Weinig mensen wensen aan Zelfkennis te doen. Ouspensky, één van de vele leerlingen van Gurdjieff, noemde het: 'Het bewandelen van de Vierde Weg'. De één of andere godsdienst belijden, gaat mensen veel gemakkelijker af. Ten opzichte van duizenden jaren geleden is er dus weinig of niets aan dat niveau van bewustzijn - of, noem het 'niveau van onbewust zijn' - veranderd. Het zij zo.
Daarom kan de meerderheid van de mensheid vandaag de dag niet zonder de één of andere godsdienst. Om die reden zijn er wereldwijd iets meer dan 4.000 van te vinden, met elk hun eigen goden, engelen, duivels, geesten en afgoden. Het Hindoeïsme, bijvoorbeeld, heeft er 33 miljoen. Indien je nog op zoek bent naar een god is meer dan keuze genoeg, zou ik durven schrijven. Zelfs koeien worden er nog immer als heilig beschouwd. En, omdat we alle godsdiensten blijven respecteren, lachen we er niet om, maar nemen we het even serieus als de belijders ervan.
Aan het hoofd van sekten of godsdienstige gemeenschappen staan gewone stervelingen, die zich soms als 'verlichte meesters', of iets in dien aard uitgeven, en dagdagelijks op de een of andere manier 'gevoed' worden door volgelingen. In sommige gevallen - indien er een seksuele verhouding tussen priester/meester/leraar en gelovige/leerling ontstaat, kun je het met SM vergelijken, waarbij er een relatie ontstaat tussen meester en slaaf..., totdat de slaaf niet meer aan zijn/haar trekken komt.
Anders gezegd: soms komt men hier en daar enkele ziekelijke geesten tegen, die mensen niet enkel en alleen financieel uitbuiten, maar tevens seksueel misbruiken. Een misbruiken, in naam van de een of andere godheid - of, opdat mensen geholpen worden op hun 'pad van verlichting', waarbij die mensen het laten gebeuren, 'omdat het nu eenmaal bij het initiatieproces behoort'.
Boeddhisme is ook een -isme
Religies zijn ideaal om mensen in het gareel te laten lopen. Maar, het probleem is nog immer, dat zeer veel mensen, die uitgebuit of seksueel misbruikt werden, er achteraf niet mee naar buiten komen. Maar, stilaan komt daarin meer en meer verandering. Zoals in Nederland, bijvoorbeeld, waar ook Boeddhistische monniken en leraren de afgelopen decennia leerlingen seksueel hebben misbruikt. In enkele gevallen zelfs waren de slachtoffers minderjarig.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhismekenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van Mettavihari, een Thaise monnik, die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte, of pogingen daartoe deed. Daarom moest deze Mettavihari begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
Eerder deze maand besloot een aantal van Mettavihari’s volgelingen zijn ‘herhaald grensoverschrijdend gedrag’ na tientallen jaren zwijgen naar buiten te brengen. Reden om nu wel openheid te geven, is volgens hen dat recent eigen onderzoek laat zien dat het misbruik omvangrijker was dan zij tot nu toe dachten.
Misbruik kwam volgens het onderzoek van de NOS ook voor in onder meer Middelburg (Zeeland) en Makkinga (Friesland). In beide kwesties stapten betrokkenen naar de politie, maar deed uiteindelijk niemand aangifte.
De slachtoffers die wél naar buiten zijn getreden, vonden het hoog tijd dat de zwijgcultuur wordt doorbroken, zoals het in de katholieke kerk is gebeurd.
Als vipassana-meditatieleraar droeg Mettavihari een veertiental van zijn leerlingen op om zijn meditatievorm in Nederland verder te ontwikkelen. Het spijtige van deze zaak is dat hij in 2007 is overleden, en dus niet meer kan worden vervolgd, enkel nog door velen aanbeden.
