|
Van Kant tot Kuitert en verder
|
|
A. Van de Beek
|
Type:
|
Paperback
|
Uitgever:
|
Kok
|
Gewicht:
|
310 gram
|
Aantal Pagina's:
|
294
|
ISBN:
|
90-435-1692-9
|
ISBN-13:
|
978-90-435-1692-1
|
Categorie:
|
Religie
|
Richtprijs:
|
€ 19,95
|
Korte Inhoud
Derde herziene druk van deze ‘who is who’ van de theologie. Uitgebreid met o.a. een aantal jonge Amerikanen en voorzien van een nieuwe inleiding over de vraag wat nu een goede theoloog is.
Een toegankelijke overzicht van de ontwikkelingen in de theologie in de afgelopen twee eeuwen. Door te kiezen voor mensen die wezenlijk bijdroegen aan het theologisch debat, blijft het levendig en nodigt het uit tot meedenken over actuele kwesties. Nieuwe namen in deze derde editie zijn, onder andere, Roessingh, Hauerwass, Plantinga en Bediaco.
Uittreksel
Blz. 7: Woord vooraf
Dit boek is bedoeld voor een kennismaking met christelijke theologen uit de laatste twee eeuwen. Zij hebben in belangrijke mate de dogmatische discussies bepaald en bepalen die direct of indirect nog. Als criterium voor de selectie is niet genomen hoe belangrijk een theoloog is geweest of nog is. Zo'n keuze zou in hoge mate afhangen van eigen voorkeur en opvatting wat goede theologie is. Er is veeleer uitgegaan van de mate waarin zij theologische discussies hebben beïnvloed en men dus in het theologische debat kans loopt hun naam tegen te komen. Dit selectiecriterium hangt samen met de doelgroep: beginnende studenten van universitaire of hbo-opleidingen die een overzicht willen hebben van theologen om bij hun verdere studie de namen die vallen te kunnen plaatsen. Het boek is ook bedoeld voor ieder die geïnteresseerd is in theologie en in kort bestek een `Who is who?' voor theologen zoekt.
Omdat het gaat om een eerste kennismaking, is de presentatie van de besproken theologen zo kort mogelijk gehouden en is het aantal titels van boeken beperkt gehouden. Alleen de werken die in de discussie regelmatig een rol spelen, zijn genoemd. Op deze manier mag worden verwacht dat er optimale helderheid verkregen wordt om in kort bestek over een theoloog de meest essentiële zaken te vernemen.
In dit boek is geprobeerd iedereen zoveel mogelijk recht te doen, al zal ongetwijfeld de oplettende lezer iets van sympathie of antipathie opmerken. Het is na deze kennismakingsronde aan de lezer om de kennismaking zelfvoort te zetten, door nog eens anderen over hen te horen of liever nog door zelf hun geschriften ter hand te nemen. Bovendien zal dan blijken dat er nog heel wat meer mensen verblijven in het huis van de theologie die interessant zijn om te leren kennen. En ten slotte worden de lezers uitgenodigd om over de vragen die theologen hebben doordacht, zelf te gaan meedenken en daar hun eigen vraagstellingen aan toe te voegen. Zij worden uitgenodigd mee te doen in het denken over God en zijn wereld.
Dit boek is een bewerking van de eerder verschenen overzichten Van Verlichting tot Verduistering? en Van Kant tot Kuitert. De titel van het eerstgenoemde boek was ontleend aan de discussie over godsverduistering rond 1980. Nadat die discussie verdwenen was, had de titel zijn betekenis verloren. Er is toen gekozen voor een simpele verwijzing naar twee personen: Kant en Kuitert. De eerste is geen theoloog. Dat is wellicht een van de meest kenmerkende dingen van de twee voorbije eeuwen theologie: dat in feite de filosofie de agenda bepaald heeft, meer dan in de eeuwen daarvoor. Kant heeft de agenda voor de theologie gesteld en theologen hebben twee eeuwen lang geworsteld met de consequenties van zijn denken, dat het overheersende denken van de westerse cultuur is geworden. Theologie is sinds het einde van de achttiende eeuw theologie in het perspectief van de verlichting. Kuitert heeft dat gedurende zijn hele theologische gang serieus genomen. Stap voor stap is hij de weg gegaan waarop het verlichtingsdenken hem dwong. Geen andere theoloog is een betere getuige voor de consequenties van de verlichting voor de theologie dan Kuitert. Daarom staat zijn naam naast die van Kant op de titelpagina. Veel theologen hebben de radicale consequenties van Kuitert niet voor hun rekening willen nemen. Zij hebben net als hij de cultuur waarin ze leefden serieus willen ne¬men. Tegelijk hebben ze willen vasthouden aan de christelijke geloofstraditie en haar inhoud. Bij de een valt de balans naar deze kant, bij de ander naar de andere. Maar niemand heeft aan de vragen die de verlichting stelde kunnen ontkomen.
De verlichting is kenmerkend voor de moderne westerse cultuur. Het is de vraag of in de eenentwintigste eeuw deze nog steeds de agenda zal bepalen, in een mondiale, plurale samenleving, waarin het zwaartepunt van het christendom verschoven is naar zuid en oost. Nieuwe perspectieven dienen zich aan, andere typen van denken en geloven zijn in het geding. We zijn inmiddels verder dan Kuitert en een toenemend aantal theologen neemt afstand van de claims van de verlichting. Dat is aangegeven in de titel van deze nieuwe versie: Van Kant tot Kaffert en verder. Ook de verlichting is een historisch fenomeen en is eenmaal voorbij. Of dat nu reeds het geval is, kan alleen vanuit de toekomst worden gezegd. Het is nog te vroeg om conclusies te trekken. Dat mag gedaan worden in een overzicht aan het begin van de tweeëntwintigste eeuw. Wel is het zo dat er theologen zijn die een andere weg zoeken. Aan hen is een nieuw hoofdstuk gewijd: 'De verlichting voorbij'. Of dat werkelijk het geval zal zijn, zal zoals gezegd de toekomst moeten uitwijzen. Het is in elk geval wel het streven en de claim van de besproken auteurs.
Recensie
door
Tsenne Kikke
Zakelijk, objectief en glashelder beschrijft dit boek het denken van zo'n vijftig theologen na 1800, en in verband hiermee ook dat van Kant en Kierkegaard. Het is een heel bruikbaar naslagwerk, maar ook veel meer dan dat, want wanneer we het vanaf het begin doorlezen, wat zeer aan te bevelen is, zien we hoe de theologie al twee eeuwen bezig is in haar concepten de Aufklarung te verwerken en relevant te blijven voor de zich immer ontwikkelende cultuur. Zo biedt het boek tevens twee eeuwen theologiegeschiedenis. De invloed van de filosofie (onder andere: Kant, Hegel en Nietzsche) was hier steeds groot. Behalve protestantse en katholieke theologen worden ook de beide Vaticaanse Concilies, de Wereldraad van Kerken, de proces-, feministische en bevrijdingstheologie getypeerd.
Voor een breed publiek laat het zien wat theologie is en wat haar thema's en dilemma's zijn. Aan de in eerdere drukken besproken theologen zijn nu enkele toegevoegd. Met kleine portretjes in zwart-wit en literatuurverwijzingen in voetnoten.
- Drs. J. Kleisen -
|