Parapsychologie vandaag - Nieuwe vormen van onderzoek

John Beloff

	Type:	Paperback
	Uitgever:
	Gewicht:	Onbekend
	Aantal Pagina's:	213
	ISBN:	90-6069-209-8
	ISBN-13:	978-90-6069-209-7
	Categorie:	Parapsychologie
	Richtprijs:	€ 19,95

Korte Inhoud

Na ruim een halve eeuw strijd wordt de parapsychologie als wetenschap 'erkend'. De moderne methoden waarmee men tegenwoordig werkt, de bewijzen die men eist, de beveiligingen tegen het altijd aanwezige gevaar van misleiding en charlatanerie, maar vooral de 'soorten' parapsychologische verschijnselen waarmee men te maken krijgt, worden hier door Beloff c.s. beschreven.

"Als ons inzicht wat verder is gevorderd zou het heel goed kunnen blijken, dat het onderscheid tussen 'paranormale' en 'normale' psychologie slechts een manifestatie is van onze huidige onwetendheid op beide terreinen". (uit de inleiding van prof. Duijker).

Uittreksel

Blz. 9: Voorwoord

Een van de voordelen van een voorwoord is dat het gelegenheid biedt om nog een paar laatste woorden aan het boek toe te voegen voor het definitief verschijnt.

Sinds dit boek geschreven is, heeft zich een verschijnsel voorgedaan dat zulke vèrstrekkende gevolgen kan hebben dat deze `nieuwe wegen' misschien al gauw 'oude wegen' blijken te zijn. Ik denk aan het recente Europese optreden van Uri Geller. Het is op het ogenblik nog niet mogelijk te zeggen of Geller is wat hij beweert te zijn of dat hij een bedrieger is. We weten dat hij heeft beantwoord aan de eisen van de wetenschappelijke staf van het Stanford research institute in Californië die proeven met hem genomen heeft. Maar al zijn die proeven gefilmd, er is nog geen gedetailleerd verslag van verschenen en hoe nauwgezet de wetenschapsmensen hun werk ook gedaan zullen hebben, niemand zal ooit weten hoever de kunst van het bedrog kan gaan. De professionele variété-artiesten staan erg sceptisch tegenover Geller en hij heeft van zijn kant steeds geweigerd een confrontatie met ze aan te gaan. Niettemin heeft hij beloofd mee te werken aan verdere experimenten onder leiding van erkende geleerden in Engeland en als hij die doorstaat, zullen we hem erg serieus moeten nemen. Want zelfs al kan men nooit op logische gronden de mogelijkheid van trucage uitsluiten, men kan toch de relevantie ervan tot nul reduceren.

In de samenvatting van het artikel van Hans Bender heb ik speels opgemerkt dat er haast geen echte fysieke mediums meer zijn. Als Geller authentiek zou blijken te zijn, zullen we voor de toekomst rekening dienen te houden met een voorbeeld van fysiek mediumschap, zoals we niet meer beleefd hebben sinds D. D. Home honderd jaar geleden zijn tijdgenoten in verbazing bracht. Toen Home in 1855 van Amerika naar Engeland kwam, bracht hij bovendien een reeks gebeurtenissen op gang die veel verder gingen dan de verschijnselen die direct met hem zelf te maken hadden. Al gauw wijdden in heel Europa en in elke laag van de samenleving gezinnen zich aan tafeldansseances en verbreidde het spiritisme zich als religieuze beweging over de hele wereld. Na het bezoek van Geller aan Engeland in het eind van 1973 hebben tientallen mensen, maar vooral kinderen, plotseling ontdekt dat ook zij over het vermogen beschikten lepels en vorken te verbuigen door er alleen maar over te strijken. Voorlopig lijken deze vreemde eigenschappen even moeilijk te onderzoeken als tafellevitaties en ik ken geen geval waarvan de authenticiteit behoorlijk is vastgesteld, maar ze zijn wel intrigerend. In tegenstelling tot Home heeft Geller niet verklaard dat hij een goddelijke boodschap heeft — zijn persoonlijke mythologie is meer in overeenstemming met de tijd van de ruimtevaart — en ik hoef me hier niet af te vragen of hij later nog eens een nieuwe religieuze beweging zal beginnen. Maar evenals het begin van de wetenschappelijke beoefening van de parapsychologie ligt bij de proeven die William Crookes tussen 1870 en 1873 heeft uitgevoerd met Home en omdat die proeven regelrecht geleid hebben tot de oprichting van de Society for psychical research in 1882, zouden positieve resultaten van een onderzoek van Geller een nieuw tijdvak in de parapsychologie kunnen inluiden.

