De kunst van het leven

Thich Nhat Hanh

	Type:	Hardcover
	Uitgever:
	Gewicht:	390 gram
	Aantal Pagina's:	208
	ISBN:	90-2590-993-0
	ISBN-13:	978-90-2590-993-2
	Categorie:	Boeddhisme
	Richtprijs:	€ 20,99

Korte Inhoud

De meest bijzondere lezingen van boeddhistische monnik over mindfulness, onze verbondenheid met de wereld en een gelukkig leven.

'De kunst van het leven' van de nu 94-jarige Thich Nhat Hanh introduceert zeven transformerende meditaties, die een volkomen nieuw licht werpen op ons leven, onze relaties en onze verbondenheid met de wereld. De meditaties gaan terug op zijn laatste lezingen, kort voor zijn plotselinge ziekenhuisopname. Met veel persoonlijke ervaringen laat hij zien dat iedereen een gelukkig, vredig en actief leven kan leiden en ouderdom en dood open, vreugdevol en zonder angst tegemoet kan treden.

'De kunst van het leven' van Thich Nhat Hanh bevat de kern van de Boeddha’s leer. Het boek biedt geen ontsnappingsroute naar een vage, gelukzalige plek. Integendeel: op de weg van geluk, begrip en liefde leren we ieder moment diep te beleven, hier en nu. Dan ervaren we vreugde, zelfs als de dood dichtbij komt.

Uittreksel

Inleiding

We zitten zo dicht op de aarde dat we soms vergeten hoe mooi hij is. Vanuit de ruimte gezien is onze blauwe planeet opvallend levend, een levendig paradijs in een uitgestrekt en vijandig universum. Tijdens de eerste vlucht naar de maan stonden de astronauten versteld toen ze de aarde boven de desolate horizon van de maan zagen verrijzen. We weten dat er op de maan geen bomen, rivieren en vogels zijn. Tot nu toe is er geen enkele planeet gevonden met leven zoals wij dat kennen. De belangrijkste vrijetijdsbesteding van astronauten die in ruimtestations om de aarde cirkelen, is volgens de verslagen het in zich opnemen van het adembenemende zicht op de aarde. Van een afstand ziet hij eruit als een gigantisch levend, ademend organisme. Doordat ze de aarde in al zijn pracht en schoonheid zien, voelen astronauten een grote liefde voor de hele aarde. Ze weten dat miljarden mensen op die kleine planeet hun leven leven, met alle vreugde, geluk en pijn die daarbij hoort. Ze zien geweld, oorlogen, honger en de vernietiging van de natuur. Tegelijkertijd zien ze ook heel duidelijk hoe kwetsbaar en kostbaar deze prachtige, kleine blauwe planeet is en dat hij onvervangbaar is. Eén van de astronauten verwoordde het zo: 'We gingen als technici naar de maan en kwamen als mensenvrienden terug.'

De wetenschap streeft naar inzicht, zodat we meer begrijpen van verre sterren en melkwegstelsels, onze plek in het universum, maar ook van de gedetailleerde bestanddelen van materie, levende cellen en ons eigen lichaam. De wetenschap is net als de filosofie op zoek naar inzicht in de aard van het bestaan en de zin van het leven.

Spiritualiteit is ook een studie- en onderzoeksgebied. We willen onszelf en de wereld om ons heen begrijpen en weten wat het betekent om op aarde te leven. We willen weten wie we werkelijk zijn en we willen inzicht krijgen in ons lijden. Door inzicht in ons lijden kunnen acceptatie en liefde ontstaan en deze bepalen de kwaliteit van ons leven. We willen allemaal begrepen en geliefd worden én we willen allemaal begrijpen en liefhebben.

Spiritualiteit is geen religie. Het is een pad om geluk, begrip en liefde op te wekken, zodat we ieder moment van ons leven diep kunnen beleven. Iemand die zijn leven een spirituele dimensie geeft, ontvlucht het leven niet. Hij begeeft zich ook niet naar een gelukzalige plek ergens buiten deze wereld, maar hij ontdekt manieren om met de problemen van het leven om te gaan. Hij schept vrede, vreugde en geluk op de plek waar hij zich bevindt, waar dan ook op onze prachtige planeet.

