Ilka De Bisschop
|
Type:
|
Paperback
|
|
Uitgever:
|
|
|
Gewicht:
|
380 gram
|
|
Aantal Pagina's:
|
247
|
|
ISBN:
|
90-8924-843-9
|
|
ISBN-13:
|
978-90-8924-843-5
|
|
Categorie:
|
Gezondheid
|
|
Richtprijs:
|
€ 21,99
|
Korte Inhoud
Vette vis eten is goed voor jouw geheugen. Wie kruiswoordraadsels oplost, blijft langer fit van geest. Het internet zorgt ervoor dat we ons niet meer kunnen concentreren. Een muziekinstrument bespelen, helpt jouw hersenen beschermen tegen alzheimer. Door een weekendje in de natuur te kamperen, word je beter in probleemoplossend denken. Het zijn het soort adviezen en berichten die we bijna dagelijks te horen of te zien krijgen. Maar wat is er nu eigenlijk allemaal van aan? Kun je jezelf echt 'slimmer eten'? Heeft het zin om je hersenen te trainen of haalt dat niets uit? En word je dommer door de hele dag Facebook te checken?
In elk geval heeft jouw levensstijl grote invloed op de fitheid van jouw brein, op jouw concentratievermogen, jouw geheugen, zelfs op jouw IQ. Jouw voeding, gewoontes, werk en hobby’s bepalen op termijn zelfs mee jouw risico op dementie. Maar, wat werkt en wat niet?
Journaliste en schrijfster Ilka De Bisschop zocht het voor jou uit: door zelf voor proefpersoon te spelen, bijvoorbeeld. Maandenlang probeerde ze onder wetenschappelijke begeleiding alle tips en tricks uit, om na te gaan wat het effect was op haar hersenen. Meer vette vis of minder suiker? Meer sporten of meer lezen? Een digitale detox of net vaker de computer gebruiken? De resultaten zijn verrassend.
Ilka De Bisschop werkt als freelancejournaliste. Ze bracht al eerder twee romans uit bij Houtekiet, zijnde: 'Er is tenminste koffie', en 'Ik weet waar je woont'. 'Zin en onzin van hersentraining' is haar eerste non-fictieboek.
Uittreksel
Plasticiteit, of hoe je hersenen zichzelf kunnen veranderen.
De man die een normaal leven leidde met maar 10 procent van zijn brein.
In 2007 verscheen in het vakblad 'The Lancet' het opmerkelijke verhaal van een 44-jarige Fransman bij wie een ernstig geval van hydrocefalie werd vastgesteld. Een waterhoofd, in de volksmond. Op een MRI-scan bleek het overgrote deel van zijn hersenen verdwenen. De ventrikels - holtes met hersenvocht - hadden 90 procent van de ruimte in zijn schedel ingenomen. Van het volume van het hersenweefsel zelf bleef amper 10 procent over.
Maar wat was het opmerkelijkste aan dat verhaal? Die man was naar de dokter gestapt omdat zijn linkerbeen een beetje slap aanvoelde. Hij leidde een normaal leven, voelde zich relatief gezond, was getrouwd, had twee kinderen en een job als ambtenaar. Bij tests bleek dat hij een IQ had van 70 en een verbaal IQ van 84. Dat is weliswaar lager dan gemiddeld, maar toch nog altijd niet slecht voor iemand die nog maar met 10 procent van zijn hersenvolume rondloopt.
Wat was daar nu precies gebeurd? Bij de man was bij de geboorte al hydrocefalie vastgesteld. Dat wil zeggen dat
hersenvocht zich opstapelt in de schedel. Er werd een shunt geplaatst die het overtollige hersenvocht moest afvoeren.
Op zijn veertiende ontwikkelde hij dan toch neurologische problemen, waarna hij opnieuw werd geopereerd. Alle problemen verdwenen en hij leefde vrolijk verder, vond werk, trouwde, kreeg kinderen. Maar intussen, sinds die operatie op zijn veertiende, hoopte het vocht zich langzaam opnieuw op, ten koste van zijn hersenweefsel. Dat ging zo dertig jaar lang door, tot hij uiteindelijk dan toch last kreeg van een kwaaltje en het probleem werd ontdekt.
De man leed aan een specifiek type van waterhoofd, voor de liefhebbers: ‘niet-communicerende hydrocefalie’.
Bij die vorm hoopt het vocht zich zeer traag op. Net dat de aandoening zo langzaam is geëvolueerd, verklaart waarschijnlijk waarom de man nog leeft, en nog grotendeels normaal functioneert.
Wanneer je van vandaag op morgen 90 procent van iemands brein zou weghalen, zouden de zaken er heel anders voorstaan. Maar de hersenen van de Fransman deden er dertig jaar over. Waarschijnlijk is hij geen volledige delen van zijn hersenen kwijt, maar zijn alle delen langzaamaan naar de buitenkant samengedrukt tot zeer dunne lagen. Zijn hersenen pasten zich elke dag opnieuw aan de krimpende ruimte aan. Wanneer bepaalde hersendelen uitvallen, kunnen andere gebieden die taken overnemen. Dat is hier waarschijnlijk gebeurd. Door het langzame verloop van de aandoening kregen zijn hersenen de kans om elke dag opnieuw oplossingen te vinden voor de voortschrijdende beschadiging.
Dit verhaal toont aan hoe spectaculair het aanpassingsvermogen van de menselijke hersenen is. Dat principe noemen we plasticiteit. Ook gezonde hersenen ontwikkelen zich continu en passen zich aan de omstandigheden aan. Dat is een proces dat je leven lang doorgaat. Het vertraagt naarmate je ouder wordt, maar het valt niet stil. In welke richting je hersenen evolueren, wordt mee bepaald door je genetische aanleg en door je omgeving, maar wordt ook fel beïnvloed door je gedrag.
Bedrijven die zich toeleggen op hersentraining programma’s maken graag de vergelijking met een spier. Je zou je hersenen kunnen trainen op dezelfde manier als je een spier traint. Maar de realiteit is een pak complexer.
Laten we eerst de hersenen even onder de loep nemen. De menselijke hersenen wegen grofweg tussen één en anderhalve kilogram. Hoewel ze maar een klein deel van ons lichaamsgewicht uitmaken, vergen ze een massa energie. Ze verbruiken ongeveer een vijfde van al de zuurstof die je inademt, en een kwart van alle energie die je inneemt.
Als je van dichterbij gaat kijken, bestaan de hersenen uit een gigantische massa zenuwcellen of neuronen. Volgens recent onderzoek zijn dat er naar schatting 86 miljard, andere bronnen spreken zelfs van duizend miljard - ik heb ze niet nageteld. Die zenuwcellen hebben vertakte tentakels, die we dendrieten noemen, en een dikke uitloper die hen met andere zenuwcellen verbindt, een axon. De hersencellen en hun vertakkingen vormen samen de zogenoemde grijze materie van je brein. De axonen zijn ...
|