enkele vorm van bewustzijnsvernauwing doen. Eerder aan bewustzijnsverruiming.
Anders gezegd: in plaats van zich in het lichaam te verdiepen, hun brein te laten malfunctioneren, het op til laten slaan, en zich ermee te vereenzelvigen, zullen ze zich ervan trachten te onthechten.
Ware Zelfkennis houdt tenslotte in: het kennen van het Zelf. En dat Zelf, is zó onstoffelijk, dat het in het geheel niets te maken heeft met het ego, de aangekweekte persoonlijkheden, noch met het brein, of lichaam.
Het lichaam is er wél het tijdelijke voertuig van en het brein is primordiaal, omdat dat lichaam zowel onderhouden moet worden evenals prima moet blijven functioneren. Het geheel is dus even belangrijk als elk onderdeel.
Anders gezegd: veronderstel dat je nu aan het sterven bent... wat blijft er van Jou – buiten het stoffelijke - nog over?
Toegegeven, drugs waaronder LSD, paddo’s, speed, XTC, ayahuasca, enzovoorts, zullen jouw verbeeldingswereld aanwakkeren, maar is verbeelding dé Waarheid?
Vraag het eens aan iemand die aan delirium tremens lijdt. Hij ziet spinnen, hagedissen, slangen, schorpioenen, kakkerlakken, en zo meer, over zijn bed en in zijn kamer rondlopen. Voor die alcoholieker zijn ze echt... Ook voor jou?
Besluit: je hoeft niet aan Zelfkennis te gaan doen indien je ‘denkt’ dat het niets voor jou is, maar zorg tenminste voor een gezonde geest in een gezond lichaam en laat je niet beïnvloeden door mensen die je in een nog diepere slaap willen wiegen, omdat ze soortgenoten, of ‘volgelingen’, nodig hebben teneinde hun eigen acties te rechtvaardigen, of er munt uit te slaan.
Laten we nu niet het kind tezamen met het vuile badwater wegwerpen en begrip opbrengen voor mensen die een meerwaarde betekenen voor onze maatschappij. Stimulerende middelen kunnen iemand wel degelijk een boost geven. Wetenschappers, kunstschilders, musici, enzovoorts, snakken naar inspiratie, maar ik steiger van zodra onwetende stervelingen termen zoals ‘ziel’, geest’, en ‘zelfkennis’ gebruiken en dan nog op een manier alsof ze er alles van afweten en daarmee drugsgebruik aan de gewone mens aanprijzen.
Om met enkele woorden uit 'Aeneas' van Vergilius te beëindigen: "Flectere si nequeo superos, Acheronta movebo" - "Als ik de hogere machten niet naar mijn hand kan krijgen, dan zal ik de onderwereld in beweging brengen."
