Breng me de neushoorn

John Tarrant

	Type:	Paperback
	Uitgever:	Kosmos
	Gewicht:	Onbekend
	Aantal Pagina's:	223
	ISBN:	90-215-4585-3
	ISBN-13:	978-90-215-4585-1
	Categorie:	Boeddhisme
	Richtprijs:	€ 12,5

Korte Inhoud

Koans zijn spirituele hersenkrakers, bedoeld om persoonlijke groei te bevorderen. Ze komen uit de zen-traditie en zijn vaak al eeuwen oud. Soms zijn het korte zinnen, maar ze kunnen ook uit dialogen of anekdotes bestaan, meestal tussen een zenmeester en zijn leerling.

De titel slaat op een anekdote waarbij de leerling tegen zijn meester zegt dat de neushoornwaaier kapot is. Wat zal hij doen? 'Breng me dan maar de neushoorn,' is het droge antwoord van zijn meester. Dit geeft het verrassingselement van koans goed weer, door westerlingen ook wel getypeerd als 'thinking out of the box'.

Uittreksel

Blz. 11: Inleiding

Een onmogelijke vraag betekent een reis

Dit boek biedt een ongewone weg naar het geluk. Het moedigt u niet aan naar dingen te streven of mensen te manipuleren of uzelf te veranderen in een verbeterde, meer gepolijste versie. In plaats daarvan suggereert het een weg om geluk indirect te benaderen door ongeluk af te breken, teniet te doen, overboord te smijten, en te ontwrichten. En zelfs deze indirecte benadering is niet gebaseerd op een plan. Het is moeilijk om plannen te maken voor iets wat verdergaat dan datgene wat u zich voor kunt stellen, en dat beoogt deze methode nu juist te doen. De methode die in dit boek beschreven wordt, is gebaseerd op zen-koans en is in Oost-Azië al lange tijd gangbaar, maar heeft in de Verenigde Staten, Europa en Australië nog maar net ingang gevonden. Het doel van de zen-koan is verlichting, dat wil zeggen: een grondige innerlijke verandering. Deze innerlijke verandering maakt dat de wereld er heel anders uit gaat zien; ze brengt een vrijheid van denken mee en een bewustzijn van de vreugde en vriendelijkheid die achter het dagelijkse leven schuilgaan.

Koans zijn niet bedoeld om een bepaald soort geluk of een juiste manier van leven voor te schrijven. Ze leren u niet om iets samen te stellen of te maken wat eerder niet bestond.

Veel psychologische en spirituele benaderingen berusten op een technische metafoor en hopen uw denken voorspelbaarder en beheersbaarden te maken. Koans pakken het anders aan. Ze moedigen u aan het onvoorspelbare tot een bondgenoot van het denken te maken en uw leven meer als een kunstwerk te benaderen. De verrassing die ze te bieden hebben, is het soort verrassing dat kunst biedt: binnen de onvoorspelbaarheid zult u geen chaos, maar schoonheid vinden. Koans laten een leven oplichten dat misschien in u heeft gesluimerd; ze bieden de mogelijkheid van verandering, zelfs als u met onduidelijke of ogenschijnlijk onoplosbare problemen worstelt.

Om te beginnen volgen hier zeven dingen die over koans gezegd kunnen worden:

Koans laten u zien dat u op creatieve stappen kunt vertrouwen. Meestal denken mensen aan een creatieve sprong in de trant van één, twee, drie, vier... zes. Bij koans gaat het meer van één, twee, drie, vier... neushoorn. Als geluk nou eens een creatieve activiteit was, zoals het schrijven van een gedicht? Je kunt niet weten waar de volgende regel van een gedicht vandaan zal komen en je kunt hem niet dwingen, en toch is er een discipline die erbij helpt. Als je op de juiste manier oplet, komt de volgende regel van het gedicht inderdaad uit het niets tevoorschijn. Op dezelfde manier kan via een koan het geluk uit het niets tevoorschijn komen.

