Het Jezus Mysterie - Op zoek naar de waarheid

Originele titel: Die Jesus-mythen - Sensationen un Legenden

Bernd Kollman

	Type:	Paperback
	Uitgever:	Kok
	Gewicht:	225 gram
	Aantal Pagina's:	170
	ISBN:	90-435-1819-0
	ISBN-13:	978-90-435-1819-2
	Categorie:	Christendom
	Richtprijs:	€ 18,5

Korte Inhoud

In zijn boek 'Het Jezus mysterie - Op zoek naar de waarheid' neemt de 51-jarige Bernd Kollmann, hoogleraar in Siegen en kenner van het vroege christendom, sensationele beweringen over Jezus onder de loep.

Was Jezus het kind van een Romeinse soldaat? Heeft hij de kruisiging overleefd? Is de lijkwade van Turijn echt? Wat klopt er van de Da Vinci Code? Telkens duiken er verhalen op over het leven van Jezus. De commercie springt er gretig op in met 'onthullende' boeken en spannende films.

Bernd Kollmann onderzoekt twintig van deze vaak al heel oude verhalen op de vraag van wat er van waar is. Het grootste deel van de spectaculaire onthullingen heeft het kritisch onderzoek niet doorstaan en is bij nader inzien in rook opgegaan.

Kollmann doorprikt de sensatieverhalen en de daarmee samenhangende mythen en legenden. Hij behandelt de Bijbelse thema's vanuit een andere hoek maar ook dat kan spannend en fascinerend zijn.

Uittreksel

Blz. 47: Het Geheime evangelie van Marcus - Jezus' nacht met de naakte jongeling...

Het Geheime evangelie van Marcus heeft meer dan eens aanleiding gegeven tot de speculatie dat Jezus zich bediend zou hebben van magische praktijken, dat hij geheime esoterische ideeën zou hebben verspreid en misschien zelfs homoseksuele riten zou hebben voltrokken. De fragmenten van een tot dan toe onbekende versie van het Evangelie van Marcus werden ontdekt door Morton Smith (1915-1991), een geleerde van de Columbia University in New York. Deze verbleef in 1958 voor onderzoek in het orthodoxe woestijnklooster Mar Saba in de buurt van Jeruzalem. In een Nederlandse uitgave van de brieven van de vroegchristelijke bisschop en martelaar Ignatius van Antiochië uit 1646 vond Smith naar eigen zeggen op de onbedrukte laatste bladzijden een handgeschreven tekst die op de derde bladzijde midden in een zin afbreekt en gezien het schriftbeeld in de achttiende eeuw thuishoort. Dit manuscript bleek bij nader inzien een kopie te zijn van een brief die de grote Egyptische kerkleraar Clemens van Alexandrië rond 200 aan een zekere Theodorus had geschreven. Daarin wordt geciteerd uit een 'Geheim evangelie van Marcus' waar de gnostische groepering van de karpokratianen zich meester van had gemaakt en door toevoegingen vervalst had.

Morton Smith hield de sensationele vondst lange tijd geheim. Pas in 1973 ging de ontdekker over tot publicatie van de tekst. De reeds genoemde uitgave van de brieven van Ignatius werd daarna door het klooster Mar Saba overgebracht naar de bibliotheek van het Grieks-orthodoxe patriarchaat in Jeruzalem. Morton Smith had de handgeschreven toevoeging in 1958 al gefotografeerd, maar in 1976 werden er opnieuw foto's van gemaakt. De bladzijden met de Clemensbrief zijn toen uit het boek gehaald om ze te conserveren en sindsdien zijn ze spoorloos. Het wetenschappelijk onderzoek van het omstreden document kan zich dus uitsluitend baseren op foto's. Er kan bijvoorbeeld geen chemische analyse van de inkt worden gemaakt om uitsluitsel te geven over de vraag of de handgeschreven toevoeging echt uit de achttiende eeuw is, of dat deze afkomstig is van een vervalser uit de twintigste eeuw. Gelet op de merkwaardige omstandigheden waaronder het handschrift werd gevonden en de steeds weer uitgestelde publicatie ervan werd Smith, die bekend stond om zijn zonderlinge gevoel voor humor, er steeds van verdacht dat hij de tekst - waarvan het origineel niet meer te vinden was - volledig had vervalst om de wetenschappelijke wereld eens flink bij de neus te nemen.