De manier van beoefening van mindfulness, concentratie en inzicht zoals dat in het boeddhisme gebeurt, heeft heel veel weg van wetenschapsbeoefening. We gebruiken geen dure instrumenten, maar onze heldere geest en de stilte in ons om diep te kijken en de werkelijkheid voor onszelf open en zonder vooringenomenheid te onderzoeken. We willen weten waar we vandaan komen en waar we naartoe gaan. Maar vooral willen we gelukkig zijn. De mensheid heeft veel getalenteerde kunstenaars, musici en architecten voortgebracht, maar hoeveel mensen verstaan de kunst om een gelukkig moment, voor zichzelf en de mensen om hen heen, te kunnen scheppen?

Net als alle levende wezens op aarde, zijn wij altijd op zoek naar de ideale levensomstandigheden, zodat we ons volledige potentieel kunnen benutten. We willen meer dan alleen overleven. We willen leven. Maar wat is leven? En wat is sterven? Wat gebeurt er als we doodgaan? Is er een leven na de dood? Bestaat reïncarnatie? Zullen we onze geliefden weer terugzien? Hebben we een ziel die naar de hemel, nirvana of God gaat? Deze vragen liggen in ieder van ons verborgen. Soms verwoorden we ze en soms blijven ze onuitgesproken, maar ze zijn er wel. Steeds als we over ons leven nadenken, aan degenen die we liefhebben, onze zieke of ouder wordende ouders of overledenen denken, voelen we hoe ze ons hart beroeren.

Waar vinden we een antwoord op deze vragen over leven en dood? Een goed, waarachtig antwoord moet gestoeld zijn op bewijzen. Het is geen kwestie van vertrouwen of geloof, maar van diep kijken. Mediteren is diep kijken en de dingen zien die anderen niet zien, waaronder de verkeerde zienswijzen die ten grondslag liggen aan ons lijden. Het is mogelijk om je te bevrijden van deze verkeerde zienswijzen, iedereen kan de kunst van een gelukkig leven in vrede en vrijheid onder de knie krijgen.

De eerste verkeerde zienswijze waarvan we ons moeten bevrijden, is het idee dat we een afzonderlijk zelf zijn dat is afgesneden van de rest van de wereld. We hebben de neiging te denken dat we een afzonderlijk zelf hebben dat op een bepaald moment is geboren, op een ander moment weer zal sterven en dat permanent aanwezig is zolang we leven. Zolang we dit verkeerde inzicht aanhangen, zullen we lijden en veroorzaken we lijden voor de mensen om ons. Ook zullen we andere levende wezens en onze kostbare aarde als geheel schade berokkenen. De tweede verkeerde zienswijze die velen van ons erop nahouden, is het idee dat we slechts ons lichaam zijn en dat we ophouden te bestaan wanneer we doodgaan. Door deze verkeerde zienswijze zien we niet dat we op allerlei manieren verbonden zijn met de wereld om ons heen en dat deze onderlinge verbondenheid ook na de fysieke dood blijft bestaan. De derde verkeerde zienswijze is het idee dat wat we zoeken, of het nu geluk, de hemel of liefde is, alleen in de toekomst buiten onszelf gevonden kan worden. We kunnen deze dingen een heel leven najagen of erop wachten zonder te beseffen dat we ze in onszelf kunnen vinden, hier en nu.

Er zijn drie basisoefeningen die ons kunnen bevrijden van deze drie verkeerde zienswijzen: de concentratie op leegte, kentekenloosheid en afzien van streven: strevenloosheid. Deze staan bekend als de Drie Poorten van Bevrijding en komen in alle boeddhistische scholen voor. Deze drie concentraties geven diep inzicht in de betekenis van leven en dood. Ze helpen ons bij de transformatie van gevoelens van verdriet, angst en bezorgdheid, eenzaamheid en vervreemding. Ze hebben de kracht ons te bevrijden van onze verkeerde zienswijzen, zodat we dieper en voller kunnen leven en sterven en de dood zonder angst, woede of wanhoop in de ogen kunnen kijken.