Koans moedigen twijfel en nieuwsgierigheid aan. Koans vragen u niet om ook maar iets te geloven wat niet met de rede strookt. U kunt elke mogelijke religie aanhangen en koans gebruiken. U kunt religieloos zijn en koans gebruiken. Koans nemen geen pijnlijke overtuigingen weg om er positieve overtuigingen voor in de plaats te stellen. Koans nemen de pijnlijke overtuigingen slechts weg en verschaffen zo vrijbeid. Wat u met die vrijheid doet, is uw zaak.

Koans steunen op onzekerheid als een weg naar het geluk. Als u achter geluk aan gaat in de gedachte dat u weet wat u nodig hebt, zult u uiteindelijk altijd iets vinden wat in die behoefte voorziet. Het probleem is nu dat wanneer u ongelukkig bent, u als het ware in de gevangenis zit, en in die nauwe cel denkt u aan geluk in de termen van een gevangene. U stelt zich misschien een comfortabelere cel voor, overweegt het beschilderen van de muren in een leukere kleur — misschien wel roze — en het nemen van een nieuwe bank. Koans doen niet aan deze interieurverzorging mee; ze vernietigen de muren.

Koans zullen uw redeneringen en uw verklaringen ondermijnen. Als u een reden voor geluk hebt, dan kan dat geluk worden weggenomen. Degene van wie u houdt, kan weggaan, uw baan kan oninteressant worden. Als u reden hebt om van het leven te houden, wat gebeurt er dan als die reden wegvalt? Door middel van koans kunt u ontdekken dat leven en liefde zo sterk en levendig zijn dat ze niet uitgelegd of gerechtvaardigd kunnen worden. Koans leggen een geluk open dat zomaar zonder reden komt. Ze tonen aan dat geluk bestaat voordat er redenen in het universum zijn opgedoken.

Koans brengen u ertoe het leven als grappig en niet meer als tragisch te zien. Wat zou u liever hebben? Dit is een van hun genoegens. Een ernstige bezoeker vroeg eens aan een Chinese meester: 'Waar gaan we heen als we sterven?'

`Ik ga in elk geval regelrecht naar de hel,' zei de oude meester.

`U?' zei de ander, 'een goede zenmeester, waarom zou u naar de hel gaan?'

`Als ik er niet heen ga, wie moet jou dan onderrichten?' Koans zullen uw idee veranderen van wie u bent, en dat zal moed vereisen. Als je gewend bent in een kleine ruimte te leven en opeens een ruime weide ontdekt, kun je je onveilig voelen. Iedereen denkt dat hij geluk wil, maar misschien is dat niet zo. Misschien willen mensen liever hun verhalen houden over wie ze zijn en over wat er onmogelijk is. Geluk is niet iets wat boven op datgene komt wat je al bent; het eist van je dat je een andere persoon wordt dan degene die op zoek ging naar het geluk.

Koans leggen een verborgen vriendelijkheid in het leven bloot. Koans wijzen een weg waarop vriendelijkheid onderdeel is van de grondslag van het denken; niet een bijkomstigheid, en ook niet iets wat ontwikkeld moet worden. Als het een verworvenheid zou zijn, zou vriendelijkheid afgenomen of verloren kunnen worden. Als u al uw motieven en de motieven van andere mensen uitpakt en naar de basis van alles gaat, vindt u liefde. Ik weet dat het schokkend is om te zeggen, maar ik zal proberen u te laten zien dat het waar is.

Bij koans verzeild raken

Toen ik 22 was, was ik gelegenheidssecretaris en inwonende tuinman bij de Australische dichteres Judith Wright. In haar tuin dartelden vlinders rond, satijnblauwe prieelvogels bouwden er priëlen en dansten met bloemen en blauwe wasknijpers in hun snavel, prachtlori's en kleine kangoeroes kwamen elk op hun eigen route langs. Aan het eind van de omheinde wei begon het resterende regenwoud — grote, van slingers voorziene bomen hingen als vertakte neuronen in de lucht. Toen de buurman stierf, begroef zijn vrouw hem helemaal bij de kreek en daagde ze de politie, die timide kwam informeren, uit hem te gaan zoeken. Ik had een bureau in de kelder en bosratten trippelden over mijn tenen.