Over bewustzijn en de niveaus ervan hebben we het reeds meer dan eens gehad. Of iemand er iets van begrepen heeft, weet ik natuurlijk niet. Maar indien dat niet het geval was, legde ik het misschien niet al te goed uit. Om dit te compenseren, publiceer ik hieronder een kort stukje over het thema 'bewustzijn' geïnspireerd door de inleiding van het boekje 'De mens en zijn mogelijke evolutie' van P. D. Ouspensky, één van Gurdjieff's leerlingen.
Dit boekje, evenals 'Gurdjieff: de mens en zijn werk' van Martin Ekker, is - volgens mij - 'verplichte literatuur' vooraleer je bij DIMschool vzw aanklopt om te worden onderwezen in het thema 'Zelfkennis'. Gurdjieff zou daarbij zeggen.:
"Je moet op voorhand heel goed weten waaraan je begint,
zo niet: kan je beter op de stoel blijven zitten waarop je je momenteel bevindt."
Over 'Bewustzijn'
In wezen is bewustzijn een zeer bepaald soort 'gewaarzijn' in de mens, een gewaarzijn van wie hij is, waar hij is, en voorts gewaarzijn van wat hij weet en wat hij niet weet, wat hij voelt, enzovoorts. Het is een denken, voelen en gewaarworden dat zich tegelijkertijd in de mens afspeelt.
Met andere woorden: de gewone mens vertoeft altijd in één ervan, nooit in alle drie tezelfdertijd. Als hij aan het denken is, voelt hij niet, en is hij niet van zichzelf gewaar. Indien hij aan het voelen is, is hij van niets gewaar en niet aan het denken, en als hij van iets gewaar wordt, denkt hij niet, noch is hij aan het voelen... In hetzelfde moment denkt hij nooit, voelt hij nooit, en is nooit gewaar met zijn 'gehele wezen'.
Bovendien kent de mens het verschil niet tussen voelen en gewaarworden - en, dat 'voelen' gebeurt nooit vanuit zijn hartstreek, maar via de zogenaamde 'buikhersenen'. Zelfs indien hij denkt dat hij zich in de hartstreek bevindt, beseft hij niet dat hij dat aan het denken is, en dus in het hoofd zit, enzovoorts.
Moet dat? Ja, indien een mens naar 'ontwaken' streeft. Neen, indien hij wil blijven slapen.
Een mens kan enkel en alleen van zichzelf weten of hij op een gegeven moment bewust is of niet, dat zijn bewustzijn op een gegeven ogenblik al dan niet aanwezig is. Dit betekent, dat de aanwezigheid of afwezigheid van bewustzijn in iemand niet kan worden aangetoond door waarneming van zijn uiterlijke gedragingen. Dit feit werd reeds lang geleden vastgesteld, maar het belang ervan werd nooit volledig onderkend, omdat dit denkbeeld altijd verbonden was met de opvatting van bewustzijn als een mentaal proces of werkzaamheid van de geest.
Iemand kan er zich eventjes rekenschap van geven dat hij lange tijd niet op een bewuste manier leefde. Hij zal deze realisering snel weer vergeten - en zelfs wanneer hij zich deze herinnert - is dit niet bewustzijn. Het is alleen maar de herinnering aan een intense ervaring.
Het is een feit dat het bewustzijn bij de mens, wat dat woordje 'bewustzijn' ook voor jou betekent, nooit in dezelfde toestand blijft. Het is er, of het is er niet. In al het automatische handelen en mechanische gebeuren: meestal niet, dus.
De hoogste bewustzijnsmomenten vormen de zelf-herinneringen. Andere momenten herinnert de mens zich eenvoudig niet. Dit, meer dan iets anders, geeft iemand de illusie van voortdurend bewust te zijn - of, van duurzaam bewustzijn - of, onafgebroken 'gewaarzijn'.
Sommige moderne psychologische scholen verwerpen bewustzijn helemaal, ontkennen zelfs de noodzakelijkheid van een dergelijk begrip, maar dat is alleen maar het summum van onbegrip. Andere scholen - indien deze als zodanig kunnen worden aangemerkt - spreken van bewustzijnstoestanden, en bedoelen daarmee gedachten, gevoelens, bewegingsimpulsen en gewaarwordingen. Dit berust op de fundamentele fout dat men bewustzijn en psychische functies door elkaar haalt, en dus niets met bewustzijn te maken heeft.
Wel is het een feit dat bewustzijn zichtbare, waarneembare graden heeft, althans zichtbaar en waarneembaar voor iemand in zichzelf.
- Ten eerste de duur: hoelang was men bewust? (Eén seconde? Twee? Een minuut?)
- Ten tweede de frequentie: hoe vaak werd men écht bewust? (Eens per dag? Eens per week? Eens per maand?)
- Ten derde de omvang in breedte en diepte: waarvan was men zich bewust? Dit laatste kan in sterke mate veranderen met de innerlijke groei van de mens. (Enig idee wat 'innerlijke groei', losstaande van het fysieke, kan inhouden?)