Niet één van de slachtoffers was bereid of in staat om met naam en toenaam te spreken voor de NOS-camera of microfoon. Wel interviewden zij iemand die bereid was op anonieme manier zijn verhaal te doen. Hij vertelde over één van zijn eerste ervaringen met Mettavihari, die hem ooit aan het eind van een gesprek over de voortgang van zijn beoefening vroeg naar zijn kamer te komen.
- "Wat vond u daarvan?"
“Ik vond het een vreemde vraag. Maar ja, je denkt er toch het beste van. Ik dacht: dat zal wel een Thaise massage worden. Maar op een gegeven moment boog hij zich over mij heen en trok mijn broek naar beneden. Met een verhaal erbij van: ‘Ik doe dit voor jou! Denk niet aan meisjes. Probeer het alleen maar te voelen’.”
“En toen realiseerde ik mij: er is hier nu een man dingen aan het doen die ik nog nooit een man met mij heb laten doen. En die ik ook nooit een man zal laten doen. Ik voelde mij daar heel ongelukkig en ongemakkelijk over.”
“Het was niet dat ik mishandeld was of zo, maar een van de eerste dingen die ik na afloop zei – ik geloof dat het tegen iemand was van het bestuur van de tempel – was wel: ‘Ik vind het buitengewoon vreemd dat dit mij overkomen is’. Waarop de reactie was: ‘Oh, jij ook al? Ja nou ja, er zijn er nog wel vijf waar 'ie dat mee doet’.”
- "Wat hebt u daarna gedaan?"
“Ik heb vooral geconcludeerd: deze man is ziek. Wegwezen hier, nooit meer terugkomen. En dat heb ik ook nooit meer gedaan. Maar bij anderen is dat dus jaren doorgegaan. Die kon hij kennelijk wel wijsmaken dat dit goed voor je was. Ik durf te zeggen dat hij dit met tientallen Nederlanders heeft gedaan.”
- "Wat vindt u ervan dat dit nu pas naar buiten komt?"
“Dat is denk ik typerend voor Nederland. De Thai weten daar veel beter mee om te gaan. Die hebben hem een paar jaar nadat mij dit was overkomen uit de Waalwijkse tempel gegooid. In het boeddhisme is de regel duidelijk: een monnik die zich met seks bezighoudt, dat is einde verhaal."
"In Nederland wordt zo’n man op een voetstuk gezet en kan elders gewoon doorgaan. Omdat mensen er kennelijk behoefte aan hebben iemand op een voetstuk te zetten. Omdat ze kennelijk iets missen. Terwijl hij mensen echt in hun intimiteit heeft geraakt. En beschadigd. Als dit eerder aan het licht was gekomen, had het een hoop mensen veel bespaard.”
- "Waarom vindt u het belangrijk dat dit verhaal nu wel verteld wordt?"
“Ik hoop dat het bijdraagt aan het doorbreken van illusies. Veel mensen denken: boeddhisten doen zoiets niet. Ik denk dat het tijd is dat die naïviteit verdwijnt. Boeddhisten zijn ook mensen. In Azië weten ze dat. In Nederland niet."
Deze affaire rond de in 2007 overleden Mettavihari staat dan ook niet op zich. De NOS dook eveneens in twee andere grote schandalen waarbij leraren misbruik maakten van hun machtspositie ten opzichte van vaak heel kwetsbare leerlingen. Onder meer in Middelburg (Zeeland) en in Makkinga (Friesland). In beide kwesties stapten betrokkenen naar de politie, maar deed uiteindelijk niemand aangifte.
- In een boeddhistisch centrum in Middelburg, heeft ‘Kelsang Chöpel’, zijnde: de Oostenrijker Gerhard Mattioli, zich in de periode 2001-2008 schuldig gemaakt aan intimidatie en seksueel misbruik van vrouwelijke leerlingen.
- In een klooster in het Friese Makkinga legde eind 2001 ‘Dhammawiranatha’ - daarna weer Pierre Krul uit Den Haag - zijn monnikspij af nadat hij was geconfronteerd met de vele seksuele relaties die hij was aangegaan met vrouwen.
