Op 6 februari, tijdens de top van Ljubliana/Slovenië, van de Ministers van Volksgezondheid van de Europese Unie, werden de 'European Guidelines for Quality Assurance in Cervical Cancer Screening' publiekelijk voorgesteld door Markos Kyprianou, Europees Commissaris voor Volksgezondheid.
Deze langverwachte richtlijnen kwamen tot stand onder leiding van Marc Arbyn, coördinator van de Eenheid Kankerepidemiologie van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid in Brussel. Ze zijn het resultaat van meer dan drie jaar discussie en debat met experts van 17 EU lidstaten.
Jaarlijks krijgen ongeveer 34.000 vrouwen in de Europese Unie te maken met de diagnose van kanker van de baarmoederhals en meer dan 16 000 vrouwen sterven hieraan.
De belangrijkste boodschap is dat de screening goed georganiseerd moet worden. Dit houdt in dat vrouwen tussen 25 en 64 jaar uitgenodigd worden om de drie jaar voor een preventief uitstrijkje en dat deelname en resultaten worden geregistreerd. Dankzij deze registratie kan de kwaliteit en het impact van de screening worden gemeten en indien nodig verbeterd.
Experts schatten dat door een goed georganiseerde opsporing en behandeling van precursoren, met andere woorden: voorloperstadium van kanker, ongeveer 80% van alle gevallen van baarmoederhalskanker kunnen voorkomen worden. Om dit doel te bereiken moet men de deelname van de doelgroep maximaliseren, en de kwaliteit van de staalafname en de lezing van het uitstrijkje optimaliseren.
In België heeft slechts 59% van de doelbevolking één of meer uitstrijkjes gehad over de laatste 3 jaar. Deze groep wordt echter te dikwijls onderzocht (doorgaans jaarlijks) en de kwaliteit van de screening is onbekend.
Een belangrijk deel van de Europese aanbevelingen betreft de evaluatie van nieuwe technieken die de uitvoering van de screening kunnen verbeteren, zoals vloeistofcytologie, geautomatiseerde interpretatie van cytologie en detectie van carcinogene types van het humaan papillomavirus (HPV). Als je daarover meer wilt weten, ga dan naar één van onze vorige nieuwsberichtjes, namelijk: via deze link.
Het humaan papillomavirus is een seksueel overdraagbaar virus, dat een zeer belangrijke rol speelt in het ontstaan van baarmoederhalskanker. Iedere vrouw kan met deze ziekte worden geconfronteerd. Het virus wordt overgedragen via huid op huid contact in de schaamstreek (seksueel contact). Ongeveer 80% van alle seksueel actieve vrouwen en mannen zullen ooit in hun leven blootgesteld worden aan het humaan papillomavirus. Terwijl bij de meeste vrouwen baarmoederhalskanker wordt geconstateerd in de leeftijd van 30-60 jaar, zijn de meeste van hen al eerder geïnfecteerd met het humaan papillomavirus, waarschijnlijk toen ze jongvolwassen waren. De laatste jaren zijn testen ontwikkeld die dit virus kunnen opsporen. Bovendien zijn sinds kort vaccins beschikbaar, die beschermen tegen de 2 belangrijkste types van HPV (HPV16 en 18) die in ongeveer 70% van de baarmoederhalskankers voorkomen. (Link)
In de Europese richtlijnen voor screening, wordt de evidentie erkend dat de HPV test nuttig is voor twee indicaties: (a) het selectioneren van vrouwen met een atypisch uitstrijkje (niet duidelijk positief of negatief) die opgevolgd dienen te worden en (b) het voorspellen van een mogelijk succes of mislukking van de behandeling van een pre-cancereus letsel. Of in de toekomst de HPV test het uitstrijkje zal vervangen, zal afhangen van studies die nu nog aan de gang zijn.
De Europese Commissie heeft ondertussen beslist om tegen 2010 bijkomende richtlijnen uit te werken, rekening houdend met de resultaten van de lopende studies voor HPV screening en de toenemende couverture van HPV vaccinatie.
Kun je HPV vermijden?
Omdat de HPV-virus zo besmettelijk is, is algehele preventie geen gemakkelijke zaak.
- Seksuele onthouding, inclusief het vermijden van huid-met-huidcontact zonder penetratie, is in wezen de énige manier om het virus te mijden.
- Levenslange monogamie - seksueel contact met slechts één en dezelfde partner - is een andere effectieve manier om het virus niet aan te trekken.
- Het gebruik van condooms reduceert het risico grotendeels, maar men kan het virus nog altijd opdoen via een onbeschermde huid-met-huidcontact. Anderzijds beschermt een condoom je tegen andere venerische aandoeningen.
- Om de zovele jaren een preventief uitstrijkje laten nemen.
- Jezelf laten vaccineren tegen HPV-types 6, 11, 16 en 18.
Nota: Afbeeldingen en talrijke artikelen uit 2008 werden achteraf verwijderd, omdat ze verouderd waren - of, ze namen teveel schijfruimte in beslag.