|
|
Storytelling in 12 stappen
|
|
Mieke Bouma
|
Type:
|
Paperback
|
|
Uitgever:
|
Augustus
|
|
Gewicht:
|
210 gram
|
|
Aantal Pagina's:
|
144
|
|
ISBN:
|
90-457-0446-3
|
|
ISBN-13:
|
978-90-457-0446-3
|
|
Categorie:
|
Literatuur
|
|
Richtprijs:
|
€ 15
|
Korte Inhoud
Dit boek is gebaseerd op de Monomythe van Joseph Campbell 'Reis van de Held' en 'The Writer's Journey' van Christopher Vogler. Voor schrijvers en verhalenvertellers vormt deze mythische verhaalstructuur een onuitputtelijke inspiratiebron.
In deze praktische schrijfgids behandelt scenarioschrijver en schrijfdocent Mieke Bouma dit verhaalmodel stap voor stap. 'Storytelling in 12' stappen biedt schrijvers en verhalenvertellers richtlijnen voor het construeren van sterke plots en het creëren van universele en levensechte karakters. Oefeningen en praktische opdrachten helpen bij het oplossen van schrijfproblemen, zorgen voor inspiratie en prikkelen de verbeelding.
Dit boek is niet alleen een avontuur voor auteurs, scenaristen, toneelschrijvers en producenten, maar voor iedereen die van verhalen houdt en ze wil (leren) schrijven of vertellen.
Uittreksel
Blz. 21: Wat hebben Dante en James Bond met elkaar gemeen? Wat is de overeenkomst tussen een soapaflevering en een Griekse mythe?
Het antwoord is simpel: ieder goed verhaal gaat eigenlijk over een reis, een avontuur, waarbij de hoofdpersoon, die door Campbell 'de Held' wordt genoemd, uitgedaagd wordt zijn gewone leventje achter zich te laten om een onbekend avontuur aan te gaan. In de meeste verhalen leidt die reis, of die nu metaforisch is (een innerlijke reis) of daadwerkelijk plaatsvindt, via hoogtepunten en dieptepunten uiteindelijk tot groei en (zelf)ontwikkeling. Aan het einde is de held (of de groep waar hij deel van uitmaakt) niet meer wie hij aan het begin was. Hij is wijzer, gelukkiger of minder eenzaam geworden, en heeft bepaalde inzichten verworven. En als het slecht afloopt, dan zijn er toch lessen geleerd en is de gemeenschap verrijkt.
Een goed verhaal gaat dus over een betekenisvolle verandering in het leven van de held. En die verandering draagt een aantal emotionele, psychologische en spirituele lessen in zich. Het gaat over waarden en deugden, over ethiek. Hoe boontje om zijn loontje kwam, hoe nederigheid beloond wordt en liefde alles overwint.
Is dit altijd zo? Nee. Er zijn ook verhalen waarin de hoofdpersoon niet verandert en geen enkele les lijkt te leren, en waarin verandering van waarden helemaal niet aan de orde is. In die gevallen wordt daarmee dat 'niet-veranderen' gethematiseerd. Juist het onvermogen om tot inzicht te komen, om de les te leren, is dan wat er als uitkomst overblijft. In het hoofdstuk 'helden en heldinnen' wordt dit uitgebreider besproken.
Waar komen verhalen vandaan? Zitten ze in de lucht, bewaren we ze in onze ziel? Waarom is er maar een beperkt aantal dramatische situaties, zoals Jan Veldman beschrijft in De 36 dramatische situaties (Schrijfbibliotheek)? Campbell zegt: ieder verhaal is in essentie een variatie op een oeroud thema; de mens die wordt voortgedreven door zijn wil en zijn diepste verlangen om de schat, de graal, de moordenaar, de geliefde, het elixer, de waarheid, rust of God te vinden, maar in dit verlangen wordt gefrustreerd. Die frustratie of dat dilemma zorgt ervoor dat hij in actie komt en allerlei moeilijkheden het hoofd moet zien te bieden. En uiteindelijk is er een les geleerd.
Veel verhalen lijken daarom qua basisstructuur op elkaar. Ze zijn, als je het goed bekijkt, opgebouwd volgens een aantal universele en herkenbare principes. We herkennen die opbouw niet alleen in grote verhalen maar ook in strips, sprookjes, flauwe moppen en persoonlijke anekdotes. In het begin is er altijd betrekkelijke rust; dan gebeurt er iets wat tot verwarring, chaos of crisis leidt, en uiteindelijk wordt dat allemaal weer ingelost, opgelost of uit de wereld geholpen.
Dat is de oerstructuur van ieder verhaal: orde, chaos, resolutie. In de diepte gaan verhalen, maar ook problemen, op elkaar lijken. Het is net als met het menselijk lichaam: uiterlijk allemaal anders, maar hoe dieper we in het lichaam duiken, hoe meer we op elkaar lijken. Twee harten zijn al moeilijker van elkaar te onderscheiden; twee cellen al helemaal, en het menselijke DNA is voor meer dan 99 procent identiek.