Men denke in dit verband aan het nauwgezette werk van dr. J. G. Pratt dat in dit boek in de vijfde bijdrage beschreven is. Van overal ter wereld (zelfs uit Japan en Tasmanië) hebben parapsychologen graag een reis naar Praag gemaakt om het voorrecht te genieten van experimenten met Stepanek die, als hij in vorm was, door helderziendheid de witte en de groene kanten van gekleurde kaarten kon onderscheiden in ongeveer 55 procent van de gevallen hoewel de kans daarop maar 50 procent is. Toch is de wetenschap bijna volslagen onverschillig gebleven voor dat zorgvuldig statistisch aangetoonde bewijs van het bestaan van buitenzintuiglijke waarneming.

Nu beweert Geller dat hij tekeningen die verpakt zijn in ondoorzichtige dichtgeplakte enveloppen kan reproduceren met een nauwkeurigheid die niet statistisch hoeft te worden vastgesteld! Ik merk nu al dat mijn wetenschappelijke collega's in Edinburgh, die nog nooit enige aandacht besteed hebben aan parapsychologie, plotseling belangstelling gekregen hebben voor het bestaan van het paranormale.

Maar zelfs als de verschijnselen van Geller echt zijn en zelfs als hij bereid is ze te laten onderzoeken, kan geen enkele wetenschap zich veroorloven afhankelijk te zijn van een enkel uniek individu. Daarom blijft de behoefte aan een herhaalbaar experiment even dringend als ooit tevoren. Daarom hoeft ook niets in dit boek overbodig te zijn. Integendeel, het hele gebied van de parapsychologie kan er een sterke stimulans door krijgen. Vooral het werk met dieren dat John Randall in hoofdstuk 4 bespreekt, zou van even groot belang blijven. Op mijn eigen instituut wordt er al aan dat probleem gewerkt en de eerste resultaten zijn bemoedigend. Datzelfde kan ook gezegd worden van het belang van de andere gebieden van onderzoek die in dit boek aan de orde komen; die bieden alle zicht op nieuwe mogelijkheden.

Het andere voordeel van een voorwoord is dat het een redacteur gelegenheid biedt de schrijvers te bedanken omdat er zonder hun medewerking geen boek zou zijn geweest. Dat doe ik dan nu graag, maar ik wil in het bijzonder Arthur Koestler bedanken voor zijn nawoord. Hij heeft pertinent geweigerd een honorarium te aanvaarden zodat het in feite een gebaar van louter goede wil is in het belang van een strijdende wetenschap die volgens hem al te lang is verwaarloosd. Zijn eigen benadering is, zoals u kunt lezen, anders dan de mijne. Hij zegt dat er tussen het causale beginsel enerzijds en het optreden van kans of toeval anderzijds nog een derde natuurlijk beginsel op erkenning wacht en dat dat beginsel wel eens de basis zou kunnen zijn van veel verschijnselen die we hier psi-verschijnselen noemen. Als experimenteel psycholoog hoop ik eigenlijk dat hij zich vergist, omdat iemand die experimenteert graag denkt dat zijn resultaten inderdaad het gevolg zijn van oorzaken die hij zelf gemanipuleerd heeft. Maar hoe onze visies ook mogen verschillen — en dit is niet de plaats om daarover te discussiëren — ik ben hem heel erkentelijk voor zijn vriendelijke medewerking en zijn stimulerend commentaar op dit boek.

Januari 1974 John Beloff - Universiteit van Edinburgh, Afdeling Psychologie