Boekrecensie van Alleen de knor wordt niet gebruikt door Yvonne Kroonenberg

De ene dag aaien we biggetjes op een kinderboerderij en zeggen we vriendelijke woorden tegen het moedervarken, de andere dag kopen we spekjes voor de spaghetti alla carbonara. En dan deze keer niet bij de groene slager, want veel te druk en niet op de route, nee, even snel bij de supermarkt. U weet wat u koopt, maar niet wat eraan vooraf is gegaan. Hoe worden de biggetjes verwekt? Hoe en waar groeien ze op? Wat eten varkens, hoe worden ze vetgemest, wie vervoert varkens naar hun levenseinde, wie maakt de vleeswaren?

Yvonne Kroonenberg maakte op uitnodiging van Stichting Varkens in Nood een rondgang langs alle tussengelegen stations, van de conceptie tot de boterhamworst. Ze is op de plek geweest waar sperma wordt geproduceerd, ze heeft stallen bezocht en slachterijen. Ze heeft met politici gepraat, met dierenartsen en met actievoerders. Ze heeft duizenden varkens gezien en aangeraakt, ze heeft biggetjes op de arm gedragen, ze heeft onafzienbare rijen varkens één voor één zien sterven.

Als oud-ambassadeur van Varkens in Nood is Yvonne Kroonenberg al sinds jaar en dag betrokken bij het dierenleed dat achter de kiloknallers schuilgaat. Opnieuw laat Kroonenberg – bekend van bestsellers als Alles went behalve een vent en Het zit op de bank en het zapt – zien dat serieuze non-fictie uitstekend te combineren is met ironie.

Uittreksel

Blz. 9: Inleiding

Ik was slordig als kind. Ik morste jam aan tafel, ik kliederde met klei en met plakkaatverf, ik gooide bekers en glazen omver.

`Je bent een varken!' riep mijn moeder geregeld uit.

Dat vond ik niet erg. Ik noemde mijzelf voortaan Big. Big had een onafscheidelijke kameraad. Dat was de Modder, die de schuld droeg van alle rommel die ik maakte.

Er was ook een grammatica, een Biggentaal, waarvan ik het meeste ben vergeten, behalve de eerste persoon enkelvoud: het Iksta. Daarmee bedoelde ik mijzelf en alles wat dat met zich meebracht: rotzooi, vanzelfsprekend.

Big is na mijn twaalfde opgeheven, maar mijn belangstelling voor varkens is gebleven.

Toen ik tien jaar geleden werd uitgenodigd om ambassadeur van Varkens in Nood te worden, heb ik gretig toegezegd. En heb ik, op de vraag of ik een boek over varkens wilde schrijven, meteen ja! gezegd.

Een schrijnend verhaal zou het worden, waarin de misstanden in het leven van het varken meedogenloos aan de orde zouden komen.

Zo'n boek is het niet geworden. Want er gloort hoop.

Sinds mijn rondgang langs alle stations, van de conceptie tot de boterham met worst, weet ik dat niet ieder aspect van elk varkensleven een hel is. En dat er in Nederland hier en daar serieus naar wordt gestreefd het varken met eerbied te benaderen.

Dat lukt niet altijd.

Soms ligt dat aan de werknemers in de varkensbranche. Die misdragen zich nog wel eens, uit lompheid, winstbejag, onnadenkendheid en hoogmoed, misschien zelfs uit wreedheid.

In de supermarkt worden ook vonnissen geveld. Als de consument goedkoop vlees van de kiloknaller koopt, maakt hij het onmogelijk voor een varkensboer om zijn dieren stro te gunnen.

De supermarkten zelf geven hoog op over hun eigen goede bedoelingen, maar doen onbekommerd de karbonade in de aanbieding voor een prijs waarvoor je nog geen bloemkool kunt kopen. En dan is er de politieke onwil. Er zijn controlerende instanties zoals de Algemene Inspectie Dienst en de Voedsel en Waren Autoriteit, maar die worden beperkt in de uitoefening van hun functie.

Hoe dat zit, staat in dit boek.

Samen met een deskundige assistente, die ik Leontien zal noemen omdat assistentes nu eenmaal zo heten, heb ik vijf boerderijen, een KI-station, een transportverzamelplaats voor varkens, een transportbedrijf en drie slachterijen bezocht. Ik heb met politici gepraat, met dierenartsen en met actievoerders. Ik heb duizenden varkens gezien en aangeraakt, ik heb biggetjes op mijn arm gedragen, ik heb onafzienbare rijen varkens een voor een zien sterven.

