Niets - Van vacuüm tot absolute nulpunt

Jeremy Webb

	Type:	Paperback
	Uitgever:	Veen Magazines
	Gewicht:	360 gram
	Aantal Pagina's:	310
	ISBN:	90-8571-448-6
	ISBN-13:	978-90-8571-448-4
	Categorie:	Exacte Wetenschappen
	Richtprijs:	€ 19,99

Korte Inhoud

Zonder datgene wat we lang voor niets hielden, zouden we nergens zijn. Misschien ligt daar juist de sleutel tot ons begrip van alles. Het begin en einde van het uitdijend heelal, massa, donkere energie, supergeleiding, bewustzijn - al die topics zijn spelers in Niets. Topauteurs behandelen `nietsige` zaken als nul, de oerknal, lege ruimte, edelgassen en het placebo-effect. Zo gaan ze tot de grenzen van de wetenschap en geven ze inzicht in de grootste mysteries van onze wereld.

'Niets - Van vacuüm tot absolute nulpunt' is een prachtige compilatie van artikelen uit New Scientist, samengesteld en aangevuld door hoofdredacteur Jeremy Webb. Met verder bijdragen van Ian Stewart, Marcus Chow, Nigel Henbest, Michael Brooks, Paul Davies en David E. Fisher.

Uittreksel

Bladzijde 6 - Inleiding

Hier heb ik een raadsel voor je: wat hebben de oerknal, de vloek van de dood, tepels van mannen, antimaterievallen, supergeleiders, pinguïnkuikens en xenon gemeen? Het antwoord is natuurlijk: helemaal niets. Ik wil daarmee echter niet zeggen dat ze volledig niets met elkaar te maken hebben. Integendeel. Ze zijn met elkaar verbonden door het benul van 'niets' - nada, nichts, niente.

Je denkt wellicht dat een boek over niets verdacht veel op iets tegenstrijdigs lijkt. Gelukkig is er volop te ontdekken, omdat 'niets' al meer dan tweeduizend jaar een gespreksonderwerp is. De Oude Grieken ruzieden er al over. Het wel en wee van niets is door de eeuwen heen zo veranderd dat je haast weet waar je in de geschiedenis bent als je de dan heersende ideeën over niets weet.

Neem bijvoorbeeld nul, het symbool voor de afwezigheid van dingen. Ze ontstond deels in Babylonië rond 300 v.Chr. De rest verscheen duizend jaar later toen de Indiërs het idee lieten versmelten met het oude symbool voor niets. Vierhonderd jaren gingen voorbij voordat ze in Europa belandde, waar ze in eerste instantie werd gemeden omdat ze een gevaarlijke uitvinding was. Tegen de zeventiende eeuw verkreeg ze acceptatie en heden ten dage is ze cruciaal voor de definitie van elk getal dat je gebruikt. Je zult op de volgende pagina's alles over die gebeurtenissen ontdekken. Maar er is nog meer.

Het woord niets wordt toegepast in allerlei situaties en iedere keer verwijst het naar een ander aspect van de werkelijkheid. Kan iets werkelijk uit niets ontstaan? Wat gebeurt er in onze hersenen als we nergens aan denken? Waarom doen sommige dieren de hele dag niets? Dat zijn allemaal vragen die wetenschappers hebben gesteld en waarop ze intrigerende antwoorden verkregen.

Op die manier verandert niets in een lens waarmee we het heelal rondom ons kunnen verkennen en zelfs wat het is om mens te zijn. Het onthult opstellingen van weleer en het denken van nu.

Een voorbeeld is het vacuüm, het ledige, waarover de Grieken zoveel eeuwen geleden kibbelden. Eerst bestond het niet, en toen in de zeventiende eeuw bestond het wel. Gedurende de negentiende eeuw was het gevuld met een mysterieuze substantie die ether werd genoemd. Dat werd begin twintigste eeuw weer verworpen, maar rond 1930 veranderde de leegte in het vacuum van de quantumtheorie, en dichter bij niets kun je eigenlijk niet komen. Het is een ruimte gevuld met deeltjes die verschijnen en verdwijnen.

Zoals dit voorbeeld laat zien, zijn 'nietsen' gewoonlijk uitersten. Ze zitten doorgaans aan één uiteinde van het spectrum. Als wetenschappers een verschijnsel willen onderzoeken, kijken ze naar een extreme versie daarvan, omdat de meespelende factoren dan vaak beter opvallen. Als je dus het gevolg van inactiviteit op het lichaam wilt meten, dan stuur je je proefpersonen een lange tijd naar bed en beveel je ze absoluut niets te doen. Het resultaat van dat betreffende experiment veranderde van de ene op de andere dag de gezondheidszorg.

Een ander uiterste is absoluut nul, de koudste koude die kan bestaan, waar het thermische schudden van ato¬men nagenoeg volledig verdwenen is. Onze reis naar het absolute nulpunt was moeizaam, vol met misvattingen en doodlopende steegjes. De menselijke onderzoekdrang onthulde uiteindelijk een wereld vol bizar gedrag die we nimmer hadden kunnen voorspellen.

Nietsen kunnen moeilijk bereikbaar zijn. We hebben het absolute nulpunt niet bereikt en waarschijnlijk zullen we dat ook nooit doen. Nietsen kunnen ook rommelig zijn. Wat wordt beschreven als het vacuum van de ruimte blijkt er niet een, maar vele te zijn. En netsen kunnen krachtig zijn. Zieke mensen kunnen genezen nadat ze met een dokter praten zelfs als er niets stoffelijks is uitgewisseld. Dat effect, dat zelfs de slimste breinen in de medische wetenschap versteld doet staan, heeft een net zo krachtige slechte tegenhanger.

Dat zijn nog maar een paar van de manieren waarop niets ons een glimp van het heelal kan geven. Het zou vrij gemakkelijk zijn om deze verhalen te groeperen in hoofdstukken die op conventionele wijze naar vakgebied zijn ingedeeld - kosmologie, wiskunde enzovoort. Maar bij New Scientist, dat de meeste van deze essays publiceerde, merkten we dat variatie zeer gewaardeerd wordt en dat het wijs is om in elke uitgave van het tijdschrift voor elk wat wils te bieden.

In die geest heb ik daarom hoofdstukken gemaakt rond thema's zoals oorsprongen, mysteries en verras¬singen. Als natuurkunde je niet kan bekoren, dan zal het niet lang duren voordat je bij iets uitkomt dat je beter smaakt. Ik hoop je te boeien met het brede palet van manieren waarop niets ons denken heeft beïnvloed.

Thema's zoals de geboorte en dood van het heelal, het vacuum, de kracht van niets, nul en absoluut nul doorspekken deze hoofdstukken. Voor wie alle bijdragen rondom een specifiek thema wil lezen, wijst aan het eind van elke bijdrage een richtingsbord je naar de volgende bijdrage in de keten.

Eén vorm van gebruik van het woord niets houdt een gebrek aan waarde in: als iets onbetekenend is, zeggen mensen vaak 'het is niets'. Die betekenis stamt duidelijk uit een tijd voor dat we beseften hoe waardevol niets is. Ik hoop dat ik je ervan kan overtuigen dat het concept rijk aan betekenis en gevolgen is.

Koop dit boek bij

---

Bestellen