De Catacomben van de Kapucijnen - ook ‘Catacombe dei Cappuccini’ genoemd - zijn catacomben in Palermo, Sicilië; een plaats, waar de doden niet slapen. Vandaag de dag staan deze catacomben bekend als een buitengewoon historisch archief en een tamelijk macabere toeristische attractie. Anderzijds zullen we allemaal – veel te vroeg of nooit te laat – er ongeveer zo uitzien. Iets om naar uit ‘te kijken’ dus ...: de foto's vind je geheel onderaan.
De locatie ontstond toen de abdij der kapucijnen in de 16de eeuw onvoldoende plaats had om nog nieuwe mensen op hun kerkhof te begraven. De monniken besloten hierop onder het kerkhof extra crypten aan te leggen.
In 1599 mummificeerden ze één van hun monniken, namelijk: broeder Silvestro van Gubbio, en plaatsten hem in de catacomben. Oorspronkelijk waren de catacomben enkel bedoeld om de dode monniken een laatste rustplaats te geven, maar in de loop der eeuwen werd het een statussymbool voor niet-geestelijken.
De lichamen werden gehydrateerd op de rekken van keramische pijpen in de catacomben en soms gewassen met azijn. Sommige lichamen werden gebalsemd en anderen in afgesloten glazen cabines gelegd. Monniken werden bewaard terwijl ze hun alledaagse kledij droegen en soms inclusief de koorden, die ze als penitentie hadden gedragen. Mensen vroegen in hun testament om in bepaalde kleren bewaard te worden, of soms om hun kleren op regelmatige basis te laten vervangen. Familieleden baden van tijd tot tijd voor de overledene en ook om het lichaam in een presentabele toestand te behouden.
De catacomben werden onderhouden via donaties van de familieleden van de overledenen. Elk nieuw lichaam werd in een tijdelijke ruimte ondergebracht en later naar een permanente plek overgebracht. Zolang men bleef betalen liet men het lichaam op deze permanente locatie liggen, maar indien familieleden niet meer betaalden werd het lijk op een schap weggezet tot ze hun betaling verder zetten.
De laatste monnik die werd bijgezet in de catacomben was Broeder Riccardo in 1871 en in 1880 werd de ruimte officieel gesloten, al bleven er toeristen op bezoek komen. De laatste mensen die er werden begraven dateren uit de jaren 1920.
Eén van hen was Rosalia Lombardo, die in dat jaar op tweejarige leeftijd stierf, en wiens lichaam nog opzienbarend intact is. Ze ligt in een kistje dat is afgedekt met een glasplaat. Haar gebalsemde lichaam heeft niets hoeven in te boeten aan haar jeugdige schoonheid. Haar bijnaam is ‘De Schone Slaapster’. Met haar oogjes dicht lijkt ze vredig te slapen en de geel-oranje strik op haar blonde haren lijkt te verraden dat Rosalia in slaap gevallen is na een kinderfeestje. Vele toeristen denken zelfs dat Rosalia een pop is. Maar Rosalia ligt niet te slapen, ze stierf 89 jaar geleden aan een longontsteking.
Uit de kleding van de dode kan men afleiden hoe mensen in die tijd leefden. Eén van de mooiste voorbeelden daarvan is de mummie van Coronel Enea Digiuliano in de afdeling met professionelen. Hij draagt een Frans Bourbon uniform uit 1800. In diezelfde afdeling vinden we het goedbewaarde lichaam van een Amerikaanse vice-consul die werd bijgezet in 1911. Het zou één van de laatste mummies kunnen geweest zijn (met uitzondering van Rosalia), omdat de crypte aan het begin van de 20ste eeuw gesloten werd. De laatste monnik die hier werd bijgezet was broeder Ricardo van Palermo, die overleed in 1871.
Het balsemprocedé, uitgevoerd door professor Alfredo Salafia, bestaat uit formaline om bacteriën te doden, zinkzouten (zinksulfaat) en zinkchloride om het lichaam rigide te maken. De formule bestaat uit 1 deel glycerine, 1 deel formaline gesatureerd met zowel zinksulfaat als chloride en 1 deel alcoholoplossing gesaturiseerd met salicylzuur. Alcohol, in combinatie met de droge lucht in de catacomben, zorgde voor uitdroging en mummificatie. Glycerine zorgde ervoor dat het lichaam niet te veel uitdroogde en salicylzuur verhinderde de groei van paddenstoelen. ’t Is maar dat je het weet...
Volgens Melissa Johnson Williams, directrice van de ‘American Society of Embalmers’, is het gebruikte zinkacetaat - een zout, dat gevormd wordt door de inwerking van azijnzuur op zinknitraat, of op zinkmetaal - de oorzaak dat het lichaam van Rosalia zijn stevigheid kon behouden, iets wat bij andere mummies ontbreekt. En daarmee lijkt het geheim achter de bolle wangetjes van Rosalia te zijn ontsluierd.
De catacomben bevatten ruim 8.000 mummies, die meestal in nissen van de muren zijn geplaatst. Veel van deze menselijke resten zijn half vergane lichamen met holle oogkassen in kale schedels.
De gangen zijn verdeeld in categorieën: mannen, vrouwen, maagden, kinderen, priesters, monniken en professionelen. Sommige lichamen zijn beter bewaard dan anderen. Weer anderen zijn in poses gezet, bijvoorbeeld: twee kinderen in een schommelstoel.
De catacomben zijn toegankelijk voor het publiek. Binnenin foto's nemen is naar verluidt verboden, alhoewel de lichamen al te zien zijn geweest in televisieseries als de BBC-reeks ‘Francesco's Italy: Top to Toe’, ‘Ghosthunting With Paul O'Grady and Friends’ op ITV2 in 2008 en ‘The Learning Channel’ in 2000. IJzeren hekken zijn geïnstalleerd om te vermijden dat toeristen de lijken zullen aanraken – of, met hen willen poseren.
De aanblik van al die bewaarde skeletten kan ons eventjes doen ontwaken. Al was het maar voor een fractie van een seconde. Tenslotte werd ook aan jou het leven geschonken. Geniet van dat tijdelijke geschenk dat ieder moment opnieuw kan worden afgenomen.
Bekijk de foto’s, aanschouw de videobeelden en besef de vergankelijkheid van het leven. Al de restanten die je kunt aanschouwen, hadden ook hun wensen, dromen, overtuigingen, en ik ben ervan overtuigd dat de ene persoon - toen hij of zij nog leefde - alles veel beter wist dan eender wie. Uiteindelijk waren ze slechts stof en zijn ze tot stof wedergekeerd. Met hier en daar een uitzondering, misschien.
Elk blad aan een boom vervult een functie
Net als ieder mens op aarde
Maar, er komt een tijd dat het blad stopt met vervullen
Net als eeniedere mens.
Van zodra de lente aanbreekt
komen er nieuwe bladeren aan de boom.
Zou elk blad de reïncarnatie zijn van een vorig blad ?
Of, keert al hetgeen wat van stof is gemaakt
Terug tot stof ?
Tussen haakjes: geloof jij in reïncarnatie?
In een leven na dit leven?
In wedergeboorte?
...