Na de Paasvieringen belanden we in een andere folkloristische gewoonte, gekend onder de naam 'Walpurgisnacht'. Het wordt elk jaar gevierd in de nacht van 30 april op 1 mei. Volgens aloud Duits volksgeloof is het een nacht vol magie. Het vindt zijn oorsprong in enkele pre-christelijke tradities, die plaatsvonden op de vooravond van 1 mei.
De noordelijke Germanen eerden op deze dag Freyr en Freya. Beiden staan hier voor vruchtbaarheid en liefde. De Vikingen herdachten in deze nacht het offer van Odin, waarmee hij toegang kreeg tot de geheimen van de runen der wijsheid. De Vikingen ontstaken vuren om kwade geesten op een afstand te houden, omdat juist dit een tijd was dat de grenzen tussen de levenden en de doden zwak waren.
Ondertussen is dit soort van geloof grotendeels verdwenen, maar het bijgeloof heeft stand gehouden. Eerst even een beetje geschiedenis ...
Walpurgisnacht is genoemd naar de christelijke heilige Walburga, of Walburgis. Zij is in 710 geboren in het graafschap Dorset in Zuid-Engeland en was een nichtje van de kerkhervormer Bonifatius. Samen met haar broers, Wunnibald en Willibald, reisde ze naar Württemberg in Duitsland. Hier werd ze non in het klooster van Heidenheim. Walburga stierf op 25 februari 779. Op 1 mei 779 is ze heilig verklaard. Zij is voor de katholieken op 25 februari de dagheilige, en voor de protestanten op 1 mei.
Volgens de overlevering kwam er geneeskrachtige olie uit een rots waarop haar relikwieën waren geplaatst. De nacht van 1 mei, de dag waarop haar relikwieën in 870 naar Eichstätt werden overgebracht, wordt de Walpurgisnacht genoemd en markeert het begin van de zomer.
Volgens de Rooms-katholieke traditie, kan men de hulp van de heilige Walburga aanroepen tegen hondsdolheid, hoest, pest, oogziekten, stormen, hongersnood en vele andere plagen. Zij is patrones van landbouwers, schippers, zeelui en huisdieren. Zij is tevens de beschermheilige van Netterden, Oudenaarde, Veurne, Antwerpen, Zutphen, Groningen en het bisdom Plymouth.
Omdat het licht ook tegenstellingen kent, heeft Walpurgisnacht een sterke betekenis voor heidenen evenals voor wicca's. Reeds eeuwenlang slaat hun verbeelding in deze nacht er volledig op los
Het volksgeloof wilde dat in deze nacht de boze geesten vrij spel hadden. Vieringen rond Walpurgisnacht komen voor in Duitsland, Zweden en Finland. Walpurgisnacht is vooral door Goethes Faust II (1832), sterk gemythologiseerd. Vanwege deze uiteenlopende tradities, heeft het feest ook diverse betekenissen en functies. De oorsprong gaat in ieder geval terug op feesten, die zich richten op vruchtbaarheid en op de dunne scheidslijn tussen leven en dood.
Tijdens de Walpurgisnacht komen de heksen uit alle hoeken en gaten tevoorschijn om op bezemstelen, kattenstaarten, rieken, dorsvlegels, of ongeacht welk ander vervoermiddel dat ze onderweg aantreffen door de lucht te suizen, geïrriteerd door de zinnelijke reinheid van Walburga. Ze vliegen dan naar de top van de Brocken, de hoogste berg van de Harz, om het heksenbal bij te wonen met de daar verzamelde duivels en demonen.
Vliegen? In hun verbeelding, natuurlijk. De laatste 50 - 60 jaar gebruiken ze stimulerende middelen, maar in de Oudheid - en vanaf de Middeleeuwen - smeerde die 'heksen' hun voetzolen in met een speciaal zalfje, waarin Belladonna, samen met andere ingrediënten, was vermengd.
Bij sommigen was die verbeelding zó echt dat ze ervan overtuigd waren wel degelijk op een bezem naar het 'Bal der Ballen' te zijn gevlogen. Zelfs tijdens hoorzittingen, ten tijde van de Inquisitie, gaven ze het openlijk toe, goed wetende dat het hen op de brandstapel zou brengen. Natuurlijk weten we ook, dat velen onder hen die verklaring aflegden om verlost te geraken van de folteringen. Anders gezegd: in wezen weten we niet of ze het onder druk hebben toegegeven, of dat ze er zelf wel degelijk overtuigd van waren.
Op deze Brockenberg staat het voor-christelijke 'Heksenaltaar'. Hier verkocht Goethe's Faust zijn ziel aan Mephistopheles. Op veel plaatsen in de Duitse Harz wordt tegenwoordig het Walpurgisfeest nog groots gevierd. Aan huizen en andere bouwwerken worden duivels en heksen opgehangen. Mensen lopen als heks verkleed over straat en slaan argeloze voorbijgangers met een bezem op hun achterwerk. Rond Hemelvaart en Pinksteren brengen per dag zo'n 60.000 mensen een bezoek aan de Brocken.
Vanaf 14 uur, bijvoorbeeld, wordt de Walpurgisnacht in Berlijn in de Kulturbrauerei gevierd. En in het Admiralspalast vinden de traditionele dansfeesten plaats. Berlijn heeft zelfs zijn eigen Blocksberg, die op deze avond nog voor bijzondere rituelen wordt gebruikt. Wees er alleen wel op bedacht dat de Walpurgisnacht voor sommige mensen reden is tot agressie en vandalisme. De afgelopen paar jaren is de Walpurgisnacht, spijtig genoeg, het begin van opstootjes in Berlijn. Goed oppassen dus, want anders zal de leute snel verdwenen zijn!
Anderzijds is de kans groot dat je vannacht in je eigen bedje hebt doorgebracht en niet met de bezem naar Berlijn bent gevlogen, nietwaar?
De Walpurgisviering verschilt per regio, en zelfs per stad. Eén van de tradities in Zweden is het aansteken van grote vreugdevuren. Deze traditie is in de 18e eeuw begonnen. Een oudere traditie is dat jongeren in de schemering takken en ander groen in het bos verzamelen en deze gebruiken om de huizen in het dorp te versieren. Hiervoor worden ze met eieren beloond.
De meest verspreide traditie is waarschijnlijk het zingen van liedjes over de lente. De meeste liedjes komen uit de 19e eeuw en werden verspreid door lentefeesten van studenten. Hierdoor zijn de grootste en meest traditionele lentefeesten in steden met een oude universiteit, zoals Uppsala en Lund. Er zijn ook nieuwere tradities van studenten, zoals een carnavalsoptocht, de 'Cortège'. Deze wordt sinds 1910 georganiseerd in Göteborg.
Walpurgisnacht wordt ook geassocieerd met het satanisme. Bijvoorbeeld: volgens gereformeerde politieke partijen vindt - of vond - er een satanistische walpurgisnachtviering plaats bij het Solse Gat, in de bossen nabij het Nederlandse Putten, een gemeente op de grens van de Veluwe en de Gelderse Vallei, in de Nederlandse provincie Gelderland.
Volgens een oude legende stond op de plek van het Solse Gat ooit eens een klooster. De Frankische koning Clovis bekeerde zich tot het Christendom en verwachtte van zijn onderdanen dat ze hetzelfde deden. Maar de monniken van aldaar verkochten - volgens de overlevering - echter hun ziel aan de duivel, waarna het klooster met alles erop en eraan de bodem inzakte. En om die reden is Het Solse Gat een treikpleister geworden voor mensen met satanische fantasieën. Nu Nog? Ik weet het niet. Jij wel?...