|
|
Numeri 1 - Verklaring Hebreeuwse Bijbel
|
|
Dr. Aarnoud Jobsen
|
Type:
|
Hardcover
|
|
Uitgever:
|
Kok
|
|
Gewicht:
|
495 gram
|
|
Aantal Pagina's:
|
310
|
|
ISBN:
|
90-435-1522-1
|
|
ISBN-13:
|
978-90-435-1522-1
|
|
Categorie:
|
Religie
|
|
Richtprijs:
|
€ 37,5
|
Korte Inhoud
Twee nieuwe delen in de serie 'Verklaring van de Hebreeuwse Bijbel', onder redactie van Dr. H. Jagersma en Dr. K.A.D. Smelik. Gedetailleerde wetenschappelijke discussie en vaktaal worden vermeden, zodat deze serie behalve voor theologen, ook voor een brede lezerskring toegankelijk is. De auteurs schenken veel aandacht aan de literaire techniek en de theologische relevantie van de tekst. In dit kader worden - indien mogelijk - ook verbanden met onder andere het Nieuwe Testament en de Rabbijnse literatuur zichtbaar. In een korte inleiding komen vragen over de ontstaans- en tekstgeschiedenis aan de orde.
Uittreksel
Inleiding - 1. De eerste indruk van het boek Numeri
Wat is het hoofdthema van het boek Numeri ? De verwachting is dat verteld wordt, hoe de woestijnreis wordt voortgezet onder leiding van Mozes, die daarbij duidelijke instructies krijgt van de HEER. Het vertrek- en eindpunt zijn duidelijk gemarkeerd: het boek begint in de woestijn Sinaï en eindigt aan de oever van de Jordaan. Daarmee lijkt een bepaalde spanning weergegeven te worden. De Sinaï is immers de plaats waar de HEER de Tien Woorden door bemiddeling van Mozes aan Israël heeft gegeven. De Oostelijke oever van de Jordaan markeert de grens tussen de periode van de uittocht uit Egypte en de intocht in het land dat de HEER zal geven. Wie dan vervolgens gaat lezen, merkt op, hoe weinig tekstgedeelten daadwerkelijk gaan over de situatie in de woestijn. Wat dat betreft doet het boek Numeri zijn Hebreeuwse titel Bammidbar In de Woestijn' nauwelijks eer aan. Er komt twee maal een volkstelling voor (Numeri 1 en 26); de positionering van de Israëlieten rondom de 'woning' wordt nauwkeurig beschreven (Numeri 2); er is veel aandacht voor de positie en de taken van Levieten en priesters (Numeri 3 en 4). Vervolgens roept Numeri 5 de nodige verontwaardiging op bij moderne lezers, omdat een vrouw die slachtoffer lijkt te zijn van de jaloezie van haar echtgenoot wordt onderworpen aan een vernederend ritueel. Daarna staat het boek stil bij iets wat velen als een randverschijnsel beschouwen: de beschrijving van het nazireaat. Dat lijkt te gaan over mensen die zich tijdelijk aan de gemeenschap willen onttrekken om religieuze redenen (Numeri 6). Is het relevant om dat te beschrijven in het kader van een woestijntocht? Dan is toch de onderlinge solidariteit van het grootste belang? Een parel is dan de beschrijving van de priesterzegen in Num. 6:22-27. Maar wie verder leest, verwondert zich over de grenzeloze monotonie van hoofdstuk 7. Twaalf keer komt nagenoeg dezelfde tekst voorbij. De geschenken die de twaalf stammen brengen bij de inwijding van de 'woning' zijn bij elke stam exact dezelfde. Dit zijn de gedeelten waar je de neiging hebt om snel door te bladeren. Hoofdstuk 8 beschrijft dan allereerst de kandelaar en vervolgens de wijding van de Levieten en de bepalingen over hun diensttijd. Ook dat lijkt op het eerste gezicht taaie stof te zijn. Hoofdstuk 9 wordt dan weer interessanter: de tweede viering van Pesach wordt beschreven. Israël viert nu Pesach in de woestijn en kan zich zo herinneren hoe het bevrijd is uit de slavernij van Egypte. Overigens vraagt men zich af, waarom het boek Numeri niet met dit verhaal begint, een verhaal dat qua stijl meer lijkt op een voorschrift. Chronologisch gezien gaat het aan Numeri 1 vooraf. Bijzonder is ook de passage in Num. 9:15-23 waar de bedekking van de woning door de wolk een teken is om te gaan 'uitrusten' en de verplaatsing van de wolk een teken is om verder te trekken. Deze wolk markeert 's nachts bovendien als een vuurverschijnsel kennelijk de aanwezigheid van de HEER. Dit gedeelte lijkt de kern te zijn van de reisthematiek die we aan het boek Numeri bij voorbaat toedichten. Met trompetgeschal (Num. 10:1-10) wordt dan het vertrek van de Sinaï ingeluid (Num. 10:11-28). Maar dan wordt er weer plaats ingeruimd voor de op het eerste gezicht volkomen irrelevante positie van Chobab, die tot de schoonfamilie van Mozes behoort. Echt veel tempo kent het boek Numeri tot dan toe niet.