Indien je enkel de eerste twee punten beschouwen, zul je in staat zijn de idee van een mogelijke evolutie van de mens te begrijpen. Deze idee is verbonden met een zeer belangrijk punt dat volkomen bekend was in oude psychologische scholen, zoals bijvoorbeeld die van de schrijvers van de Philokalia, maar waaraan de Europese filosofie en psychologie van de laatste twee à drie eeuwen ten enenmale voorbij zijn gegaan.
Dit betreft het feit dat bewustzijn door middel van speciale (super)inspanningen en een speciale studie continu en controleerbaar kan worden gemaakt.
Ik zal trachten duidelijk te maken hoe bewustzijn bestudeerd kan worden. Neem een horloge en kijk naar de secondenwijzer terwijl je tegelijkertijd probeert bewust van jezelf te zijn en je te concentreren op de gedachte "Ik ben ...... (vul jouw voornaam en naam in)", "ik ben hier, nu". Probeer aan niets anders te denken, volg eenvoudig de beweging van de secondenwijzer terwijl je bewust bent van jezelf, van jouw naam, van jouw fysieke aanwezigheid op die stoel, en gewaar blijft van de ruimte waarin je vertoeft. Sluit alle andere gedachten buiten.
Als je volhardend bent, zul je in staat zijn dit gedurende twee minuten te doen. Dit is de limiet van jouw bewustzijn. En, als je probeert dit experiment na korte tijd te herhalen, zul je merken dat het moeilijker is dan de eerste maal.
Deze proefneming laat jou zien dat de mens in zijn natuurlijke staat met grote inspanning hoogstens gedurende twee minuten zich van één onderwerp bewust kan zijn.
De belangrijkste gevolgtrekking die men uit dit experiment, als het op de juiste wijze is uitgevoerd, kan maken, is dat de mens zich niet op een bewuste manier van zichzelf bewust is. De illusie dat hij zich van zichzelf bewust is, wordt veroorzaakt door de herinnering, denkprocessen en verbeelding.
Bijvoorbeeld, iemand gaat naar de schouwburg. Als hij daar regelmatig komt, is hij er zich niet speciaal bewust van daar te zijn. Toch kan hij de dingen om zich heen zien en deze waarnemen, van de voorstelling genieten òf deze vervelend vinden, zich het stuk herinneren, zich de mensen herinneren die hij ontmoet heeft, enzovoorts. Dit alles geschiedt 'automatisch'.
Wanneer hij thuiskomt, herinnert hij zich dat hij in de schouwburg was, en hij zal stellig denken dat hij bewust was terwijl hij daar was. En dus bestaat er voor hem geen enkele twijfel omtrent zijn bewustzijn, en hij geeft er zich geen rekenschap van dat zijn bewustzijn volledig afwezig kan zijn, terwijl hij toch redelijk kan handelen, denken en waarnemen.
Niveaus van bewustzijn
In het algemeen gesproken zijn er voor de mens vier bewustzijnstoestanden mogelijk. Dit zijn: slaap, waaktoestand, zelfbewustzijn en objectief bewustzijn. Maar, ofschoon deze vier bewustzijnstoestanden mogelijk voor hem zijn, leeft de mens feitelijk maar in twee ervan: het ene deel van zijn leven brengt hij in slaap door, en het andere in wat de 'waaktoestand' wordt genoemd, hoewel zijn waaktoestand in werkelijkheid maar heel weinig verschilt van de slaaptoestand, omdat het er een verlengde van is.
Jezelf hiervan ietwat bewust worden, is een goed begin in de richting van 'ontwaken'.
Bron: 'De mens en zijn mogelijke evolutie' - van P. D. Ouspensky. Indien je er meer van aan de weet wenst te komen, en misschien het boekje wenst aan te schaffen, raad ik jou deze link aan.
Nota: Bewustzijn kan zich niet uiten via de hersenen, gewoonweg omdat die té langzaam werken. Maar bij tijden kan het bewustzijn zich uiten via het emotioneel centrum, maar dan wordt het 'geweten' gemoemd.
Geweten kan worden omschreven als een emotioneel aanvoelen van de waarheid omtrent een onderwerp. Geweten is in wezen hetzelfde als bewustzijn, alleen doet het ons anders aan. Sommige mensen kunnen dus de waarheid emotioneel aanvoelen, anderen minder.
Indien je daarover, en veel meer aan de weet wil komen, kan je - via de rubriek 'Artikelen' - Zelfkennis - De meest essentiële basisprincipes aankopen voor slechts 12 euro! Een stevige aanrader voor elke 'Zoeker naar de Innerlijke Waarheid'!
Op zoek naar een specifief product, therapeut, organisatie, winkel of praktijk? Klik dan op deze link! (nog in opbouw)
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Voel je je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik hier en, alvast bedankt!
Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB
- Ook kan je in onze webshop iets aankopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
Voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er...: Eclecticus!
En, dan heb je nog de vaste teksten...
DIMschool biedt 10 interessante privé-sessies aan waaruit jij kan kiezen!
Dossier Zelfkennis: Over de Handleiding Pendelen van A tot Z
'Eclecticus': een korte introductie…
Meteorieten zijn hoogstwaarschijnlijk zo oud als onze planeet: eentje kopen?
Prachtige geode amethist schedel van 4 kg 340 gram zoekt een warme thuis.
Wat is jouw Archetype ? En, ken je ook die van jouw partner?