Wilde rituelen

Wild Rituals

	Type:	Paperback
	Uitgever:
	Gewicht:	395 gram
	Aantal Pagina's:	240
	ISBN:	90-2590-961-2
	ISBN-13:	978-90-2590-961-1
	Categorie:	Dieren
	Richtprijs:	€ 20,99

Korte Inhoud

O'Connell toont tien lessen die mensen van dieren kunnen leren over samenleven, verbinding en onszelf. Het is een fascinerend boek dat de dierenwereld dichter bij ons brengt.

De auteur vertelt welke rituelen dieren volgen als ze elkaar begroeten, verleiden - of, als ze rouwen. Het gemeenschapsgevoel van zebra’s, olifanten en chimpansees leert ons wat in onze op het individu gerichte samenleving hard nodig is. Dieren leren ons te leven.

'Caitlin O’Connell biedt een verrukkelijke tour door het dierenrijk waar we de rituelen in gevechten, spel, verleiding, groeten en rouwen ontdekken.' – Frans de Waal

Caitlin O'Connell is schrijver en fotograaf. Aan de Harvard Medical School is zij, onder andere; autoriteit op het gebied van het gedrag van olifanten. 'Wilde rituelen' is haar eerste boek in het Nederlands.

Uittreksel

Blz. 22: Rituelen zijn een houvast tijdens een crisis, maar we hebben altijd bevredigende rituelen nodig om te voorkomen dat we ons vervreemd en alleen voelen. Zelfs in dit tijdperk van geavanceerde technologie blijven we van nature sociale dieren en zijn we op zoek naar echte verbondenheid in welke vorm dan ook - met een vreemdeling, met een buur, met collega's, met geliefden en familie. Terugkeren naar waar we vandaan kwamen en opnieuw voeling krijgen met onze wilde kant en de rituelen van de natuur kunnen ons de weg wijzen naar de vervulling, naar mededogen en welzijn.

Dit hervinden van onszelf en anderen via rituelen is een stap in de goede richting. Bepaalde rituelen hebben de evolutie, het bijna-uitsterven van bepaalde soorten, en veranderende leefomgevingen in het dierenrijk overleefd. Door te leren van deze krachtige ceremonies in het wild, kunnen ook wij toegang krijgen tot ons eigen aangeboren vermogen om genezing, zelfbewustzijn, gemeenschap en uiteindelijk een diepe verbinding met de wereld om ons heen te vinden.

Dit boek ontstond uit een verlangen om te laten zien hoe en waarom rituelen van cruciaal belang zijn in ons dagelijks leven. Daartoe maakte ik gebruik van voorbeelden uit de hele dierenwereld, waaronder olifanten, chimpansees, orang-oetans, wolven, honden, leeuwen, zebra's, walvissen, flamingo's, vissen en zelfs insecten. Hoewel sociale dieren talloze rituelen vertonen, ligt de focus in dit boek op tien belangrijke rituelen die essentieel zijn voor ons welzijn: begroetingsrituelen, groepsrituelen, hofmakerij, het geven van geschenken, vocale rituelen, stilzwijgende rituelen, spel, rouw en genezing, vernieuwing, en reizen en migratie.

Rituele begroetingen, zoals het likken van de bek bij wolven of de handdruk bij mensen, zijn een manier om informatie te verzamelen; ze zijn ontstaan bij sociale dieren om de banden te versterken en het vertrouwen te versterken. Vocale rituelen, zoals strijdkreten voor een oorlog of sportevenementen, wekken een gevoel van eenheid en een gemeenschappelijk doel op. Dit soort strijdkreten doen denken aan de kreten van andere primaten, zoals het gebrul van brulapen die hun gebied verdedigen bij zonsopgang en zonsondergang, of het territoriale gebrul van een troep leeuwen. Vocale rituelen kunnen ook een middel zijn om agressie kwijt te raken en grenzen te stellen.

Vocale rituelen worden gebruikt om een gemeenschap te verenigen, zoals de gecoördineerde roep van een olifantenfamilie wanneer die vertrekt van een waterpoel. Deze gecoördineerde roepen zijn vergelijkbaar met onze eigen sterk gecoördineerde duetten of goed afgestemde orkestmuziek onder leiding van een dirigent. Gecoördineerde groepsinspanning stimuleert stressverminderende endorfines en zorgt voor een sterker gemeenschapsgevoel bij de muzikanten en de vocalisten.

Non-verbale rituelen, zoals glimlachen en lachen, bestaan al meer dan vijf miljoen jaar. Dit aanstekelijke gedrag heeft een positieve invloed op onze stemming, die wordt gestimuleerd door de neurotransmitters dopamine en serotonine. Diezelfde stemmingsbeïnvloedende chemische stoffen worden ook aangetroffen bij onze neven - de chimpansees - en bij veel andere dieren.

