Originele titel: Baghdad burning
Riverbend
|
Type:
|
Paperback
|
|
Uitgever:
|
Meulenhoff
|
|
Gewicht:
|
Onbekend
|
|
Aantal Pagina's:
|
448
|
|
ISBN:
|
90-290-7833-2
|
|
ISBN-13:
|
978-90-290-7833-7
|
|
Categorie:
|
Oorlog
|
|
Richtprijs:
|
€ 19,95
|
Korte Inhoud
'Ik ben een Irakese vrouw van vierentwintig. Ik heb de oorlog overleefd. Meer hoef je eigenlijk niet te weten. Het is het enige wat tegenwoordig van belang is.' Zo introduceert in augustus 2003 een jonge vrouw zich op haar weblog. Ze noemt zichzelf Riverbend en geeft ooggetuigenverslagen van het dagelijkse leven in Bagdad onder de bezetting. Wereldwijd krijgt ze een enorm lezerspubliek dat hongert naar haar ongefilterde verslag en haar heldere analyses. Riverbend reageert zowel zeer persoonlijk als politiek. Ze beschrijft de invloed die de Amerikaanse bezetting op haar en haar familie heeft. Haar hele leven verandert radicaal en ze onthult onverbloemd het lot van de vrouwen in Irak, wier rechten en vrijheden na de inval van de Amerikanen steeds verder worden teruggedrongen door de opkomst van het fundamentalisme. Konden vrouwen voordien nog gewoon over straat lopen, nu zijn hun banen hun ontnomen en mogen ze alleen nog maar onder begeleiding van een man en geheel bedekt het huis verlaten.
Riverbend beschrijft haar ervaringen in 'Bagdad onder vuur' soms woedend en dan weer vol humor, maar altijd eerlijk en met passie. De lezer komt meer van Irak en de oorlog te weten dan via welke nieuwsbron ook.
Uittreksel
Blz. 7: Van augustus tot december 2003
James Ridgeway
Drie maanden nadat president Bush op 2 mei 2003 de overwinning had uitgeroepen en had verklaard dat de voornaamste vijandelijkheden in Irak voorbij waren, ging de strijd door. De pers had het over terroristische aanvallen, maar langzaam maar zeker spraken de verslaggevers van een 'opstand'. Niemand lijkt er zeker van te zijn wie in opstand komen, maar het is voor iedereen duidelijk: de Irakezen werken samen om de Amerikanen het land uit te krijgen. Het aantal dodelijke slachtoffers neemt toe. In augustus benadert het aantal oorlogsslachtoffers aan zowel de Amerikaanse als niet-Amerikaanse zijde 300. Bij zelfmoordaanslagen op de Jordaanse ambassade in Bagdad komen elf mensen om. Diplomaten van de VN die tot dan toe door de vs genegeerd werden maar die nu niet bezwijken onder de druk van de VS, proberen de nieuwe door Amerika aangestelde Iraakse regering niet formeel te erkennen. In plaats daarvan neemt de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties een resolutie aan waarin de nieuwe Iraakse Regeringsraad 'welkom' wordt geheten. Vijf dagen later wordt er een aanslag gepleegd op het VN-hoofdkwartier in Bagdad. Tweeëntwintig mensen komen om, honderd raken gewond. Onder de doden is de VN-gezant Sergio Vieira de Mello, een talentvolle diplomaat, die door alle partijen hoogst gerespecteerd werd en die alom beschouwd werd als de enige persoon die in staat zou kunnen zijn de complexe politiek van een door oorlog gespleten natie tot een eenheid te smeden. De aanslag op de VN heeft als gevolg dat de internationale organisatie haar hoofdkwartier en het land verlaat.
De aanslagen nemen toe. Eind augustus ontploft er een autobom in de heilige stad Najaf, waarbij 95 mensen omkomen. Onder de slachtoffers is een van de belangrijkste sjiitische geestelijken in Irak, ayatollah Mohammed Baqir al-Hakim, die tegen de bezetting
was maar de mogelijkheid zag een vorm van democratie te vestigen. Tijdens een rondtocht door Irak benadrukt de minister van Defensie Donald Rumsfeld de positieve aspecten van de naoorlogse bezetting en vergelijkt Bagdad met Chicago.
In september vertelt het hoofd van de VN-wapeninspecties Hans Blix tegen een Australische radiozender dat hij eraan twijfelt dat de coalitie massavernietigingswapens zal vinden. Op 25 september overlijdt dr. Aqila al-Hashimi, een van de drie vrouwen in de Iraakse Regeringsraad, nadat enkele dagen daarvoor op haar is geschoten.
