Boekrecensie van Doornse catechismus door Aarnoud van der Deijl, e.a. - Redactie

Een prikkelend nieuw geloofskompas. Modern houvast voor hoofd én hart. Nu oude geloofswaarheden op de helling zijn komen te staan, en gelovigen nadrukkelijker op zoek zijn naar spiritualiteit, is het tijd voor een herijkte catechismus.

Een tiental dominees uit het midden van de PKN beantwoordt in totaal 52 vragen bij de apostolische geloofsbelijdenis. Bestaat God? Is hij dezelfde als Allah? Wat zijn engelen? Is de mens goed of slecht? Wat gebeurt er na de dood? - Elke vraag krijgt zowel een theologisch als een spiritueel antwoord.

Auteurs en samenstellers zijn allen lid van het jubilerende Op Goed Gerucht (10 jaar in 2010), dat samenkomsten belegt in Doorn en een verbinding zoekt tussen moderniteit en traditie. Diverse auteurs maakten naam met eigen publicaties.

Uittreksel

Blz. 15: Kun je God ervaren?

'Adam, waar ben je?' vraagt de Eeuwige in het paradijs, dat is op te vatten als de Hof van het bestaan. De Eeuwige noemt zijn naam, omdat deze God ter harte gaat. 'In den beginne is de relatie,' meent Martin Buber. Het 'Jij' van de Eeuwige zoekt een relatie met het 'ik' van de mens, maar valt er niet mee samen. De Eeuwige heeft ervoor gekozen niet te willen bestaan buiten de mens om.

Omdat de Eeuwige in de mens een bondgenoot heeft gezocht, kan de mens de Eeuwige ook ervaren. Wanneer het 'ik' van de mens het 'Jij' van de Eeuwige niet zou herkennen, dan was een relatie niet mogelijk. Het bijzondere van de Eeuwige is dat deze juist alleen maar in relatie met de mens de Eeuwige wil zijn.

II

De Eeuwige laat zich kennen als overrompelende liefde. Daar waar ik als mens deze liefde ervaar, ontmoet ik het 'Jij' van de Eeuwige. Het hele bestaan in al zijn facetten kan mij de ervaring van overrompelende liefde schenken. In de intieme omhelzing van een naaste ervaar ik de liefdevolle warmte van de Eeuwige. De litanieën van Arvo Part verwoorden mijn verdriet op zo'n manier dat ik daarin de liefde van de Eeuwige hoor. Tijdens een wandeling langs de zee van eb en vloed weet ik mij tot in mijn diepste ziel gekend.

'Het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven,' zo besluit Gerard Reve zijn Avonden. Blijft staan dat dit altijd mijn eigen individuele ervaring en waarneming is. Het is niet mogelijk en wenselijk deze tot de absolute ervaring van de Eeuwige te maken.

Bestaat God?

Niemand kan met zekerheid bewijzen dat God bestaat. Desondanks geloven miljoenen in het bestaan van Iets of Iemand. Als algemeen het verlangen naar een God leeft, of dat nu in Nederland, in Indonesië of in Israel is, voedt dat het vermoeden dat hij of zij bestaat. Dan is God de bron waaruit vele godsdiensten en overtuigingen ontspringen en de oorsprong van de veelkleurigheid van geloven.

In een multiculturele samenleving is dit een aantrekkelijk antwoord. Het nodigt uit om nieuwsgierig te zijn naar de beleving van de ander en biedt tevens de ruimte om trots te laten blijken wat jij zelf gelooft.

Een ander antwoord zou gegeven kunnen worden vanuit de verwondering over de wereld om ons heen. Als alles zo mooi is en zo op elkaar ingesteld, zal Iets of Iemand toch aan het begin staan van de wereld? Inmiddels zijn wetenschappers in staat gebleken veel te ontrafelen van de mysteriën van ons bestaan maar uiteindelijk komen ook zij aan de grens van wat onomstotelijk kan worden vastgesteld en blijft de mogelijkheid open voor een Eerste Oorzaak of een Laatste Dragende Grond.

Een volgend antwoord wordt gevonden in de beleving van goed en kwaad. Als mensen worden overvallen door het kwade lot, blijft in hen het vertrouwen levend dat niet het onrecht het laatste woord zal heb¬ben maar het goede. Daarmee wordt zin gegeven aan ons leven en worden wij uitgenodigd zelf ook vorm te geven aan het goede.

II

Voor mij bestaat God, al kan ik het niet bewijzen en voel ik evenmin de behoefte om dat te bewijzen. Ik kies ervoor dat God bestaat, op dezelfde manier als je er voor kiest, meer of minder bewust, om iemand te vertrouwen. De geloofsverhalen van mensen van vroeger en nu bevestigen dat dat een gerechtvaardigd vertrouwen is. Zij vertellen van aansporing en bemoediging waardoor zij hun bestaan richting konden geven.

Voor mij betekent het bestaan van God dat ik een mooier mens kan zijn. Iets of Iemand nodigt mij uit, daagt mij uit, om medeverantwoordelijk te zijn voor een leefbare aarde. Daar gaat een onweerstaanbare aantrekkingskracht van uit en het voedt mijn hoop dat een wereld volgens Gods bedoelingen inderdaad mogelijk is. Geloof in Gods bestaan zet mij voortdurend op het spoor van wat mogelijk is of wat nodig is voor de dag van morgen. Ik ontmoet God in situaties die om mijn inbreng vragen of in mensen die mijn pad kruisen. Ik ben daarin nodig om lief te hebben en het goede te doen.

Evenzeer heb ik God nodig om liefde en goedheid te ervaren om door moeilijke tijden heen te komen. Die liefde ontdek ik in mensen en in hun nabijheid is God nabij. En soms is er onberedeneerde kracht, ontvan¬gen als uit de hoge.

Recensie

door Tsenne Kikke

Een catechismus was van oudsher een geschrift waarin de kerk uiteen zette hoe je behoorde te geloven. Deze catechismus geeft je echter mogelijkheden, hoe je als (post-)modern mens christelijk geloven zou kunnen verstaan. De korte hoofdstukjes (maximum 3 bladzijden) en de 52 spannende vragen, die als hoofdstuktitels gebruikt worden, dagen uit tot discussie.

Vragen, zoals: Bestaat God? Is hij dezelfde als Allah? Zijn de mensen goed of slecht? Wat gebeurt er na de dood? Elke vraag krijgt zowel een theologisch als een spiritueel antwoord. De 'Doornse Catechismus' tracht op deze manier een modern antwoord te bieden.

Omdat dertien dominees ieder een viertal hoofdstukjes heeft geschreven, is het boekje gevarieerd van toon, ieder zet zijn eigen accenten.

Natuurlijk weet ik niet of je, bijvoorbeeld, ja dan neen tevreden bent met de antwoorden die hierboven in het uittreksel werden afgedrukt...

Doornse catechismus

Aarnoud van der Deijl, e.a. - Redactie

Korte Inhoud

Uittreksel

Recensie

Koop dit boek bij