Simpelweg elkaar diep in de ogen kijken is een krachtig ritueel van de hofmakerij en van andere manieren om een band te scheppen, zowel in het wild als in ons dagelijks leven. Het draagt bij aan de intimiteit binnen romantische relaties, maar ook binnen de relatie tussen ouder en kind.

Het ritueel van het schenken biedt vele voordelen, terwijl spelen de gelegenheid biedt te experimenteren met de omgeving, en creatieve oplossingen te bedenken die van cruciaal belang zijn voor het voortbestaan van de soort. Een leeuwenwelp oefent zich bijvoorbeeld als jager door te doen alsof zijn nestgenootje een prooi is, en een peuter bouwt een hele fantasiewereld in de zandbak en leert zo om te gaan met de uitdagingen van zijn latere leven.

Onze rituelen rond rouw en herstel na het verlies van een geliefde, waaronder het dragen of begraven van onze doden, zijn ook terug te vinden bij andere soorten, zoals dolfijnen, chimpansees en olifanten. Hernieuwing, in de vorm van het verwelkomen van een nieuw seizoen of van een voorjaarsschoonmaak, kent een aantal verrassende oorsprongen met onverwachte voordelen. En tot slot zullen de meeste mensen wel de genezende kracht herkennen van een pelgrimstocht of een eenvoudige verandering van omgeving als een manier om een nieuw perspectief op zaken te krijgen.

Elk van deze tien wilde rituelen is stelselmatig positief en speelt een krachtige rol in het leven van sociale dieren. Hoewel de belangrijkste voordelen van sommige van deze rituelen voor de hand lijken te liggen, hebben ze ook nog veel andere, subtielere effecten die ons leven op belangrijke manieren verrijken.

Deze tien rituelen bevatten ook componenten die in onze huidige maatschappij ontbreken - of helemaal verloren zijn gegaan. Wat op het eerste gezicht misschien een verouderde praktijk lijkt, kan in werkelijkheid ons lichamelijk en geestelijk welzijn bevorderen. Ze zijn essentieel voor succesvolle communicatie, zorg en het opbouwen van een sterkere gemeenschap. Door de verloren kunst van het ritueel opnieuw tot leven te wekken, zullen we beter in staat zijn nieuwe manieren te vinden om ons te verbinden met anderen, met onszelf en met de natuurlijke wereld.

Veel gemeenschappen zijn vandaag de dag ernstig verdeeld op grond van ras, klasse, leeftijd, inkomen, godsdienst of geslacht. Het is dus zaak alles in het werk te stellen om de relaties binnen en tussen groepen mensen te begrijpen en te versterken. Wij hebben de mogelijkheid om te vernieuwen door terug te keren naar belangrijke oerinstincten en ons opnieuw vertrouwd te maken met rituelen van de inclusiviteit.

C. S. Lewis beschreef dat heel fraai in A Preface to Paradise Lost, 'Wanneer onze deelname aan een rite volmaakt wordt, denken we niet meer aan het ritueel, maar worden we in beslag genomen door datgene waarover de rite wordt uitgevoerd; maar naderhand erkennen we dat het ritueel de enige methode was waardoor deze concentratie kon worden bereikt.'

Sommige rituelen zijn op zichzelf niet belangrijk, maar de uitkomst ervan wel. Ze zijn er om ons te helpen een gezond leven en gezonde relaties op te bouwen. Wanneer we grote of kleine daden van vriendelijkheid en inclusiviteit keer op keer herhalen, worden ze deel van wie we zijn - en dat is precies het doel van rituelen.

Ik moet toegeven dat ik, met de deadline voor dit boek in het verschiet, bijna mijn plannen had afgezegd om tijdens de kerstvakantie mijn familie te bezoeken. Tot ik het hoofdstuk over begroetingsrituelen herlas en eraan werd herinnerd hoe belangrijk het is om elkaars bestaan te erkennen. Een persoonlijk weerzien, hoe kort ook, is veel belangrijker voor ons welzijn dan bijvoorbeeld een gemiste deadline. Ik heb direct mijn vlucht naar huis geboekt om tijdens de vakantie bij mijn familie te zijn en voelde me er stukken beter door. En wat mijn deadline betreft: daar ging ik maar een paar dagen overheen.

Dit boek is een verkenning van de rituelen die we in de samenlevingen van zowel wilde dieren als mensen terugvinden, en het helpt ons rituelen tot stand te brengen en te versterken die ons leven uiteindelijk meer betekenis geven. Het is belangrijk dat we ons bewust zijn van onze gewoonten en hoe die ons welzijn positief beïnvloeden. Onze goede gewoonten, hoe klein ook, kunnen ons leven ten goede veranderen. Een hernieuwde kennismaking met de rituelen die onze voorouders - en alle levende wezens - door de tijd heen bij elkaar hebben gehouden, zal ons meer vrede en vervulling brengen.

Koop dit boek bij

---

Bestellen