“Bij ons zaten verschillende vrouwen met grote problemen”, vertelde Frans de Reeper, die ruim tien jaar geleden deel uitmaakte van deze boeddhistische groep in Middelburg onder leiding van de Oostenrijkse ‘monnik’ Gerhard Mattioli. “Zij hoopten dat hij zou helpen die problemen te verlichten. Maar door zijn toedoen is het alleen maar slechter met ze gegaan."
Frans de Reeper stuurde al in 2004 brieven naar diverse boeddhistische organisaties en media, waarin hij waarschuwde voor het wangedrag van Mattioli. Toch kon Mattioli daar tot 2008 mee doorgaan, met steeds meer vrouwen, zonder dat iemand actie ondernam.
Ook het wangedrag van Mettavihari was bij verschillende van zijn volgelingen bekend, maar het duurde meer dan tien jaar voordat twee van hen de geestelijk leider erop aanspraken. In de tussentijd bleef hij slachtoffers maken. Thaise kloosterregels schrijven voor dat een monnik zijn pij moet afleggen als hij het celibaat breekt, maar Mettavihari bleef tot zijn dood in 2007 in zijn rol. En wordt door sommigen nog steeds op een voetstuk geplaatst.
Een bestuurslid van de Boeddhistische Unie Nederland (BUN) noteerde: “De verhalen waren echt onthutsend: hersenspoeling, ophitsen, financieel kaalplukken, seksuele relaties met (doorgaans mentaal afhankelijke) vrouwen, maar ook met heel jonge, minderjarige meisjes.”
- Ook zeer recent waren er misbruikzaken in boeddhistische kring. De boeddhistische leraar Frank Uyttebroeck meldde dat sinds 2010 nog zeker vijf andere mensen hulp bij hem hebben gezocht, die misbruikt waren door vijf verschillende leraren. Twee van hen waren dermate getraumatiseerd, dat hij ze heeft doorverwezen naar het medische circuit. De namen van de leraren in kwestie wil hij niet noemen, naar eigen zeggen omdat hij dat de slachtoffers heeft moeten beloven...
Hoogleraar praktische theologie Ruard Ganzevoort, gespecialiseerd in religie en trauma’s, is niet verbaasd dat nu ook bij de boeddhisten dit probleem aan de oppervlakte komt. “Je ziet in elke religieuze traditie dat als je kwetsbare mensen in contact brengt met mensen die je veel gezag toekent, met te weinig toezicht, er misbruik plaatsvindt.”
“Ik wil dit vooral vertellen om duidelijk te maken dat je meteen moet optreden als iets niet deugt”, zei Patrick Franssen. “Je moet het vroeg stoppen, anders gebeuren er steeds gekkere dingen. En niet bang zijn voor negatieve publiciteit. Het boeddhisme kan wel een stootje hebben, dat is veel groter dan dit soort kwesties.”
Patrick Franssen werd naar eigen zeggen in de jaren 70 vanaf zijn 19de veertig tot vijftig keer door Mettavihari in een tempel in Waalwijk misbruikt... “Ik was destijds labiel, gebruikte meer LSD dan goed voor mij was”, voegde hij eraan toe.
Specifiek voor het boeddhisme is dat sommige leraren tegenover hun leerlingen seksuele contacten voorstellen als iets positiefs: dit soort intimiteit met de leider kan ze vooruit brengen op ‘het pad naar verlichting’.
”En dan gaat het echt helemaal de foute kant op”, stelde Frank Uyttebroeck, een leraar die de afgelopen jaren zes slachtoffers van verschillende leraren opving. Zeker als het om mensen gaat die ook al met andere trauma’s rondliepen. “Deze mensen zijn vaak ontredderd. Ze zijn al hun vertrouwen kwijt. Eindelijk hadden ze een plek waar ze zich veilig voelden. En waar ze iets aan zichzelf konden doen. En dan gebeuren dit soort dingen...”