Er zijn nog vier aanvullende concentraties die we kunnen onderzoeken. Deze hebben betrekking op vergankelijkheid, begeerteloosheid, loslaten en nirvana. Deze vier oefeningen staan in de Soetra over de Volledig Bewuste Ademhaling, een prachtige tekst uit het vroege boeddhisme. De concentratie op vergankelijkheid kan ons bevrijden van de neiging om te leven alsof wij en onze dierbaren hier voor altijd zullen zijn. De concentratie op begeerteloosheid is een gelegenheid om rustig de tijd te nemen en uit te vinden wat echt geluk nu werkelijk is. Dan ontdekken we dat er al meer dan genoeg voorwaarden aanwezig zijn om hier en nu echt gelukkig te zijn. De concentratie op loslaten kan ons helpen ons los te maken van lijden en pijnlijke gevoelens te transformeren en op te lossen. Als we tijdens al deze concentraties diep kijken, zullen we de vrede en vrijheid van nirvana leren kennen.

Deze zeven concentraties zijn heel praktisch. Samen maken ze ons wakker voor de werkelijkheid. Ze leren ons waarderen wat we allemaal al hebben, zodat we echt geluk kunnen proeven in het hier en nu. Ook schenken ze ons het inzicht dat we nodig hebben om de tijd die ons gegeven is te leren waarderen, om ons te verzoenen met degenen van wie we houden en om ons lijden in liefde en begrip te transformeren. Dit is de kunst van het leven.

We moeten onze aandacht, concentratie en inzicht gebruiken om te begrijpen wat het betekent om in leven te zijn en wat het betekent om te sterven. We kunnen wetenschappelijke en spirituele ontdekkingen 'inzichten' noemen en de beoefening van het voeden en onderhouden van deze inzichten 'concentraties'.

Dankzij de wetenschappelijke en spirituele inzichten krijgen we in deze eenentwintigste eeuw de mogelijkheid om tot de diepste oorzaken van het menselijk lijden door te dringen. Als individualisme en consumeren karakteristiek waren voor de twintigste eeuw, dan zijn inzicht in de onderlinge verbondenheid en onderzoek naar nieuwe vormen van solidariteit en saamhorigheid karakteristiek voor de eenentwintigste eeuw. Door te mediteren op de zeven concentraties zullen we in staat zijn alles in het licht van onderlinge afhankelijkheid te gaan zien. Het zal ons van onze verkeerde zienswijzen bevrijden en de barrières van de onderscheid makende geest afbreken. De vrijheid die we zoeken is geen zelfdestructieve vrijheid en ook geen vrijheid die ten koste gaat van andere landen of van de natuur. Het is een vrijheid die ons bevrijdt van eenzaamheid, woede, haat, angst, begeerte en wanhoop.

De leer van de Boeddha is heel helder, effectief en eenvoudig te begrijpen. Die opent een levenspad dat niet alleen onszelf, maar de gehele mensheid ten goede komt. We hebben de macht om over het lot van de aarde te beslissen. Het boeddhisme is de helderste vorm van humanisme die er is. Onze inzichten en handelingen zullen ons redden. Als we wakker worden en onze situatie zien zoals die werkelijk is, zal zich een collectieve verandering in het bewustzijn voordoen. Dan is er weer hoop.

Laten we onderzoeken hoe de zeven concentraties — diepe inzichten in de werkelijkheid — hun licht kunnen schijnen op onze situatie, ons lijden. Als je merkt dat je je tijdens het lezen op onbekend terrein bevindt, adem dan rustig in en uit. Dit boek is een reis die we samen maken, net zoals je een boswandeling maakt en geniet van de adembenemende schoonheid van onze kostbare planeet. Soms zie je een boom met een mooie schors, een opvallende rotsformatie of een prachtig gekleurd stuk mos vlak langs het pad en dan wil je degene met wie je bent hiervan laten meegenieten. Soms ga je ergens zitten om samen te picknicken, of je drinkt onderweg wat water uit een heldere bron. Dit boek lijkt hier wel wat op. Af en toe stoppen we om te rusten, om iets te drinken of gewoon om even te zitten. De stilte tussen ons is al volledig.

Koop dit boek bij

---

Bestellen