Het woord 'esoterie' is uit het Grieks afkomstig en duidt in essentie op kennis, die slechts voor ingewijden, geïnitieerden, toegankelijk is; dit, in tegenstelling tot exoterie, waarvan de kennis voor iedereen verifieerbaar en toegankelijk is. Het is vooral George Ivanovitch Gurdjieff die ons daar op wijst. Zo spreekt hij over drie cirkels, namelijk: een esoterische, een mesoterische en een exoterische. Ook Plato gebruikte de uitdukkingen 'eso' en 'ekso'. 'Eso' verwijst naar de innerlijke dingen en 'ekso' naar de uiterlijke.
Het begrip esoterie dekt vele ladingen en duidt zowel op individuele belevingen als op mystieke stromingen en scholen uit het Oosten en het Westen, die een of andere vorm van esoterische kennis en lering claimen.
Een bekend voorbeeld daarvan is de 'geheime leer' van Helena Petrovna Blavatsky, die leefde van 1831 tot 1891. Wat vaak opduikt, is het optreden van mediërende elementen, zoals symbolen of visioenen die de (verborgen) esoterische kennis toegankelijk zouden maken - en, één of andere vorm van initiatie, om tot de esoterische kring toegelaten te worden.
Esoterie houdt zich dus bezig met 'verborgen aspecten' van de werkelijkheid, waarmee wordt bedoeld: de niet (zintuiglijk) waarneembare aspecten - het wezen van de dingen. De relatie tussen de meeste godsdiensten en esoterie is complex. Binnen veel religies komen esoterische stromingen voor (zoals het joods mysticisme (kaballah), het Soefisme en het Gnosticisme en de Christelijke Mystiek of de contemplatie), maar deze worden vanwege het bijna per definitie interne en ontoegankelijke karakter niet altijd gewaardeerd. In esoterie is de boodschap voornamelijk: "zoek de godheid in jezelf".
Er zijn zeer vele esoterische scholen of stromingen met een esoterisch karakter - of, doctrines, die van zichzelf beweren een esoterische inhoud te bevatten, waaronder: Antroposofie - Druïden - Esoterisch boeddhisme - Gnosticisme - Golden Dawn - Hermetische Kabbala - Hermetisme - Kabbala - Leer van Gurdjieff - Magie - Mysteriecultus - New Age - Reiki - Occultisme - Rozenkruisers - Satanisme - Scientology - Soefisme - Swedenborgianen -Taoïsme - Theosofie - De Vierde Weg - Vrijmetselarij - Wicca - Yoga, en nog vele, vele anderen...
Nota: We zijn volop onze Encyclopedia Spiritualia aan het aanvullen... Heb je ooit zélf op de één of andere manier ervaringen gehad met het thema esoterie? Of, weet je er iets meer over te schrijven? Laat het ons weten via 'Mijn Commentaar' hier onderaan.
Interessante, reclameloze bijdragen, met een meerwaarde voor onze lezers, komen in onze rubriek Encyclopedia Spiritualia terecht, waarvan hier de link!