Twee verhandelingen van later datum proberen dit te onderbouwen. Stephen C. Carlson doet in zijn boek The Gospel Hoax uit 2005 zijn best om te bewijzen dat in het taalgebruik van het Geheime evangelie van Marcus omschrijvingen worden gebruikt voor seksualiteit, respectievelijk homoseksualiteit, die in de jaren vijftig wijdverbreid waren, maar die de klassieke lezer niet begrepen zou hebben. Het ging om een vervalsing waar alleen Smith maar toe in staat was geweest. Bovendien had Smith in een publicatie in 1951 het 'Geheim van het Rijk Gods' al in verband gebracht met verboden seksuele betrekkingen en op die manier al jaren vóór zijn vermeende ontdekking van het Geheime evangelie van Marcus een van zijn centrale thema's ontwikkeld. Smith zou in de brief de voor Clemens van Alexandrië zo typerende stijl en het Griekse schrift van de achttiende eeuw geïmiteerd hebben om te bewijzen dat hij in staat was om de wereld van de geleerden bij de neus te nemen en om met een blik op een heel andere Jezus de zelfingenomenheid van het vrome establishment aan het wankelen te brengen. In het in 2006 verschenen onderzoek The Secret Gospel of Mark Unveiled komt Peter Jeffery echter met de theorie dat Smith het document heeft vervalst vanuit dezelfde motieven als Oscar Wildes Salomé, namelijk om het christelijk ideaal van monogame heteroseksualiteit belachelijk te maken.

Wie zich serieus met het Geheime evangelie van Marcus inlaat, loopt dus altijd het risico dat hij bij de neus wordt genomen.

Ook met de onderzoeken van Carlson en Jeffery is het laatste woord in deze zaak nog lang niet gezegd. De heersende mening is nog steeds dat het bij deze vondst om een echt handschrift gaat en om een authentiek getuigenis van Clemens van Alexandrië. Waarschijnlijk heeft een monnik van het klooster in de achttiende eeuw de brief van Clemens met de hand overgeschreven en - wat gezien de papierschaarste in die tijd niet ongebruikelijk was - daar de onbeschreven bladzijden van een boek uit de kloosterbibliotheek voor gebruikt.

Volgens de oudkerkelijke traditie heeft Marcus zijn evangelie in Rome geschreven. Later zou hij naar Alexandrië in Egypte zijn gegaan om daar een martelaarsdood te sterven. Uit de brief van Clemens aan Theodorus komt naar voren dat er in Alexandrië een 'meer geestelijke' versie van het Evangelie van Marcus circuleerde dat zorgvuldig bewaakt werd en uitsluitend toegankelijk was voor een exclusieve kring van ingewijden in de grote geheimen. Dit boek zou Marcus persoonlijk hebben geschreven als uitgebreide versie van zijn evangelie dat in Rome is ontstaan. De ketter Karpokrates zou er met onoorbare middelen in geslaagd zijn om in bezit te komen van een kopie van het Geheime evangelie van Marcus en het hebben bezoedeld met blasfemische toevoegingen. Bij Clemens is dus sprake van drie verschillende evangeliegeschriften van Marcus. Het Bijbelse Evangelie van Marcus is in Alexandrië door opname van latere overleveringen uitgegroeid tot het Geheime evangelie van Marcus. Dit is vervolgens in handen gekomen van Karpokrates die het aanvulde met nog meer toevoegingen. Karpokrates was een uit Alexandrië afkomstige gnosticus uit het begin van de tweede eeuw die aan het hoofd stond van de naar hem genoemde groepering van de karpokratianen. Hij vertegenwoordigde een door het platonisme geïnspireerde leer van een zielenreis en beschouwde de schepping van de wereld als het knoeiwerk van lagere engelen. Net als andere gnostici werden ook de karpokratianen door de kerkvaders bestreden als zijnde ketters en bovendien beschuldigd van obscure magische praktijken en wilde seksuele uitspattingen.

Recensie

door Tsenne Kikke

Over de Jezusfiguur werd reeds veel geschreven - en, geloof me of niet: de meeste verhalen zijn gebaseerd op pure fantasie. Natuurlijk heeft niemand van ons 2.000 jaar geleden geleefd - en, omdat we er niet bij waren, kan men eender welk verhaal, sprookje, of mythe als dé waarheid gaan vertalen én aannemen. Zo dwalen er wereldwijd tientallen 'waarheden' rond en Bernd Kollman tracht met dit werk het koren van het kaf te scheiden.

Hierboven vind je een kort uittreksel. Andere thema's, die in dit boek onder andere worden beschreven, zijn de 'Lijkwade van Turijn' en de 'zweetdoek van Sint-Veronica'. Een idee daarvan hebben we in een nieuwsberichtje verwerkt. Hier is de link.

Zo belicht de auteur in dit boek een 24-tal 'mysteriën'. Welke van dit verhalen bevatten misschien een sprankel waarheid, en welke niet?... Aan jou om het allemaal te lezen.

Adverteren
Zoek&Vind
Meer

Spiritualia
Contact