In oktober erkent de VN de Regeringsraad formeel, maar ziet de noodzaak in om zo snel mogelijk de macht over te dragen aan Irakezen. Vanuit het gezichtspunt van Amerika gezien is dit een stap vooruit, want erkenning van de Regeringsraad verleent een institutionele status aan de man die een sleutelrol wil spelen in de vorming van een nieuwe democratische regering. Zijn naam is Ahmed Chalabi, een voormalige Iraakse bankier die sinds zijn twaalfde niet meer in Irak is geweest en het decennium ervoor in Londen en Amerika werkte buiten de Iraakse Nationale Vergadering om. Hij wordt gezien als de voornaamste lobbyist voor de invasie en als iemand die klaarstaat om zijn voordeel te doen met Saddams val. Bush verklaart dat hij meer geld nodig heeft om de veiligheid te waarborgen en voor de wederopbouw van Irak. David Kay, het hoofd van de wapeninspectie in Irak, van wie gedacht werd dat hij meegaand was in Bush' volharding over het bestaan van massavernietigingswapens, verklaart in een tussentijds rapport dat hij ze niet kan vinden.
De VS stuit op weerstand wanneer ze financiële steun wenst van de wereldgemeenschap. Tachtig landen komen in Madrid bij elkaar om een hulpprogramma voor Irak op te zetten, en lenen 15 miljard boven op de 19 miljard die de VS al leent. Deze bedragen vallen in het niet bij de 55 miljard die de Wereldbank, het Internationaal Monetair Fonds, de Coalition Provisional Authority (CPA, Voorlopige Autoriteit onder de Coalitie) en de VN als doel hadden gesteld. Bij aanslagen die het Internationaal Comité van het Rode Kruis als doelwit hebben en verschillende politiebureaus komen 35 mensen om en raken er 224 gewond. Zelfmoordaanslagen komen nu regelmatig voor.
November is in de naoorlogse periode voor de Amerikaanse soldaten de maand met de meeste doden; opstandelingen schieten een helikopter neer, waarbij zestien soldaten omkomen en op z'n minst tachtig gewond raken. In deze maand komen tachtig soldaten om. Het Amerikaanse Congres gaat akkoord met 87,5 miljard dollar voor Irak. Bush brengt een bezoek aan de soldaten in Bagdad en er vindt tijdens het Thanksgiving-diner een fotosessie plaats. De opstandelingen verhogen hun aanvallen, vier Amerikaanse soldaten worden gedood en leden van de Amerikaanse coalitie worden doelwit. Bij een bomexplosie bij een Italiaanse militaire basis komen veertien Italianen en acht Irakezen om. Aan het eind van de maand verandert Bush het beleid en stemt erin toe dat begin 2004 de macht wordt overgedragen aan een Iraakse interimregering. Er heerste een gevoel dat alles steeds verder uit de hand loopt en wanneer de verkiezingen naderen heeft Bush een of andere resolutie nodig.
Economisch gezien gaat het slechter. Paul Wolfowitz, staatssecretaris van Defensie, veroorzaakt in december opwinding wanneer hij Frankrijk, Duitsland, Rusland en andere landen die geen steun verleenden aan de oorlog uitsluit van contracten voor de wederopbouw van Irak.
Op 13 december neemt de VS Saddam Hoessein gevangen, die zich dicht bij zijn geboortestad Tikrit verschuilt. De aanhouding, in de hele wereld uitgebreid op televisie te zien, lijkt maar weinig effect te hebben. De opstand gaat door.
Recensie
door
Tsenne Kikke
Riverbend is het pseudoniem van een jonge vrouw in Bagdad, die sinds augustus 2003 verslag doet op internet over haar belevenissen en de situatie in een verscheurd Irak onder de Amerikaanse bezetting. Haar weblog aantekeningen werden later ook in de Engelse taal in boekvorm uitgebracht: 'Bagdad burning 1 & 2'. Publicaties, waarvoor ze vele prijzen en nominaties ontving, waaronder een vermelding op de longlist van de fameuze Britse Samuel Johnson Prize voor nonfictie. Deze gebundelde Nederlandse vertaling maakt nogmaals duidelijk waarom haar verslagen zoveel aandacht hebben gekregen. Haar heldere beschrijvingen geven een eerlijk en onopgesmukt beeld van het dagelijkse leven in het Irak na de val van Saddam Hussein. Soms angstaanjagende verhalen, dan weer grappige humorvolle belevenissen. Maar bovenal schetsen de berichten de lezer een beeld van de vrijwel onoplosbare situatie in het huidige Irak en wat dat betekent voor de gewone bevolking. Haar politieke denkbeelden getuigen van een grote kennis van zowel haar eigen wereld als de westerse maatschappij. Ze is niet anti-Amerika, ze is tegen de bezetting. Zij vertolkt met haar woorden de mening van vele Irakezen. Een onthutsend beeld van het huidige Irak.
