Boekrecensie van Russische zon: Over Poesjkin door Hans Boland

Alexandr Poesjkin (1799-1837) wordt in Rusland "de Zon van onze Literatuur" genoemd. Zijn werk werd een richtsnoer voor vrijwel alle grote Russische schrijvers. In onze gewesten is hij echter veel minder bekend dan zijn literair nageslacht.

In het laatste van deze zes essays, die bij Poesjkins tweehonderste geboortedag in 1999 verschenen, zoekt vertaler Hans Boland een antwoord op het probleem van de discrepantie tussen Poesjkins populariteit in eigen land en die daarbuiten. Dit is dan ook een 2de herduk.

Poesjkinks levensverhaal wordt hieraan voorafgaand verteld vanuit vijf perspectieven: geboorte, liefde, vriendschap, politiek en dood. Het zijn vijf wandelingen door een spectaculair, maar zeer kort leven: Poesjkin werd in Moskou geboren, in Sint-Petersburg ontdekt als wonderkind, op zijn twintigste door tsaar Alexander I voor zes jaar naar de provincie verbannen, door diens opvolger Nicolaas I teruggehaald naar de hoofdstad, waar hij tien jaar later in een duel de dood vond. Hij was toen 38 jaar jong.

Met enige tientallen gedichten, waarvan het merendeel voor het eerst in het Nederlands verschijnt, als leidraad, belicht Hans Boland de historische en biografische achtergronden van de dichter "zonder wie Rusland ondenkbaar is".

Uittreksel

Blz. 235: Poesjkin is uniek en onontbeerlijk in de Europese literatuur. Als achttiende-eeuwer is hij veruit onze grootste en rijkste schrijver. Men kan zijn rijkdommen nog enigszins objectief aantonen met de thematische en de vaktechnische rijkdom van zijn oeuvre. Dat bij zijn dichterschap dat van Voltaire of Pope verbleekt, terwijl alleen dat van Goethe, een negentiende-eeuwer, zich kan meten met het zijne, kan alleen zijn werk bewijzen, en perfecte vertalingen bestaan niet. Wie het niet opbrengt om met meer of minder moeizame vertalingen, zo goed en kwaad als het lukt, tot Poesjkin door te dringen, mag zelf Russisch leren. Aan wie daar geen tijd of aanleg voor zegt te hebben en het wonder van Poesjkin niet bespeurt door de vertaling heen, is alle moeite verspild.

Niet dat het veel uitmaakt. De Europese cultuur heeft in de achttiende eeuw niet alleen de beschikking over een zeer groot componist, maar ook over een zeer groot dichter, die in de negentiende eeuw leefde, van het formaat van Goethe was, maar van temperament diens tegenvoeter, eerder een Heine dan een Byron, iemand op wie men nooit uitgelezen raakt.

Recensie

door Tsenne Kikke

Poesjkin heeft in zijn véél te korte leven een duizendtal gedichten geschreven, en hij is dus de moeite waard om er een studie van te maken. Er staan tientallen gedichten van zijn hand in afgedrukt, maar het is eerder een biografie dan een dichtbundel.

Wel is het vanzelfsprekend, dat iemand die geen interesse stelt in de wereld van de dichtkunst, noch in het leven en in het werk van Poesjkin, dit boek niet zal aankopen. Nochtans is het lezen van de inhoud van dit boek de moeite waard voor elkeen die zich wenst te verdiepen in de wereld van de poëzie.

Russische zon: Over Poesjkin

Hans Boland

Korte Inhoud

Uittreksel

Recensie