|
Holisme is afgeleid van het Griekse 'holon', dat 'het geheel' betekent. Onder holisme wordt verstaan dat de eigenschappen van een eender welk systeem (fysiek, biologisch, technisch, chemisch, economisch, enzovoort) niet kunnen worden verklaard door de som van enkel en alleen zijn componenten te nemen.
Het woord, samen met het bijvoeglijke naamwoord holistisch, werd in de vroege jaren 1920 ingevoerd door Jan Smuts (1870 - 1950), een Zuid-Afrikaans militair, staatsman en filosoof. Als Afrikaner was hij een tegenstander van apartheid, maar voorstander van segregatie en blanke suprematie. In zijn ogen was de zwarte bevolking onontwikkeld en niet in staat om Zuid-Afrika te besturen.
De racistische Smuts definieerde holisme als "De tendens in de natuur gehelen te vormen die groter zijn dan de som der delen door creatieve evolutie". In zijn wereldbeeld, inclusief holisme, diende er een nieuwe wereldorde te komen met onder meer het blanke ras in het Britse Rijk dat daarin de dienst uitmaakte.
Holisme wordt soms beschreven als tegengesteld aan reductionisme, hoewel de verdedigers van wetenschappelijk reductionisme stellen dat het beter als het tegendeel van gulzig reductionisme kan worden beschouwd. Het kan ook tegenover atomisme worden gesteld. Sommige critici menen dat holisme een kunstmatige kruising van creationisme (creatieve tendens) en evolutietheorie (creatieve evolutie) is.
Eén theorie van het holisme is gebaseerd op de hypothese dat de natuur uit een hiërarchie van 'gehelen' bestaat - of 'holons', een term die door Arthur Koestler werd geïntroduceerd. Deze 'gehelen' zijn quarks, protonen, atomen, moleculen, organellen, cellen, weefsels, organismen, populatie en vormen uiteindelijk de aardse biosfeer en het heelal.
Elk 'geheel' ontleent uiteraard kenmerken aan de samenstellende delen, maar ook - en wellicht meer - aan de 'samenhang' of 'ordening' van die delen en hun 'interactie'. Een toneelvereniging kan een theatervoorstelling geven met acteurs die dat geen van allen in hun eentje kunnen. Doel, gedragsafspraken, frequentie van vergaderen, rolverdeling en tientallen andere relaties bepalen mede het geheel.
Zo ook is het atoom een verzameling van elektronen en een kern die door hun organisatie en interactie een hoger niveau van stabiliteit vertonen dan de delen afzonderlijk zouden doen. Was dat niet het geval, dan zou het nooit kunnen ontstaan, of zou het instabiel zijn, en dus een beperkte levensduur hebben. Het woord 'atoom' werd voor het eerst gebruikt door Democritus, afgeleid van het Griekse 'atomos' = 'ondeelbaar'.
Holisme is ook de naam die gegeven wordt aan de levensovertuiging, waarbij de essentie is dat alles onlosmakelijk met elkaar verbonden is. Een holist ziet zichzelf voortdurend als deel van het geheel en beschouwt de ander - mens, dier, plant of voorwerp - als de andere ik. De holist ziet afgescheidenheid als een illusie, gecreëerd door het denken.
Bron: Wikipedia
Organisaties gespecialiseerd in holisme
- Vind nog meer organisaties gespecialiseerd in holisme op Zoek&Vind.
- Jouw organisatie er nog niet tussen? Voeg ze toe op Zoek&Vind!
|