Met Numeri 11 begint een tweede gedeelte van het boek Numeri. We krijgen zicht op de omstandigheden in de woestijn vanuit het perspectief van het volk. Vanuit een psychologisch perspectief kunnen we hun klachten wel begrijpen. Dat klagende mensen ook kunnen overdrijven, wordt wel duidelijk in dit hoofdstuk. Maar dat de HEER dan vervolgens ook overdrijft door een gigantische hoeveelheid kwakkels op het volk af te sturen, lijkt dan eerder thuis te horen in de thematiek van `de geest uit de fles', dan bij een God die zijn volk doelbewust door de woestijn leidt. Dat elfde hoofdstuk wordt dan gecompliceerd doordat ook Mozes gaat klagen over de zwaarte van zijn taak. De HEER geeft Mozes vervolgens de opdracht een groot deel van zijn taken en zorgen aan zeventig oudsten te delegeren. Overigens spelen die zeventig oudsten in het vervolg van Numeri niet of nauwelijks een rol. Ze profeteren eenmalig, wanneer een deel van de 'geest van Mozes' door de HEER op deze oudsten wordt gelegd. Wat de zin en inhoud van deze profetie is wordt niet duidelijk, wat nog geïllustreerd wordt door het optreden van een dissident tweetal: Eldad en Medad.
Recensie
door
Tsenne Kikke
Dit is het eerste deel van Jobsen's commentaar op het boek Numeri. Het boek is grotendeels geschreven in de periode van zijn studieverlof. Bijbelcommentaren zijn meestal bedoeld als naslagwerk, te gebruiken bij Bijbelstudie of preekvoorbereiding. Ds. Jobsen heeft geprobeerd zijn boek zo te schrijven, dat het voor elke geïnteresseerde in de bijbel toegankelijk is.
Het boek Numeri speelt zich af in de woestijn. Het beschrijft het leerproces dat de bevrijde slaven uit Egypte meemaken op weg naar bevrijding. De woestijn is een belangrijk thema in de bijbel.
Verschillende mensen vergelijken een periode in hun leven ook met een woestijntijd. Dat lijkt op het eerste gezicht vooral negatief, maar in de woestijn kan God's zorg ook op een bijzondere manier ervaren worden. In de woestijn komen mensen vaak in opstand, juist omdat ze die zorg niet ervaren. Daarnaast is er steeds een stroming die terug wil keren naar Egypte, naar de vleespotten van Egypte en daarmee naar de zekerheden van de slavernij. Woestijn en Egypte zijn ook te lezen als symbolische aanwijzingen, voor de keuzes die mensen kunnen maken tijdens hun 'levensreis' als leerproces.
Bekende verhalen in Numeri zijn die van het manna in de woestijn, van de kwakkels in overvloed en van de verspieders. Mozes slaat op de rots terwijl hij tot en met getergd is door het volk en laat zo water stromen, terwijl God hem juist heeft opgedragen tot de rots te spreken. Dat wordt Mozes samen met Aäron zwaar aangerekend. Van het begin af aan heeft men het voor Mozes op willen nemen, vanuit de gedachte dat God hem toch wel erg zwaar heeft gestraft.
.
Met een korte, algemene, maar degelijke inleiding op het vierde boek van de Thora begint de auteur zijn commentaar op het eerste deel (hoofdstuk 1-20) van dit Bijbelboek. Hierin zoekt hij naar de grote lijnen en een goede verdeling van de verschillende hoofddelen. De hoofdstukken 1-10 tekenen idealiter het hechte verband van het Israëlische volk. De hoofdstukken 11-20 beschrijven de terugval van het volk op de oude mentaliteit in Egypte, waar het zoveel beter was dan tijdens het verblijf in de woestijn, een terugval die tot verschillende crises leidt. Het eigenlijke commentaar legt vervolgens bijna vers voor vers de tekst van het Bijbelboek uit. De auteur heeft daarbij zeer veel aandacht voor de verhaalstructuur, de theologie van het boek en de betekenis van dit commentaar voor de huidige tijd.
In moderne ogen is het boek Numeri niet altijd even subtiel. Het nodigt ook uit tot tegenspraak. Aarnoud Jobsen kent het Numeri door en door en wil ons de weg wijzen in dit bijzondere Bijbelboek.
Door het goed leesbare taalgebruik worden de teksten zeer toegankelijk. Het boek zal dan ook door een groot aantal geïnteresseerden bestudeerd ,of geraadpleegd kunnen worden.
|