Klanktherapie

Met klanktherapie wordt hier wel degelijk bedoeld: therapieën, waarin klank bewust wordt ingezet om een bepaald therapeutisch effect bij de cliënt te bewerkstelligen.

Emoties wekken in het menselijke lichaam chemische reacties op. Onverwerkte emoties kunnen dus wel degelijk blokkades in het lichaam opwerpen, waaruit - bijvoorbeeld- spanningen en rusteloosheid kunnen ontstaan. Dit kan een sterke invloed hebben op de energetische delen van het lichaam waardoor de energiebalans wordt verstoord.

Sommige therapeuten werken met klankschalen, anderen met de stem, of met stemvorken, bijvoorbeeld.

Op het fysieke, aardse niveau komt de trilling van klank binnen via het centraal zenuwstelsel, van hieuit gaan er allemaal reflexbogen naar de interne organen, hormoonaanzettingen, de hersenen en het limbisch systeem. De trilling dringt door tot op celniveau. Iedere cel heeft een bepaalde basisfrequentie. Door harmonische klank zullen de celstructuur en spiertonus van het lichaam in hun oorspronkelijkheid terug worden getrild en in overeenstemming komen met de andere cellen. Hierdoor ontstaat diepteontspanning en worden basale lichaamsfuncties verbeterd.

Op het emotionele niveau brengt klank de mens in bepaalde stemmingen, die verschillende emoties kunnen opwekken. Hierbij kunnen emoties gerust met water worden vergeleken, wetende dat het lichaam van de mens uit ongeveer 72% water bestaat.

Op het psychische niveau roept klank verschillende associaties, beelden of herinneringen op. Eerder beleefde ervaringen en situaties worden opnieuw aangeraakt en opgeroepen. Dat beïnvloedt ons denken en handelen.

Op het spirituele niveau kunnen harmonische klanken ons bewust maken dat we onderdeel zijn van een veel groter geheel. Men wordt bewust van deze universele wet, die niet enkel en alleen buiten onszelf trilt, maar ook in onszelf.

De behandelde persoon wordt meestal aangeraden om zijn stem te gebruiken en af te stemmen op de klanken die door de instrumenten worden voortgebracht. Het strottenhoofd is eigenlijk een instrument, de lucht zet de stembanden in trilling waardoor klanken ontstaan, het lichaam fungeert hierbij als klankkast. De stem is in staat om een enorme rijkdom aan klank voort te brengen. Wanneer iemand zijn stem gebruikt kan - aan de mate waarin een persoon een boventoonrijke klank zingt - gehoord worden of iemand zijn adem en lichaam vrij van spanning kan gebruiken. Een strakke toon duidt op spanning, inperking. Door de persoon zelf te laten zingen resoneren de klanken direct door in het lichaam en ervaart de persoon direct fysiek wat klank met hem doet.

De stem kan op verschillende manieren ingezet worden. Er kan gewerkt worden met de adem, met het zingen van klanken, en het zingen van boventonen.

De adem op zichzelf maakt geen klank, maar je hebt de adem wel nodig om een klank te maken. De stem laat horen in welke spanning je zit, hoeveel ruimte je adem heeft.

De therapeut werkt, bijvoorbeeld, vanuit de theorie van Ilse Middendorf, namelijk: met ademvocaalruimten. Adem is een voortdurende beweging van binnen naar buiten en van buiten naar binnen. Om te kunnen ademen hebben we ruimte nodig, in ons lichaam en om ons heen. Als we gespannen zijn, wordt de ruimte in ons lijf kleiner en strakker en trekken we ons terug uit de ruimte om ons heen. Zo perken we de adem in en neemt onze energie af. Het gaat er dus om de juiste evenwichtsspanning te creëren. De een is overspannen, de ander onderspannen. Sommige delen van het lichaam kan de adem bereiken, andere niet. Via het werken met de adem probeert deze therapeut het hele lichaam weer toegankelijk te maken. Indien het lichaam vrij is, kan ook klank vrij door het lichaam klinken.