Gedragscodes
De meeste boeddhistische organisaties in Nederland beginnen nu pas na te denken over maatregelen om het seksueel misbruik in eigen kring te stoppen en slachtoffers beter te helpen. Na vragen van de NOS hierover stuurde het bestuur van de Boeddhistische Unie Nederland (BUN) onlangs een oproep aan de ruim veertig aangesloten centra.
Sogyal Rinpoche
De Tibetaanse ‘lama’ Sogyal Rinpoche, schrijver van de bestseller 'Het Tibetaanse Boek van Leven en Sterven', gaf onlangs nog een retraite in Amsterdam. Ook hij is door vrouwen in kranten als 'The Guardian' en 'The Sunday Times' en in een Canadese documentaire beschuldigd van seksueel misbruik.
Net als zoveel andere boeddhistische leraren maakt hij misbruik van het geloof en maakt mensen wijs dat ze sneller verlicht zullen worden, of langer zullen leven, indien ze met hem seks hebben. Daarna moeten ze de belofte geven om er nooit of te nimmer met iemand anders over te spreken - want anders wordt die heilige band verbroken, hetgeen slecht is voor hun karma, en komen ze in de hel terecht, en nog veel meer van die klinkklare nonsens.
Het kan gerust vergeleken worden met het 'Stockholmsyndroom', waar je in een omgeving wordt opgesloten, door iemand elke dag wordt afgeranseld, maar waar je van deze éne mens die jou gijzelt de emotionale aandacht verkrijgt die je als mens nodig hebt, inclusief de basisbehoeften, zoals eten en drinken en een dak boven je hoofd.
In 1994 werd Sogyal Rinpoche aangeklaagd door een anonieme Amerikaanse. Maar die zaak werd buiten de rechtszaal geschikt. Sogyals internationale organisatie 'Rigpa' heeft de aantijgingen altijd tegengesproken.
Bekijk onderstaand filmpje en vorm je eigen meningen. Maar een streven naar 'wakker worden' en je 'ogen openen' is, volgens mij, een mirakel waarvan ik graag iets over zou willen vernemen. Het wensen, is al meer dan voldoende. Toch weet ik, dat velen dit blogbericht zullen lezen om daarna terug in de alledaagse diepe slaap van het mechanische leven te verzinken. Het kan ook niet anders, omdat het één van de vele wetten van Moeder Natuur is om te verhinderen dat mensen de zogenaamde 'Weg van de Zalm' zouden volgen.
Een ander probleem van dit soort van berichten is, dat vele 'leraren' en 'meesters' het veel sluwer zullen gaan aanpakken, en de psychologische band tussen 'dader' en 'slachtoffer' op een andere manier zullen uitwerken. Want, die band bestaat, hoe sterk slachtoffers er daarna ook over willen klagen, leven ze in het prille begin in de valse gedachte dat ze er een voordeel voor zichzelf uit zullen halen. Zelfliefde wordt dat soms genoemd; een iets, dat slachtoffers zullen ontkennen. Zo diep waren ze in slaap en dus beïnvloedbaar, totdat ze wakker werden, zich bedrogen voelden, de dingen uitschreeuwden in de hoop dat de gehele wereld hen wil aanhoren.
Maar, wie luistert?... Godsdiensten zullen blijven bestaan zolang het bewustzijnsniveau van de gehele mensheid - en dus niet van de enkeling - niet wordt verhoogd. Ondertussen doen slechts enkelingen aan Zelfkennis, gewoonweg omdat het niet voor de massamens is weggelegd. Ook dit is een Wet.
De 'Zelfkennis', waarover ik meermaals schrijf, is vooral geschikt voor mensen, die tot religieuze personen wensen uit te groeien, losstaande van eender welk -isme of religie.
O ja, vooraleer ik het vergeet: het filmpje ...
