Assertiviteit is een verzamelbegrip dat gebruikt wordt in de sociale psychologie. Het betreft de omgang met andere mensen in relaties, werk, scholing en andere sociale situaties.
Assertief gedrag: Als je assertief adequaat reageert, dan kom je op voor je eigen mening, rechten en standpunten zonder je gesprekspartners agressief te benaderen zodat zij in hun waarde blijven. Voor veel vaak verlegen en introverte mensen is assertief gedrag moeilijk op te brengen. Aangezien ze conflictsituaties zo veel mogelijk vermijden brengen zij zichzelf en anderen in de problemen.
Assertief gedrag zit tussen twee gedragsvormen in: sub-assertief gedrag en (passief)-agressief gedrag. Subassertief gedrag wordt vaak veroorzaakt door agressie van een ander en agressief gedrag wordt weer versterkt door een sub-assertieve reactie. Ook komt het veel voor dat sub-assertieve mensen hun rol opeens overcompenseren met agressiviteit.
Voorbeelden van assertief gedrag, onder andere, zijn:
• Communiceren in de volgorde van luisteren, interpreteren, samenvatten, antwoorden - afgekort als LISA.
• Kritiek durven te uiten (in de volgorde van "ik constateer probleem", "dit doet het met mij", "verzoek tot oplossen doen", "opdat probleem wordt opgelost". Voorbeeld: "Buurman, uw radio staat erg luid en ik kan daardoor niet slapen. Kunt u deze ook zachter zetten zodat ik rustig verder kan slapen?").
• Duidelijk formuleren van eigen wensen.
• Voor jezelf spreken, niet zeggen wat een ander wil horen maar je eigen mening durven te geven.
• Emoties durven te uiten.
• Complimenten kunnen geven.
• Complimenten kunnen ontvangen.
• Verzoeken kunnen weigeren.
Subassertief gedrag: Als je subassertief bent, laat je je makkelijk de mond snoeren door anderen. Subassertieve mensen laten zich makkelijk commanderen en doen vaak wat je zegt. Dit lijkt vaak makkelijk voor alle betrokkenen. De persoon zelf vermijdt conflicten en de mensen in de omgeving - bijvoorbeeld collega's - krijgen hun zin. De subassertieve persoon neemt bijvoorbeeld werk van anderen over en loopt niemand in de weg. Subassertiviteit werkt echter alleen op de korte termijn. Op de lange termijn leidt het vaak tot problemen. Mensen krijgen hun werk niet af, maken te veel fouten omdat ze te snel moeten werken of omdat ze precies doen wat hen gezegd wordt ook als een opdracht verkeerd geformuleerd is, ze melden problemen vaak pas als het te laat is en nemen onverwachts ontslag zonder ooit een signaal van ontevredenheid te hebben gegeven.
Subassertiviteit kan verder leiden tot het opbouwen van onderhuidse spanning, wat allerlei klachten of zelfs overspannenheid tot gevolg kan hebben. Dit is precies de reden waarom leidinggevenden hun werknemers op assertiviteitstraining sturen ondanks dat ze na afloop meer tegenspraak kunnen verwachten.
Voorbeelden van subassertief gedrag, onder andere, zijn:
• Zich stilhouden.
• Snel toegeven.
• Geen kritiek durven te geven.
• Moeilijk complimenten ontvangen.
• Onenigheid vermijden.
Oorzaken van subassertiviteit zijn, bijvoorbeeld:
• Een subassertiviteit kan in het verleden zijn afgedwongen, bijvoorbeeld in het ouderlijk huis of op school.
• Niet-adequate cognities hebben over assertief gedrag: "bescheidenheid siert de mens, dus ik houd mijn mond".
• Een gebrek aan sociale vaardigheden.
• Geen vriendelijke reactie.
Agressief gedrag: houdt in dat mensen zich dominant opstellen, weinig respect hebben voor andermans mening, slecht luisteren, zelfs soms schreeuwen of zich beschuldigend uitlaten. Ook dit gedrag kan voordelen hebben op de korte termijn, doordat mensen conflicten met jou vermijden en gewoon doen wat je zegt. De gevolgen zijn echter hetzelfde als hierboven beschreven en in het slechtste geval ben je zelf ook nog verantwoordelijk.
Overreageren door middel van verbaal geweld wordt ten onrechte wel eens als assertief gezien, maar is dit zeker niet. Het werkt vaak alleen op de korte termijn. Daarnaast wordt het vaak als uiting van machteloosheid gezien waardoor je omgeving je niet meer serieus neemt.
Voorbeelden van agressief gedrag, onder andere,zijn:
• Anderen overheersen.
• Anderen negeren.
• Slecht luisteren.
• Overdreven veel kritiek op anderen geven en deze kritiek blijven herhalen.
• De stem verheffen of zelfs schreeuwen.
Assertiviteitstrainingen, of persoonlijke effectiviteitstrainigen, kunnen uitkomst bieden. Mocht het probleem breder zijn, bijvoorbeeld een gebrek aan zelfvertrouwen, dan kan cognitieve gedragstherapie zinvol zijn. Assertiviteitstrainingen zijn bruikbaar om zowel sub-assertief en agressief gedrag aan te pakken.
Bij assertiviteit speelt lichaamstaal een belangrijke rol en daarom wordt tijdens een goede assertiviteitstraining ook veel aandacht besteed aan non-verbale aspecten. Het is niet genoeg om alleen te leren welke woorden je moet gebruiken om iemand adequaat kritiek te geven. Hoe zou je jouw mening overtuigend kunnen overbrengen als je spreekt met zachte stem terwijl je je ogen neerslaat en je mond achter je hand verbergt? Voordat je met overtuiging kunt spreken dien je er allereerst voor te zorgen dat je jezelf ook assertief toont. Verder is het belangrijk om iets te weten over gespreksvaardigheden en het verschil te leren zien tussen vorm en inhoud van een boodschap.
Sommige assertiviteitstrainingen gaan ervan uit dat volwassenen in hun functioneren op dezelfde manier hun plek innemen als ze vroeger deden in het ouderlijk gezin. Denk hierbij aan thema's als jezelf kleiner maken, jezelf groter maken, er niet mogen zijn, jezelf onderdrukt voelen, conflicten, trauma's, enzovoort. Het zogenaamd 'Systemisch Werken', zoals in gezins- of familieopstellingen, biedt dan handvatten om die oude plek weer in te nemen en dan die lage assertiviteit blijvend te overwinnen. Assertiviteit speelt op alle niveaus binnen organisaties. Iedereen kan assertiviteitstrainingen volgen, zowel zaakvoerders als medewerkers.
Bron: Wikipedia
Nota: Heb je ervaringen met assertiviteitstraining? Of weet je er iets meer over? Laat het ons weten via 'Mijn Commentaar' hier onderaan. Interessante, reclameloze bijdragen, met een meerwaarde voor onze lezers, komen in onze rubriek Encyclopedia Spiritualia terecht, waarvan hier de link!
Nota #2: Je weet het, of niet, maar ikzelf ben naar DIMschool verhuisd. Vooraleer je me volgt, raad ik je aan dit nieuwsberichtje te lezen.