|
|
Wat de wereld nodig heeft
|
|
Originele titel: The world we have
Thich Nhat Hanh
|
Type:
|
Paperback
|
|
Uitgever:
|
Ten Have
|
|
Gewicht:
|
165 gram
|
|
Aantal Pagina's:
|
142
|
|
ISBN:
|
90-259-6001-4
|
|
ISBN-13:
|
978-90-259-6001-8
|
|
Categorie:
|
Boeddhisme
|
|
Richtprijs:
|
€ 13,9
|
Korte Inhoud
Aan iedere beschaving komt een einde, maar als we zo doorgaan vergaat de onze heel snel. We kunnen dit proces vertragen. Zenmeester Thich Nhat Hanh vertolkt de boeddhistische stem in het debat over de klimaatrcrisis. Hij laat zien wat ieder van ons zelf kan doen.
Het gaat slecht met onze planeet, maar veel mensen zijn vooral bezig met hun eigen problemen. Thich Nhat Hanh vergelijkt de mensheid met kippen die vechten om een korreltje graan, terwijl ze een paar uur later worden geslacht.
Wie wel duurzaam wil leven maar niet weet hoe, krijgt raad van Thich Nhat Hanh. Door met aandacht (mindful) te consumeren, te eten en te drinken kan ieder de balans opmaken en zijn ecologische voetafdruk beperken. De auteur geeft hiervoor ook praktische aanwijzingen. Een wijs boek, dat concrete aanzetten geeft om anders met de wereld om te gaan.
Uittreksel
Blz. 58: Als we ons huidige consumptiegedrag niet veranderen, zal er voor een groot deel van de mensheid geen toekomst meer zijn en zal het ecosysteem dermate worden aangetast dat het maar de vraag is of de overgeblevenen nog wel op dezelfde voet verder kunnen leven. Vele beschavingen zijn ons voorgegaan en weer verdwenen. Alles is vergankelijk.
Alles in het leven is aan voortdurende verandering onder¬hevig en zonder een onafhankelijk zelf. Verstandelijk is dit misschien nog te begrijpen, maar in het dagelijks leven kunnen wij dit maar moeilijk accepteren. Wij willen niet dat de mensen en de dingen die we liefhebben veranderen. Woorden of concepten kunnen niet begrijpelijk maken wat vergankelijkheid is. Daarvoor is oefening nodig. Alleen door dagelijks te oefenen in het stoppen en diepgaand te kijken, kunnen we ervaren en accepteren wat de waarheid van vergankelijkheid is. Dit kunnen we doen door tegen onszelf te zeggen: 'Ik adem in en kijk diepgaand in een bepaald object. Ik adem uit, en zie ik de vergankelijke aard ervan.'Het voorwerp dat we uitkiezen kan een bloem, een blad of een levend wezen zijn. Hoe intensiever we observeren, hoe duidelijker we kunnen zien dat alles van moment tot moment verandert.
Er zijn twee soorten vergankelijkheid. De eerste is 'vergankelijkheid in elk moment'. De tweede openbaart zich als iets aan het einde komt van zijn cyclus van ontstaan, bloei en vergaan en op onmiskenbare wijze verandert. We spreken in dat geval van 'cyclische vergankelijkheid'. Als we water aan de kook brengen zal de temperatuur ervan steeds meer oplopen, maar er zal geen grote verandering optreden totdat het kookt en in stoom verandert. Het steeds warmer wordende water representeert de eerste vorm van vergankelijkheid, de vergankelijkheid in elk moment. Zodra het in stoom verandert, spreken we van cyclische
vergankelijkheid. Een ander voorbeeld is de groeispurt van een kind. Het is een geleidelijk proces van kleine veranderingen dat we pas opmerken zodra een cyclische verandering optreedt.
We moeten proberen diepgaand te kijken in het fenomeen van cyclische verandering om het te kunnen accepteren als een onlosmakelijk onderdeel van het bestaan, zodat we ons er niet meer door laten verrassen of eronder lijden als het zich voordoet. We moeten proberen diepgaand te kijken in de vergankelijkheid van ons lichaam, de vergankelijkheid van de dingen om ons heen, van de mensen van wie we houden, van degenen die ons leed berokkenen. Als we niet diepgaand genoeg kijken in vergankelijkheid, denken we misschien dat het om een negatieve eigenschap van het bestaan gaat, omdat het ons berooft van de dingen waarvan we houden. Maar als we er beter naar leren kijken, ontdekken we dat vergankelijkheid positief noch negatief is. Het is gewoon wat het is. Zonder vergankelijkheid zou er geen leven zijn. Hoe zouden we ons lijden en dat van degenen die we liefhebben kunnen veranderen in geluk als vergankelijkheid niet bestond? Hoe zouden wij de weg van destructie die we ten opzichte van de aarde bewandelen, kunnen verlaten als er geen vergankelijkheid bestond? Vergankelijkheid betekent ook onderlinge afhankelijkheid. Doordat alles voortdurend verandert, bestaan er geen op zich staande verschijnselen. Een bloem neemt voortdurend niet-bloem elementen in zich op, zoals water, lucht en zonlicht en geeft voortdurend iets terug aan de omgeving. Een bloem is een stroom van verandering, een mens is een stroom van verandering. Ieder moment is er input en output. Een bloem wordt elk moment opnieuw geboren, sterft elk moment opnieuw en is altijd verbonden met haar omgeving. Alles in het universum is voor zijn voortbestaan van alles in het universum afhankelijk.