Klank is eerder een hulpmiddel bij de adem. Voor sommige mensen is het moeilijk om puur met adem te werken. Dan worden klanken gebruikt om het tastbaarder te maken. Bepaalde klanken richten zich op bepaalde gebieden in het lichaam. Het gaat hierbij niet om de resonantie van de klanken maar de ademruimte die de klanken bereiken.

oe - lage ademvocaalruimte: adembeweging zit in onderste ruimten, buik, bekken benen
ie - hoog ademvocaalruimte: schouders, longtoppen en hoofd
oo - centrum, meer binnen in romp, boven de navel
ee - in de breedte, ellebogen erbij
uu - skelet, langs wervelkolom en ledematen
eu - hartgebied, net onder de keel, vaak hele moeilijke om te voelen
aa - allesomvattend, zowel binnenruimte als buitenruimte. De aa klank is het moeilijkst om te maken omdat alle ruimtes beschikbaar moeten zijn en. Het is een extravert en eigenlijk het tegenovergestelde van de oo.

Met boventonen werken is misschien niet specifiek therapeutisch, maar wel een middel om heel intens met klank te werken. Je leert beseffen hoe klank in elkaar steekt en men leert het verschil tussen grondtoon en boventonen. Wanneer je hiermee aan de slag gaat, vindt automatisch een verfijning van de zintuigen plaats, zowel in de waarneming hiervan als in de expressie. Boventoon zingen kan heel bevredigend zijn: je bent dan als het ware helemaal in klank ondergedompeld.

Dan zijn er therapeuten die mantra's als klankuitingen prefereren. Zo kan iemand, terwijl de persoon met een tampoera - een basisinstrument in de klassieke Indiase muziek  - wordt begeleid, gevraagd om de aa-klank te zingen. Deze klank is de meest basale: als je je mond opendoet komt er een aa uit, voor alle ander klanken moet je iets doen. Wanneer alles in je lichaam mee kan resoneren, klinkt de aa vrij. Als je maar lang genoeg de aa aanhoudt, gaat vanzelf alles mee klinken.

Wanneer je Indiase zang gaat studeren ben je elke dag minstens 2 uur bezig met het zingen van de a om de zangstem schoon te maken. In de Indiase muziek zingt men met de spreekstem, niet met de zangstem. De Indiase muziek is op het innerlijke gericht, met veel zweving, dus: boventoonrijk. Daardoor bereikt men het hele spectrum van frequenties, en sla je niets over. Men gaar ervan uit dat het hele universum resoneert en vele boventonen bevat. De westerse muziek mist het contact met die natuurlijke boventonen door het gebruik van een getemperde stemming. Het Gregoriaans is de laatste westerse muziek die nog die extra kwaliteit bezit.

De cliënt begint de eerste sessie met te vertellen waarvoor hij komt. De therapeut kijkt terwijl de cliënt praat hoe hij erbij zit. Hoe gebruikt hij zijn stem? Hoe maakt hij contact?

Daarna doet hij oefeningen met de adem, soms komt klank hierbij. Wanneer er genoeg vertrouwen is, legt hij zijn hand op een plek op iemands lichaam om diegene bewust te maken van die plek. Het gevolg is dat de adem naar die plek gaat. Of, als er juist ergens spanning is, wordt de plek warmer en losser door de handoplegging. Hierna worden er verschillende actieve oefeningen gedaan door de persoon, met adem, klank, en soms: beweging.

Wanneer iemand met ernstige ademhalingsproblemen komt, laat hij de persoon eerst liggen. Hij kijkt waar de ademhaling zich bevindt en legt hier zijn hand op. Dit is namelijk de plek waar diegene contact met zijn lichaam heeft. Waar de adem niet beweegt, is er geen of nauwelijks contact. Vervolgens legt hij zijn hand een stukje verderop om te kijken of de persoon daar contact kan maken. Door dit contact kan de adem uitbreiden.

