Mestkevers, waarvan er een 5.000-tal soorten bestaan, danken hun naam aan het feit dat ze uit uitwerpselen ballen maken die ze alsmaar voortrollen. De bekendste soort is de Scarabaeus sacer, scarabee in het Nederlands, die voorkomt in Noord-Afrika.
Deze mestkever is het icoon voor de hele groep vanwege, onder andere, duizenden jaren oude muurschilderingen. Al in de Oudheid heeft de mestkever de mens gefascineerd. Mestkevers werden in het Oude Egypte zelfs aanbeden omdat het voortrollen van die ballen deed denken aan de Zon, die 's morgens aan de horizon verscheen, door 'iets' werd voortgerold, om dan aan de andere zijde te verdwijnen.
In hiërogliefen staat de afbeelding van een scarabee voor de drie medeklinkers xpr, wat door egyptologen wordt vertaald als "ontstaan", "scheppen" of "transformeren". De scarabee was verbonden met de god Chepri, van wie de naam uit dezelfde medeklinkers bestaat. Chepri was dan ook de god van de opgaande zon, die als het ware iedere dag een nieuwe zon schiep.
Mestkevers, en met name de larven, zijn in de regel planteneters die de mest eten van voornamelijk grotere zoogdieren, zoals koeien en paarden. Sommige soorten hebben zich gespecialiseerd en leven uitsluitend van de uitwerpselen van bijvoorbeeld grote slakken. Geen enkele mestkever leeft van de mest van vleesetende dieren, de 'donateur' van de mest is dus altijd een herbivoor. In wezen zijn mestkevers planteneters, die andere dieren laten 'voorverteren' en leven van de mest. Niet alle volwassen mestkevers leven voornamelijk van mest, sommige soorten eten ook wel humus, rottend fruit, paddenstoelen of aas.
In de tropen spelen mestkevers waarschijnlijk een grotere rol dan lang werd gedacht. Doordat ze de mest van onder andere apen tot balletjes kneden en wegrollen worden de zaden in de mest verder verwijderd van de moederplant. Hierdoor kan een plant- of boomsoort zich niet alleen sneller verspreiden, ook neemt de jonge plant minder snel de ziektes over van de moederplant en heeft het een betere overlevingskans.
Het is geweten dat mestkevers hun mestballen altijd in een rechte lijn voortrollen. Zelfs als ze onderweg een steen tegenkomen, slagen ze erin de mestbal op een ingenieuze manier over die hindernis te tornen; dit, ondanks het feit dat hun brein niet veel groter is dan een rijstkorrel. Daarbij oriënteren ze zich op de sterrenhemel.
Een studie van de Zuid-Afrikaanse biologe Marie Dacke aan de Zweedse Lund Universiteit toonde ook aan dat de mestkevers zich op maanloze dagen ook op de sterren oriënteerden om in een rechte lijn te kunnen lopen.
Het was al geweten dat mensen, vogels en zeehonden zich op de sterren oriënteren, maar het is de eerste keer dat het wordt vastgesteld bij een insect. Marie Dacke had eerder al aangetoond dat de kevers in staat waren een rechte lijn aan te houden door zich te oriënteren op de zon en de maan, maar ze was geïntrigeerd door het feit dat de insecten dat ook konden in heldere, maanloze nachten.
Om hun navigatievermogen te testen, plaatsten de onderzoekers de kevers in een planetarium, terwijl ze de sterrenhemel konden bekijken. Zolang de insecten de sterren konden aanschouwen, rolden ze de ballen in een rechte lijn. Maar, van zodra de hemel helemaal bewolkt was, slaagden ze daar niet meer in. Het precieze hoe en het waarom blijven een vraagteken, maar het feit dat het zo is, is al merkwaardig genoeg, nietwaar?
Geniet van de beelden, vooral van die van de filmpjes.