Om het niet-zelf van al het bestaande aanschouwelijk te maken, wordt vaak het voorbeeld van de golf en het water aangehaald. Hoewel een golf hoog of laag kan zijn, opkomt en weer verdwijnt, is de essentie van de golf water, dat hoog noch laag is, opkomt noch verdwijnt. Alle uiterlijke kenmerken zoals hoog, laag, opkomen en verdwijnen raken de essentie van water niet. Al naar gelang van wat zich voordoet huilen of lachen we, omdat we de essentie van alles wat is, nog niet ontdekt hebben. Die essentie is ook in onszelf aanwezig. Als we alleen oog hebben voor het komen en gaan, voor de golf, zullen we lijden. Maar als we ons ervan bewust worden dat de essentie van de golf water is en dat golven altijd naar water terugkeren, dan hoeven we nergens bang voor te zijn. 'Ik adem in en zie dat alles vergankelijk is. Ik adem uit en zie dat alles vergankelijk is.'We moeten deze oefening vaak doen. We voelen ons onveilig omdat alles in het leven vergankelijk is. We kunnen dit gevoel alleen onder ogen zien, als we leren met volle aandacht in het huidige moment aanwezig te zijn.
Als we met deze oefening beginnen zijn we er waarschijnlijk nog steeds van overtuigd dat de dingen onvergankelijk zijn en onafhankelijk van elkaar bestaan. We lijden eronder als dingen veranderen. Om ons te helpen heeft de Boeddha ons de waarheid van vergankelijkheid en niet-zelf als sleutels geschonken. Als we diepgaand kijken in de vergankelijkheid en de zelfloze aard van alle verschijnselen, openen deze sleutels voor ons de deur naar de waarheid ofwel het nirvana. Dan zal er een einde komen aan angst en lijden en zal het ons niet uitmaken of we jong of oud zijn, en zelfs niet of we leven of sterven. We begrijpen dat we niet sterven in de gebruikelijke zin van bestaan en niet meer bestaan.
We zullen begrijpen dat leven een voortdurend proces van transformatie is.Vergankelijkheid, niet-zelf en nirvana zijn de Drie Dharmazegels en het kenmerk van alle authentieke boeddhistische leringen.
Zolang we ons verzetten tegen vergankelijkheid, lijden we. We staan dan toe dat angst, boosheid en wanhoop bezit van ons nemen. Daarom is het van eminent belang dat we, voor we ons met de opwarming van de aarde en andere milieuproblematiek gaan bezighouden, eerst met onze angst en boosheid in het reine komen. De Boeddha laat er geen twijfel over bestaan: we kunnen deze planeet pas genezen als we eerst onszelf beter maken. Zolang we onze angst niet onder ogen zien, zullen we aan de leiband ervan blijven lopen. De Boeddha spoort ons aan niet voor angst weg te vluchten, maar deze juist in ons bewustzijn toe te laten, met onze aandacht te omarmen en er diepgaand naar te kijken.
Wij zullen dan tot acceptatie en inzicht komen en ons niet langer blindelings laten meeslepen door onze angst.
De angst voor de dood ligt diep in ons bewustzijn verankerd. Als iemand met zijn eigen dood geconfronteerd wordt, is de eerste reactie meestal verzet. Ik heb dit zelf gezien bij goede vrienden bij wie AIDS of kanker werd vastgesteld. Lange tijd weigeren ze het te geloven en liggen ze met zichzelf overhoop. Pas als het moment van acceptatie is aangebroken, vinden ze vrede. Als we vrede vinden, ontspannen we onszelf en soms leidt dit zelfs tot overwinning van de ziekte. Ik heb mensen met kanker gekend die de ziekte accepteerden, vrede in zichzelf vonden en daarna nog twintig tot dertig jaar hebben geleefd.
Ik ken een non die in Hanoi, de hoofdstad van Vietnam, woont en bij wie kanker werd geconstateerd. De dokter vertelde haar dat ze nog maar een paar maanden te leven had. Ze besloot een tijdje bij ons in Plum Village door te brengen en daarna naar huis terug te keren om te sterven. Ze had zich volkomen verzoend met het feit dat ze spoedig zou overlijden. Bij haar aankomst in Plum Village stelde een van de zusters haar voor een arts om een second opinion te vragen. Ze zei: "Nee, ik ben hier niet gekomen om een dokter te bezoeken. Ik ben hier om een paar maanden met jullie door te brengen."
Drie maanden lang woonde ze hier, genoot met heel haar hart van elke seconde van de dag. Ze genoot van de loop- en zitmeditaties, de dharmalezingen en discussies. Na drie maanden brak het moment aan waarop haar visum verliep ...
Recensie
door
Tsenne Kikke
Mensen die aan Zelfkennis doen zullen van de inhoud van dit boekje kunnen genieten. In dit provocatief werk schetst Thich Nhat Hanh eerder een dramatische toekomstvisie van een planeet Aarde die wordt oververhit, omdat de fossiele brandstoffen snel aan het verdwijnen zijn, omdat overconsumptie overheerst, en omdat de Aarde bedreigt wordt door een ondraaglijke bevolkingsaangroei. Thich toont ons aan dat de antwoorden hierop te vinden zijn in de leerstellingen van Boeddha waarin de vergankelijkheid der dingen wordt aangekaart. Hij demonstreert op een eenvoudige manier hoe die leerstellingen ons innerlijke vrede kunnen schenken, en hoe ze - in samenwerking met technologie - onze Aarde haar evenwicht kunnen terugschenken. De auteur kijkt dan ook uit naar een collectief ontwaken - en, mijns inziens kan Zelfkennis daar een groot deel bij helpen.
|