- E. Westerhuis -
Op 17 augustus 2003, drie maanden na het 'mission accomplished' van Bush, begon een 24-jarige Iraakse vrouw, die anoniem blijft, voorzichtig met een weblog onder de naam Riverbend. Zij kon niet vermoeden dat het drie jaar later als boek uitgegeven zou worden. Ondertussen is het in zeven talen vertaald en vormt het de basis voor een theaterstuk. Bagdad onder vuur is de Nederlandse vertaling en bundeling van haar eerste twee boeken.
Over een eerder verschenen boek over Irak, Welkom Amerika, in jullie graf! van Thomas Erdbrink en Carolien Roelants, schreef 8WEEKLY dat het een close-up van bezet Irak gaf op het niveau van de stadswijk, het politiekantoor en de buurtwinkel. Riverbend geeft ons een nog persoonlijker beeld van het land waar water duurder is dan benzine. In de eerste plaats is er de beschrijving van de oorlog en de politieke en economische situatie die nauwkeurig gefileerd wordt. Alles komt voorbij: van de corrupte interim-regering, het schuilkelderbombardement van Amiriya, de val van Falluja, het Abu Ghraibschandaal, de onthoofding van Nick Berg tot aan de aanslag op de Askari-moskee op 22 februari 2006. Maar dit alles vormt slechts de achtergrond voor de persoonlijke verhalen van de 24-jarige over haar familie, vrienden en de buurt. Zo krijgen we een duidelijk beeld hoe de Irakezen proberen hun identiteit en tradities staande te houden onder barre omstandigheden als bombardementen, schaarste en sektarisch geweld.
Een zekere dosis humor ontbreekt daarbij niet: "Ben je nog niet begonnen met de schoonmaak voor het Suikerfeest?" Nee, we waren nog niet begonnen met de Suikerfeest-schoonmaak, maar hoe zeg je dat tegen de Martha Stewart van Bagdad? Ja, Oum Maha is de Martha Stewart van Bagdad - ik daag iedereen uit me een buurvrouw te tonen met een schonere oprit. Haar hele huis is brandschoon... met of zonder regen, zonneschijn en clusterbommen.
Elk hoofdstuk beslaat drie à zes maanden en wordt ingeleid met een algemene beschrijving door de Amerikaanse journalist James Ridgeway. Daarmee zijn de blogs van Riverbend beter te situeren in de tijd. Riverbend is moslim, maar niet uitgesproken sjiiet of soenniet. Ze is intelligent, goed geïnformeerd en heeft een deel van haar scholing in het Westen gehad. Een toespraak van Rumsfeld moet het evengoed ontgelden als de nieuwe Irakese grondwet. Als ze uit de slof schiet, is dat meestal naar aanleiding van e-mails van slecht geïnformeerde lezers van haar weblog. Keer op keer moet ze uitleggen dat Irak een vooruitstrevende seculiere staat was, waar vrouwen niet achtergesteld werden, waar ze zonder hoofdbedekking en zonder mannelijke begeleiding moeiteloos de straat op konden. Maar dat is voorbij. Zeker sinds januari 2004 toen de VS instemde met de invoering van de sharia, de islamitische wetgeving, waarmee de tijd meer dan 50 jaar werd teruggedraaid.
Riverbend beschrijft ook dat Irak geen achterlijk land was. Het had goede scholen en universiteiten, maar nu zit meer dan tweederde van de Irakezen werkloos thuis. Architecten, ingenieurs en vaklui zitten duimen te draaien terwijl de contracten voor de wederopbouw van de infrastructuur naar dure buitenlandse bedrijven gaan. Bagdad onder vuur is een boeiend en persoonlijk verslag. Wat het soms aan objectiviteit tekort komt, maakt het goed met inzicht en scherpzinnigheid. Wie het verhaal over de oorlog in Irak eens 'van de andere kant' belicht wil hebben, kan niet om dit boek heen. Als geen ander beschrijft Riverbend wat de oorlog en het opkomend fundamentalisme voor de Irakezen betekent. De enige structuur die het land nog lijkt te hebben is die van de religieuze groeperingen. Meer seculiere Irakezen worden vermoord of vluchten naar het buitenland. Riverbend is in de zomer van 2007 Bagdad ontvlucht. Ze woont nu in Syrië.
- Elzo Smid -
|