Hij vraagt de persoon te benoemen wat hij voelt, zich hier bewust van te maken. Als de persoon naar huis gaat krijgt hij de opdracht zich proberen te blijven ontspannen en te kijken wanneer hij weer terugschiet in zijn oude spanningsstructuur.

Stemvorken

Dan hebben we nog de therapeut die met stemvorken werkt. Hoe groter de stemvork, hoe lager de frequentie dus ook hoe lager de klank. Soms houdt men de stemvork dichtbij het lichaam, andere malen plaatst men er een stemvork op. Als een soort laserstraal wordt een plek in het lichaam dan los getrild.

Zo bestaat er een set van 13 stemvorken, van laag naar hoog, met een frequentie van een reine kwint tussen tweestemvorken. De laagste stemvork komt overeen met de Schumanncaptivity. Dit is een door de NASA gemeten puls die omheen de Aarde zit. Aangezien deze buiten de gehoorgrens ligt, is hij twee keer verdubbeld. Ze hebben een pure klank, zonder boventonen. Ze zijn heel precies gestemd met een frequentieafwijking van 0,25%, normaal is dit 0,5%. Hierdoor kunnen de stemvorken heel precies ingezet worden.

De werkwijze is soms gebaseerd op muzikale motieven, korte melodieën, met een specifiek ritmisch patroon die ontwikkeld zijn door Arden Wilken in 1978. Arden Wilken, muziektherapeute en pianiste, heeft over de hele wereld muziektherapie gegeven en daaruit is het systeem van 'Innersound' ontstaan. 'Innersound' kent verschillende wijzen waarop klank kan worden ingezet: één daarvan is met de stemvorken.

De stemvorken worden altijd in paren naast de oren gehouden, de twee stemvorken die tegelijk gebruikt worden zijn ten opzichte van elkaar gestemd in een reine kwint. De kwint is een belangrijke toon in onze omgeving. Hij verschijnt regelmatig in het harmonisch spectrum van de stem als boventoon.

Uiteindelijk wordt een paar maximaal een minuut naast de oren gehouden. Een totale behandeling duurt een kwartier, twintig minuten. De stemvorken werken op zichzelf, er hoeft niet over gepraat te worden. Je kan wel luisteren naar wat het bij de cliënt teweegbrengt.
 
Naast de basisbehandeling zijn er paren van stemvorken die, wanneer je ze laat klinken in een bepaalde matrix naast de oren, corresponderen met specifieke energievelden die je in en om je lichaam hebt:

1. Voeten, benen tot romp. Zorgen voor psychische ruimte en adem.
2. eierstokken, prostaat. Staat voor de expressie van emoties.
3. maaggebied, solar plexus.
4. hart en handen.
5. keel.
6. hoofd.

De klanken van twee stemvorken veroorzaken een golf van expansie en samentrekken door het hele lichaam. Deze golf heeft de vorm van een lemniscaat, een vloeiende doorlopende beweging. Dit voel je in je oren, gaat door het ruggenmerg, de hersenvloeistof, wordt kortom hele snel vervoerd door je lichaam. Het werkt in op bindweefsel en celniveau. Spanningen en blokkades worden los getrild en er ontstaat langzaam diepe ontspanning. Zowel het lichaam als het gehele elektromagnetische veld dat een mens omgeeft wordt bereikt. Het lichaam kan zich herstellen zodat de energiehuishouding opnieuw een balans kan vinden en zich kan verbinden met het hele lichaam.

In de hersenen vindt ook ontspanning plaats waardoor bepaalde patronen niet automatisch meer verbonden worden en er nieuwe verbindingen kunnen gemaakt worden.

Organisaties gespecialiseerd in klanktherapie

• Vind nog meer organisaties gespecialiseerd in klanktherapie op Zoek&Vind.
• Jouw organisatie er nog niet tussen? Voeg ze toe op Zoek&Vind!