Hoewel wij in het Westen onze levenslijn vaak afbeelden als een streep met een begin (geboorte) en een einde (dood), wordt het leven steeds opnieuw gecreëerd. De Reis van de Held toont ons dat het leven cyclisch is. Iedere dag is er immers een nieuwe dag, die weer afgesloten wordt met een nacht. Na iedere zomer volgt de herfst, en in iedere winter schuilt de belofte van een nieuwe lente. Eb en vloed wisselen elkaar af, net als voor- en tegenspoed.
Iedere keer kunnen we in een nieuw avontuur stappen en een bepaalde fase van ons leven achterlaten. Daarbij: iedere dood draagt altijd weer de belofte van nieuw leven in zich. Onze ontwikkeling, van kind tot volwassene, maar ook onze evolutionaire ontwikkeling, verloopt cyclisch, volgens ups en downs, via dag en nacht, via hoogtepunten en dieptepunten.
De Reis van de Held is een optimistische visie op hoe het leven werkt. We moeten (innerlijke) draken verslaan en af en toe door de hel gaan, maar dan biedt het leven ons de benodigde lessen en inzichten, en kunnen we ons voortdurend vernieuwen en ontwikkelen.
Verlangen is de motor van alle verhalen. Dat waar we naar verlangen, waar we van dromen, zet ons voortdurend in beweging. Heimelijk streven we allemaal naar geluk, erkenning, ultieme liefde en heelheid, en die krijgen gestalte in het object van ons verlangen: een geliefde, een huis, een baan, roem, geld, gezondheid. We doen vreselijk ons best dat verlangen te vervullen of dat ideaal te verwezenlijken, maar zodra we die vervulling en verwezenlijking gevonden hebben, ontstaat er alweer een nieuw verlangen. Heb je eenmaal die nieuwe baan, dan begin je alweer te verlangen naar een uitgebreide vakantie. Het paradijs bestaat maar tijdelijk.
En dat is meteen ook het drama van het menselijk leven. Net als we een zekere mate van vrede en stabiliteit hebben bereikt, beginnen zaken zich alweer te kantelen, begint de innerlijke onrust opnieuw, verliezen we de macht over het stuur of keert het tij. En in de diepste duisternis dient zich dan een nieuw lichtpuntje aan en herwinnen we onszelf.
Deze eeuwigdurende cycli van geboorte en dood tonen ons het mysterie van het leven, dat we alleen maar via het contrast en het conflict kunnen ervaren. Boeddhisten leren ons dat we alleen vrede kunnen vinden in het huidige moment, maar de meesten vinden die rust of vrede pas in de dood.
Recensie
door
Tsenne Kikke
Mieke Bouma is opgeleid in het theatervak, was docent aan de Theaterschool in Amsterdam, studeerde Theater-, Film- en TV-wetenschappen en ontwikkelde zich als scenarioschrijver en scenariodocent. Ze was oprichter en directeur van Scriptschool, Amsterdam en schrijft voor theater, film, televisieseries en opdrachtfilms. Met regelmaat geeft ze vertel- en schrijfworkshops en is expert op het gebied van Storytelling in organisaties.
Dit boekje is vooral geïnspireerd op 'The Writers Journey' uit 1998 van Christopher Vogler en op het gepubliceerde werk van Joseph Campbell uit 1990. Het is de waarheid: ieder mensenleven zit vol verhalen. De meesten daarvan zitten verstopt onder de waan van de dag, oordelen over eigen zijn en kunnen, of tijdelijk geheugenverlies. Zonde, vindt Mieke Bouma, want juist de persoonlijke verhalen bevatten veel rijkdom niet alleen voor de eigenaar ervan maar ook voor anderen. Het mooie van dit boek is dat Mieke de oude, universele levensreis weet te verbinden met de persoonlijke.
Door haar eigen 'Heldenverhalen' zit je er direct in-en-gaan luikjes uit je eigen geschiedenis op een kier. De verschillende fasen die de Held op zijn reis aflegt zijn zeer herkenbaar en daardoor wordt de voorraad die ergens verscholen ligt, wakker geroepen.
De oefeningen en opdrachten sluiten steeds naadloos aan bij het coherent en overzichtelijk opgebouwde verhaal. Het leuke van dit boekje is dat je snel begrijpt hoe de universele reis van de Held in elkaar zit zodat je het als een verhaal tot je kunt nemen. En daarnaast kun je het als werkboek gebruiken om je verhalen te voorschijn te toveren.
Het boekje is een aanrader voor eenieder die het aandurft een verhaal te gaan uitschrijven.
|