Leontien heeft mij overal vergezeld en mij bijgestaan met haar kennis. Zij heeft dienmanagement gestudeerd aan de Hogeschool in Leeuwarden. Zij heeft de verslagen van wetenschappelijke onderzoeken die ik nodig had voor mij opgezocht en aangereikt. Ze heeft mij verbeterd wanneer ik onjuistheden opschreef en mij gewaarschuwd wanneer ik mij liet inpakken door woordvoerders. Haar ben ik vanzelfsprekend dankbaar.

Maar ik ben ook erkentelijk voor de gastvrijheid die mij op alle plaatsen die ik bezocht ten deel viel, voor de troost van de voorlichter in een van de slachterijen, die mijn verdriet om al dat sterven begreep, voor de openhartigheid van alle mensen die ik heb gesproken.

Dit boek gaat over mijn bevindingen.

Yvonne Kroonenberg

Recensie

door Tsenne Kikke

De auteur, oud-ambassadeur van Varkens in Nood, maakte op uitnodiging van deze stichting een rondgang langs alle stations die het varken in zijn leven passeert: van de conceptie tot de boterhamworst. In dit boekje doet zij verslag van haar bevindingen. Het is niet allemaal kommer en kwel in dit boekje, want zegt Kroonenberg in haar voorwoord, sinds haar rondgang weet ze dat 'niet ieder aspect van een varkensleven een hel is. En dat er in Nederland hier en daar serieus gestreefd wordt het varken met meer eerbied te benaderen.' Met aandacht voor onder meer het Ki-station, het varkensvermeerderingsbedrijf, vaccinaties, castreren, staarten couperen, het gesloten bedrijf, de megastal, speelmateriaal voor de varkens, de biologische boerderij, wetenschappelijk onderzoek, de politiek, Varkens in Nood, het transport, de slachterij, de karbonade en het varkensparadijs. Tussendoor kadertjes met feiten, o.a over het aantal varkens in Nederland (12 miljoen volgens het ene kader, 22 miljoen volgens een ander kader...), wat er van het varken wordt gemaakt, het transport, enz. Met verklarende woordenlijst en een lijst van gebruikte literatuur. Informatief, vlot geschreven boekje voor een breed publiek dat het varkensleven niet mooier of slechter maakt dan het is en tot nadenken stemt.

________________________________________________________________________________________________________

Je houdt het niet voor mogelijk, maar je kan genieten van een boek dat het heeft over varkens, en dat niet noodzakelijk alleen recepten weergeeft om het lekkere vlees te bereiden. Dit boekje brengt een verhaal, het verhaal van het varken in onze maatschappij, van de 'wieg' tot het bord... letterlijk te vatten. Op een meer dan interessante wijze wordt je als het ware betrokken bij het hele productieproces van het varken tot de consumptie, en het is een sterk item, omdat we in de hedendaagse wereld zo erg vervreemd zijn geraakt van de oorsprong van onze voeding, dat het bijna een schande is dat we zo lang hebben moeten wachten op dit genre werk. Kinderen en zelfs hun ouders hebben er vaak geen idee meer van van waar hun voedsel vandaan komt, en dit maakt dat we ook minder aandacht en respect hebben voor de landbouw en de landbouwers, en we wellicht ook ondermaats respect hebben voor de ingrediënten van onze gerechten. Met dit boek wordt op deze bezorgdheid geantwoord op een boeiende en luchtige wijze, waar we stap voor stap het leven van een varken volgen tot wanneer het terecht komt in de voeding. En nee, het is geen luguber verhaal, maar veeleer een duidelijke beschrijving van alle tussenfasen van de productie van het vlees, onder de meest diverse vormen. Want het is ook een gegeven dat alles van het varken wordt gebruikt, en dit is ook een weetje dat niet iedereen even goed wist in te schatten. Natuurlijk heb je ook de benadering van de activisten en de mensen die opkomen voor de rechten en de integriteit van het dier... zodoende dat je wel een bepaald evenwicht en breder invalshoek hebt, maar het boek is voornamelijk op een boeiende manier informerend.

Alleen de knor wordt niet gebruikt

Yvonne Kroonenberg

Korte Inhoud

Uittreksel

Recensie